“Normal” olan nedir?

Günlük hayatta "normal" kavramı, alışılagelmiş, beklenilen, sıradan olayları ifade etmek için kulanılsa da, her toplumun, hatta her şahsın sadece kendine ait normalleri vardır.

Realist bir perspektife göre, "normal" nesnel gerçeklik ve evrensel standartlara dayalı olabilir.

Sübjektif bir perspektife göre, "normal" kişisel ve kültürel algılara bağlıdır. Bu görüşe göre, neyin "normal" olduğu, bireylerin ve toplulukların kişisel ve kültürel deneyimlerine bağlı olarak değişir. Bu nedenle, "normal" olan şeyler "subjektif" kavramından bağımsız olarak değerlendirilemez.

Bireysel deneyimler, yani aile yapısı, arkadaş ortamı, okul ortamı, hatta günümüzde internette maruz kalınan ortamlar gibi eşsiz değişkenler, herkesin farklı tecrübeler edindiği sosyal bir etkendir ve kişinin normallerinde, yaşadığı toplumun geneline kıyasla bazı farklılıklara sebep olur. Özellikle günümüzdeki kürselleşmenin boyutu göz önünde bulundurulduğunda, bu farklılıklar daha büyük boyutlara evrilebilir.

"Normal" anlayışı tarihsel, coğrafi, sosyal, dini, ekonomik, eğitimsel ve bireysel faktörlerin etkileşimi ile şekillenir. Dolayısıyla, toplumsal normların ve değerlerin oluşumu karmaşık bir süreçtir ve bu normlar, toplumsal yapının ve bireylerin deneyimlerinin bir yansımasıdır. Bu normallerin spesifik olarak hangi davranış ve olayları ifade ettiği de o toplumun ve kişinin karakteristik yapısı, rengidir.

Fikrimce, normal karşılanan insan davranışlarının oluşması, bir toplumdaki insanların hayatta kalmak, etkili iletişim kurmak, saygı görmek, aile kurmak, para kazanmak, ahiretini kurtarmak için (çoğunlukla) başvurduğu çeşitli eylemlerin zaman içinde aşina olunmasıyla gerçekleşirken, normal olaylar da, yaşanılan veya tecrübe edilen çevrelerdeki sıklıkla rastlanılmış olayları ifade eder.

YA GÜÇ YA ORTAK UZLAŞI !

Normal’in kelime kökeni norm’dur:Kural olarak benimsenmiş, yerleşmiş ilkeye ya da yasaya uygun durum anlamına gelir. Bu nedenle normal kavramı gerek toplumdan topluma gerekse toplum içinde zamanla değişen kültürel, ekonomik, hukuksal, sosyal ve siyasi diğer durumlara göre sürekli değişime açık bir olgudur.

Burada karşımıza çıkan ve normal ile çoğunlukla karıştırılan iki kavramdan ilki yasalllık bir diğeri ise doğruluk olgusudur. Ancak normal olan her şey yasal veya doğru, yasal veya doğru olan her şey de normal olmak zorunda değildir.

Esasında kendi alanlarında (hukuk ve genel geçer doğruluk) biri hukuki bir diğeri toplumsal olmak üzere birer normdur ve aynı zeminde örtüşür. Toplumsal yapıya içkin , onu aşkın şekilde ve evrensel ölçekte, kültürel, hukuki, siyasi, sosyal ve ekonomik değişim bazen yeni normlar ile eski tezahür alanı ve anlamı ile örtüşmeyebilir. Örneğin hukuksal alanda evrensel ölçekte gelişen yeni norm( İdam cezasının reddi, ötenazi gibi), ilgili toplumun var olan hukuksal normları ile çelişebilir. Burada hukuksal zeminde ilgili toplum bunu kendi iç işleyişinde birer hukuk normuna dönüştürene kadar daha ileride olan yeni norm “meşruluk” ( kabul edilebilir ) adıyla toplumsal hayatta işlerlik kazanır. Ta ki yasal hukuki zeminde tescillenene kadar. Bu durum toplumun diğer tüm norm alanları için geçerlidir.

Bir toplumda normal’i belirleyen kimdir diye soruyu farklı şekilde sorarsak, o toplumun dinamikleri ve bu dinamikleri kontrol edebilen güçtür cevabı verilebilir. Bu güç bazen bir siyasi erk olabileceği gibi bazen bir tarikat, aşiret, ağa veya cemaat de olabilir. Hangisinin siyasi, hangisinin toplumsal, hangisinin ahlaki, hangisinin hukuki olduğu çoğunlukla seçilemez. Çünkü; ağırlıkları farklı olsa da hepsi iç içedir ve toplumu bir bütün olarak istendik şekilde dizayn etme amacı güder.

Zira normal kavramının en çok tartışmaya ve çatışmaya neden olduğu toplumlar, kendi normlarını kendi toplumsal gelişmişlik ölçülerinde, kendi iradeleri ile ve bir uzlaşı zemininde yaratamayan, aksine kendilerine tepeden ve güç temelli normlar dayatılan toplumlardır.

Bu toplumlarda başta adalet olmak üzere, eşitlik, özgürlük, hak, hukuk ve bunlara dayanan doğruluk yaşamın hiçbir alanında karşılık bulamaz. Geriye ya var olan iradeye kerhen biat ya da meşruluk temelinde itiraz kalır.

İlksel olarak normlar (normal) toplumların olağan evrimsel seyrinde zamanla, deneye yanıla, eleye eleye ve genellikle ortak bir mutabakat ile oluşur. Toplumun her alanda değişimine bağlı olarak ve ihtiyaç temelli sürekli değişir. Ancak bu durum bugün için sadece kendi özgülünde ve kendi dinamikleri ile ortak bir uzlaşı alanında buluşabilen, gelişmiş demokratik değerleri içselleştirmiş toplumlarla sınırlı ne yazık.

Dünya toplumlarının ekseriyeti ise daha çok yukarıda ifade etmeye çalıştığımız güç temelli ve tepeden inme normlara tabi olarak yaşamlarını sürdüremeye çalışmaktadır. Hem de her alan için. Hukuk, ahlak, kültür, psikoloji, sosyoloji, ekonomi, siyaset ve diğer olmak üzere.