Güzel bir soru, öyle ki başka fizikçileri de meşgul ediyordu epey süredir. Burada kilit soru, kara deliğin hangi özelliğinin önemli olduğu tabii, eğer karadelik içindeki parçacık sadece "unitary" olarak adlandırdığımız dinamiğe tabi oluyorsa o zaman kuantum dolanıklık yaşamaya devam edeceğini düşünüyoruz. Hatta lokalize haldeki kuantum bilginin çok parçalı bir sisteme geri dönüştürülebilir olarak dağıtılmasına kuantum karışıklık diyoruz.
Karadelik içindeki karmaşıklık ile özdeş olduğu için, bu konudaki araştırmalar bir yandan da kuantum bilgi ve kozmoloji arasında benzerlikler aramakta. Karadelikte olduğu gibi karmaşıklığı arttığı durumlarda gözlemlenebilir dolanıklığın da zamanla azalmasını bekliyoruz. 2019 yılında laboratuvar ortamında gerçek kara deliklerle olmasa da, en azından yakalanmış iyonlar kullanarak bu karadelik ve kuantum dolanıklık kavramının fiziksel simülasyonunun gerçekleştirdiler.
Mete Atatüre iyi bir şekilde özetlemiş aslında. Ancak burada Joseph Polchinski'nin de araştırmalarına yer verilmesi gerektiğini düşünüyorum.
Polchinski'nin bahsettiği, karadeliklerin etrafında oluşan ve ışık hızında seyreden fotonların çok sıcak olmasından ötürü bilgiyi tamamiyle sileceğini söyler. Hawking radyasyonu ile oluşan bu duvardan geçen bir cisim yanarak bilgisini yitirecektir der.
Principle of complementarity ile çakıştığı nokta burada bir paradoks oluşturuyor.
PoC ye göre eğer bir cismi karadeliğe yaklaştırırsanız olay ufkundan sonrasını bilemez der. Bize göre ise orada donmuş gibi görünür diye tamamlar.
Parçacıkların davranışına göre bir parçacık ancak bir sistemle dolanık olabileceğinden, karadelik sistemine gönderilmiş bir parçacığın dolanıklığını evren engelleyecektir.
Bilgimin sınırını da gözeterek son söz olarak dolanıklık sağlanamayacaktır diye bitiriyorum.
