Neden hiçbir şey yerine bir şeyler var?

Size bilimle alakalı kısmını anlatayım, gerisi sizin felsefi düşünceleriniz ve takdirinize kalmış. Evrenimiz milyarlarca yıl önce “Big Bang” denen muazzam bir genişleme ile var oldu. Hiçlikten kastınız uzay-zamanın olmaması ise “hiçlik”, bir zamanlar vardı. Ancak bundan kastınız evreni oluşturan bu etkinin, bu “ilk sebep”in olmaması ise onu henüz bilim insanları bile kavramış değiller. Onlarca teori söz konusu: Sicim teorisi, Çoklu Evrenler kuramı, Paralel Evrenler, Big Bounce...

Birkaç şeyden de bahsetmek istiyorum. Varlık olarak tanımladığımız şey aslında “fermiyonlar” denen parçacıklardan oluşmakta. Toplam 17 parçacık ve 4 temel kuvvetle görülebilir (gözle değil, cihazlar ile algılanabilir ve etkileşime geçilebilen) madde oluşuyor ancak bunun dışında “karanlık madde” denen bir fenomen de söz konusu. Bu maddeyi ise ne görebiliyor ne de algılayabiliyoruz. Yani bildiğimiz “varlık” tanımından daha farklı şeyler de mevcut evrende. İşte bilim insanları bunun sırrını çözmeye çalışıyorlar her gün saatlerce çalışıp.

“Hiçlik” konusu daha felsefi bir yerde tartışılması gerektiğinden o kısım öznel görüşler ile şekillenebilir. Ayrıca yanlış anlaşılmak istemem, elbette “Allah”ın takdiri, ancak bunu “Kardeşim her şeyi de sormayıver, belli ki Allah yaratmış.” şeklinde sunarsanız maalesef çok hatalı bir yaklaşım sergiler, insanları araştırmaktan ve sorgulamaktan alıkoyarsınız.

Evrim Ağacı'nda bu konuda çok güzel bir içerik var. Birçok argümanı aktarıyor ve değerlendiriyor. Ben o içeriğin içinden bir kısım alacağım:

MIT'den bilgisayar bilimci Scott Aaronson şöyle diyor:

"Kimileri bu soruya "tanrı" cevabını veriyor; ama bu hiçbir şeyi cevaplamıyor. Tanrı nereden geldi, onu ne yarattı? Kimileri kuantum mekaniğinden bahsediyor; ama bu da hiçbir şeyi cevaplamıyor, çünkü o yasalar nereden geldi? Dolayısıyla burada sorunun "bir şey" veya "hiçlik" gibi kısımlarından uzaklaşıp, "neden" sorusuna odaklanmak gerekiyor. Neden "neden" diye soruyoruz? Bir düşünün. Bunu yaptığınızda, çok sayıda diğer soruyla karşılaşıyorsunuz ve aynı şekilde cevapsızlar: Neden 7 bir asal sayıdır? İstediğiniz kadar kendisinden ve 1'den başka hiçbir şeye bölünmez deyin, sadece tanımı yeniden yapıyorsunuz, soruya cevap vermiyorsunuz. Neden kedi sözcüğü 4 harflidir? İstediğiniz kadar dilbilim tarihi anlatın, soruya cevap vermiyorsunuz. Yani bir adım geri atıp, soruların cevaplarının, yani açıklamaların bize ne faydası olduğunu sorgulamamız gerekiyor."

Yazılımcı olarak yoktan üretme ile ilgili çok fazla felsefi düşüncelere de bulundum 0 ı -1 +1 olarak ayırmak sadece matematik te bir bir şey ifade edebilir ama varlık olarak bir şeyin varlık olması değeri 0 dan büyük olmalı yani var olan şey örnek veriyorum 0.00001 olmalı yok luk ise 0 dır daha fazla yokluk yada daha az yokluk olamaz yani -0.0001 diye bir şey yoktur sadece +0.000001 den daha değişik bir yapı söz konusu olabilir. sonuç olarak sen istediğin kadar 0 ı bir araya getir + bir sayı üretemezsin çünkü yok luk tanımına uymaz olmayan bir şeyi bölemez değerde katamazsın. Evren se nasıl başladığını kimse bilmiyor ama bu evrenin ilk evren olduğu anlamına gelmez sonsuz bir döngüde tekrar tekrar parçalanıp tekrar tekrar oluşuyor olabilir.

Bu sorduğunuz soruya daha önce birçok kez cevap verildi. Sorularda kullanılan terimler ve kelimeler tamamen aynı olmasa da cevabı aynı olan sorular bunlar. Burada bir kez daha cevaplayalım.

Evrenin ilk maddesi diye bir şey yok aslında. Çünkü evrenin başlangıcında bir şeyler yoktan var olmadı. Yani evren "0" (sıfır) dan "1" (bir) olmadı. 0'dan (-1) ve (+1) oldu. Sorudaki "cetvel"in, sıfırdan eksi sonsuza giden bir kısmı da var çünkü, oradaki metaforu kuran kişi o kısmı gözden kaçırmış. Evren cetvelin sıfır noktası ise, ilk şişen evrenin sınırları -1 ve +1 e doğru şişti. Sadece +1'e doğru değil.

Evren denince herkes işin madde kısmını dikkate alıyor. Bu oldukça eksik bir bakış. Bildiğimiz madde, evrenin sadece %4'ünü oluşturuyor. Yani "evrenin başlangıcındaki madde" diyen bir kişi, aslında evrenin sadece %4'lük bir kısmını soruyor gibi oluyor. Evrenin %23'ü, enerji yükü dışında hakkında pek de bir şey bilmediğimiz karanlık maddeden oluşuyor. %73'ü ise yine enerji yükü hariç hakkında hiç bir şey bilmediğimiz karanlık enerjiden oluşuyor. Yani aslında evrenin neredeyse 3/4'ü enerji. Ama hiç kimse nedense "ilk enerji nereden geldi?" diye sormuyor. Sanırım çıplak gözle fark edilebilen bir şey olduğu için herkes madde ile ilgileniyor olmalı. :) Ama evreni anlamak istiyor isek odaklanmamız gereken şey maddeden çok enerji.

Elbette ikisi birbirine dönüşebiliyor ve aslında madde ve enerji kısmen aynı şey ama konu karanlık madde ve karanlık enerji ise hepimiz susuyoruz çünkü elimizde bilgi yok, veri yok. Bu durumda da yorum yapmak haddimiz değil.

Ama size verdiğim cevap, kısıtlı bilgimize rağmen geçerli. Evren 0'dan 1 olmadı. -1 ve +1 oldu. Bir nevi, "ikiye ayrıldı" gibi.

Şurası da kesindir ki henüz evreni tam olarak anlayabilmek için çok genç bir medeniyetiz. Kendimizi yok etmemeyi başarırsak birkaç yüzyıl içerisinde sorunuza çok daha ayrıntılı cevap verebileceğiz.

Konu hakkında hem Evrim Ağacı'nda hem de başka sitelerde çok sayıda makale var. Ayrıca Hawking'in kitapları, birçok şeyi daha iyi anlamanızı sağlayacaktır. Keyifli okumalar...