Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Filozof Saliha Aslan
Üye
4

Karanlık madde diye tanımladığımız şeyin nasıl madde olduğunu biliyoruz?

Sonuçta tam olarak ne olduğu hakında az bilgimiz var
372 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Mehmet Göksu
Otodidakt

Varlığını fark etmemizi sağlayan yerçekimsel etkisi sebebiyle.[1]

Karanlık madde, aynı yıldızlar, gezegenler veya büyük kütleli cisimler gibi uzay-zaman dokusunu bükerek bir yerçekimi alanı yaratıyor. Ancak, elektromanyetik spektrum ile hiçbir şekilde etkileşime girmediği için bu karanlık maddenin ne olduğunu doğrudan gözlem yoluyla belirleyemiyoruz. Ancak, çevresinde yarattığı yerçekimi etkisiyle orada bir şeylerin olduğunu anlayabiliyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Karanlık maddeye bu yüzden karanlık diyoruz. Hiçbir şekilde ışın yaymıyor, yansıtmıyor ve soğurmuyor. Dolayısıyla göremiyoruz. Sadece görünür ışık değil, gama dalgalarından radyo frekanslarına, ısıdan mor ötesi ışınlara kadar hiçbir şeyle etkileşime girmiyor.

Ancak örneğin, belli bir alandaki yıldızların birbirlerine hızla çekildiğini, ancak yıldızların kütlesini hesapladığımızda kendi kütlelerinin böyle bir harekete yetmediği, orada başka yoğun bir maddenin daha olması gerektiği ancak hiçbir türlü gözlemle tespit edilemediğini fark ettiğimizde, orada bir şeyler daha olması gerektiği sonucu ortaya çıkıyor.

Bir kütlesi olan, daha doğrusu Higgs alanı[2] ile uzay-zaman dokusuna etki eden ve böylece kütle çekimi olan her "şey" maddedir. Bu yüzden bu bilinmez şeye madde diyoruz.

Kaynaklar

  1. A. Riess. Dark Matter | Definition, Discovery, Distribution, & Facts. (1 Temmuz 2023). Alındığı Tarih: 27 Temmuz 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
  2. CERN. The Higgs Boson. (21 Temmuz 2023). Alındığı Tarih: 27 Temmuz 2023. Alındığı Yer: CERN | Arşiv Bağlantısı
3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
İlhan Taşlı
Uzay Bilimleri Takipçisi

Karanlık madde nedir, ne değildir? Pek bir fikrimiz yok. Sadece etkilerini gözlemleyebiliyoruz. Bilim dünyası, hakkında pek bir şey bilmediği olgulara, karanlık (dark) kelimesini kullanmayı sever. Etkileri genelde kütle çekimi ile alakalı olduğu için "madde" kelimesi tercih edilmiş. Karanlık Enerji tanımlamasında, etkiler genelde kuvvet ile alakalı olduğu için, bu kısımda da "enerji" kelimesi kullanılmış.

3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Məhəmməd Ömər
Uzay ve Bilim Meraklısı

Çağdaş bilim bu sorunun karşısında ne yazık ki, şuan çaresiz gibi. Tabi bazı görüşler ve ya bazı tezler ya da teoriler mevcut ama onların ispatı için karanlık maddenin ne olduğuna dair anıtlarımız olmalı. Yine de karanlık madde ileberaber ışık maddesi diye bir farklı maddeo lduğunu düşünüyorum. İki maddenin imtizaci ile evrenin oluşmasına dair bir yazım var. Hani üreyebilen bir şeyin üremesi için erkek ve dişi gametlere ihtiyaç olduğu gibi, evrenin de var olması için bu iki uyuşabilen gametlere ihtiyacı vardı. Karanlık madde erkeksi bir gamet, ışık maddesi ise dışı gamet rolünü oynadığını düşünüyorum. Bu teorim uçukluk gibi algılana bilir ama evrenin varoluşunu henüz ispatlayamadık, onun için düşünce serbest.

2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Edward Teller, Hocası Oppenheimer'ı Neden Sattı?
Edward Teller, Hocası Oppenheimer'ı Neden Sattı?
Evinizde Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (CERN) İnşa Edin!
Evinizde Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (CERN) İnşa Edin!
Aynalar, Kuantum Evrene Açılan Bir Portal mı?
Aynalar, Kuantum Evrene Açılan Bir Portal mı?
BEST OF EVRİM AĞACI SHORTS 2022 🎉
BEST OF EVRİM AĞACI SHORTS 2022 🎉
Şeker İnsanı Hiperaktif Yapar mı?
Şeker İnsanı Hiperaktif Yapar mı?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close