Bu, kelliğin tipine ve sebebine bağlı.
"Kellik" denince akla ilk gelen "erkek tipi kellik" veya "erkek kelliği" (İng: "Male Androgenetic Alopecia"), %80 oranında genetik bir problem.[1] Erkek tipi kellik ile X kromozomu üzerindeki androjen reseptör geninin polimorfizmi arasında da bir ilişki olduğu biliniyor.[2][3] "Androjen reseptör geni kısıtlama parça uzunluğu polimorfizmi" veya kısaca "RFLP", neredeyse tüm genç kel erkeklerde (%98,1), yaşlı kel erkeklerde (%92,3) bulunuyor; ancak kel olmayan erkeklerin sadece %77'sinde bulunuyor. Bu polimorfizm, erkek tipi kellik gelişimi için gerekli gibi görünüyor, ancak kel olmayan erkeklerde de bulunması, bunun kelliğe neden olmak için "yeterli" olmadığını gösteriyor. Ayrıca, kel erkeklerde birkaç kısa üçlü tekrar haplotipi de kel olmayanlara göre daha yüksek sıklıkta bulunuyor. Bu RFLP'ler androjen reseptör (AR) geninin işlevsel bir varyantı ile ilişkili görünüyor. Androjen reseptör geni, anneden erkek çocuğa geçen X kromozomu üzerinde yer alıyor ve belki de "kellik anne tarafından gelir" miti de buradan kaynaklanıyor. Bununla birlikte, aile çalışmaları babalar ve oğullar arasında saç dökülmesinin benzerlik gösterdiğini ve bunun tek başına AR gen mutasyonları ile açıklanamayacağını gösteriyor.
Alopesi areata gibi otoimmün hastalıklardan kaynaklı kellikte durum farklı: Bu hastalığı olan çocukların çoğunun ebeveynleri bu hastalığa sahip değil ve alopesi areatalı ebeveynlerin çoğu da bu hastalığı çocuklarına aktarmıyor. Alopesi areata bazı ailelerde daha yaygın görülmekle birlikte, hastalığın ortaya çıkıp çıkmamasında hem genetik hem de tam olarak anlaşılamayan çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülüyor. Aynı genleri paylaşan tek yumurta ikizlerinde bile, ikizlerden birinde hastalık varsa, diğer ikizde de görülme olasılığı yalnızca %55.[4]
Özetle, ailenizde kellik var diye sizde de kesinlikle olacak diye bir şey yok; ama bu, olma riskini arttırıyor. Ve maalesef bu riskin tam olarak ne olduğunu bir gen testi yapmaksızın ve çok sayıda araştırmanın sonuçlarını bir arada değerlendirmeksizin bilmek çok zor. Dolayısıyla şu anda bunu, sadece ailevi kellik durumuna dışarıdan bakarak tespit etmenin kesin bir yolunun olmadığını söyleyebiliriz.
Kaynaklar
- L. Asfour, et al. (2023). Male Androgenetic Alopecia. Endotext [Internet]. | Arşiv Bağlantısı
- J. A. Ellis, et al. (2003). Genetic Analysis Of Male Pattern Baldness And The 5Α-Reductase Genes. Elsevier BV, sf: 849-853. doi: 10.1046/j.1523-1747.1998.00224.x. | Arşiv Bağlantısı
- J. A. Ellis, et al. (2003). Polymorphism Of The Androgen Receptor Gene Is Associated With Male Pattern Baldness. Elsevier BV, sf: 452-455. doi: 10.1046/j.1523-1747.2001.01261.x. | Arşiv Bağlantısı
- National Alopecia Areata Foundation. Faqs. (10 Ağustos 2023). Alındığı Tarih: 27 Eylül 2024. Alındığı Yer: National Alopecia Areata Foundation | Arşiv Bağlantısı
