Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Mustafa T
Üye 6 Ağustos 2020 4 Cevap
12

İnsanlar maymundan mı evrimleşti?

İnsanlar direkt olarak günümüzdeki maymunlardan mı geldi yoksa maymunlar da git gide evrimleşerek sofistikeleşti mi?
24,087 görüntülenme
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
4 Cevap
Çağrı Mert Bakırcı
PhD 18 Temmuz 2021

Evet, insanlar doğrudan maymunlardan evrimleşmiştir. Spesifik olarak, kuyruksuz maymunlar olarak bilinen bir gruptan evrimleşmiştir. Ancak insanın evrimleştiği maymun türlerinin hiçbiri bugün yaşamamaktadır. Yani günümüzde ormanlarda veya hayvanat bahçelerinde yaşayan maymun türlerinin hiçbiri bizim atamız değildir. Bu hayvanlar, diğer bütün hayvanlar (ve canlılar) gibi bizim kuzenlerimizdir.

Her ne kadar halk arasında maymun "şabalak ve kıllı hayvan" gibi genel bir canlıya işaret etse de evrimsel biyoloji ve sınıflandırma biliminde (taksonomide) maymunlar, Simiiformes olarak bilinen bir canlı grubunun Türkçeleştirilmiş adıdır. Yani nasıl ki Omurgalı Hayvanlar (Vertebrata) veya Memeli Hayvanlar (Mammalia) adı verilen canlı grupları var, "Maymunlar" (Simiiformes) olarak da bilinen bir diğer canlı grubu var. Bunların en yakın kuzenleri Ön Maymunlar ("prosimiyenler") olarak bilinen bir grup. Bu ikisi birleşerek, Primatlar (Primata) olarak bilinen bir diğer grubu oluşturuyor. İnsanlar, ön maymunlar altında değiller; maymunlar altındalar.

Maymunlar da kendi içinde birçok dala ayrılıyor. En önemlileri Eski Dünya Maymunları, Yeni Dünya Maymunları ve Kuyruksuz Maymunlar (kimi zaman "İnsansı Maymunlar" veya "İnsaymunlar" olarak da bilinir). Kuyruksuz Maymunlar (İng: "apes"), adlarından da anlaşılacağı üzere, 30 milyon yıl kadar önce kuyruklarını yitirmiş bir maymun grubudur.

Tüm Reklamları Kapat

Kimi zaman "maymun" sözcüğü sadece "kuyruklu maymunlar" için kullanılır ve kuyruksuz maymunların "maymun" olmadığı söylenir. Bu nedenle "insanın maymun olmadığını" söyleyen kaynaklara da rastlayabilirsiniz; ancak bu ayrım keyfîdir ve insanı maymunlardan ayırmak için, özel bir zorlama ile yapılmaktadır. Günümüzde bu insan-merkezci ayrım çabasından uzaklaşılmaktadır ve insanın direkt olarak bir maymun türü olduğu ve atasal maymun türlerinden evrimleştiği kabul edilmektedir.

Zaten kendimizi maymunlardan izole etmek için ne yaparsak yapalım, kuyruksuz maymunların atalarının kuyruklu maymunlar olduğu, dolayısıyla bir kuyruksuz maymun olduğu konusunda hiçbir kuşku bulunmayan insanın da en nihayetinde kuyruklu maymunlardan (yani her iki tanıma göre de kısaca "maymunlardan") evrimleştiği gerçeği değişmemektedir. Ama insan (Homo sapiens), doğrudan kuyruklu bir atadan evrimleşmemiştir; kuyrukların yitimi 30 milyon yıl önce başlamıştır. O günden, Homo sapiens'in ortaya çıktığı 300.000 yıl öncesine kadar çok sayıda kuyruksuz maymun türü evrimleşmiştir (Siyamanglar, gibonlar, goriller, orangutanlar, şempanzeler gibi). Bu kuyruksuz maymun türlerinden biri de insanlardır.

İnsanlar; gibonlar, goriller veya şempanzelerden direkt ayrılıp da hemen evrimleşivermemiştir. İnsanın yaşayan en yakın akrabası olan şempanzelerle olan son ortak atası 6-7 milyon yıl kadar önce yaşamıştır. Bu noktada yaşanan bir dallanma sonucunda bir kol insanlara, diğer kol şempanzelere doğru evrimleşmiştir. Bu kolların her ikisinde de onlarca tür var olup yok olmuştur. Örneğin insana gelen kolda 30'dan fazla tür tanımaktayız. İnsan, bunlar arasında hayatta kalmayı başaran son türdür. Şempanze kolunda ise 2 tür hayatta kalabilmiştir: yaygın şempanze ve bonobo şempanzesi.

Kimi zaman sınıflandırma bilimciler insanı diğer maymunlardan ayıracak kategoriler yapmaya çalışsalar da bu girişimler tarih boyunca hep başarısız olmuştur; çünkü genler, anatomi, morfoloji, davranış bilimi, fizyoloji ve diğer bütün veri hatları, insanın bir memeli hayvan veya omurgalı hayvan olduğu kadar bir maymun olduğunu da göstermektedir. Dolayısıyla insanı diğer maymunlardan ayıran anlamlı, tutarlı ve evrensel bir fark bulmak mümkün değildir.

4,540 görüntülenme
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır. Ayrıca bu cevap, Kısa Sorularla Evrim soru dizisi içinde yer almaktadır.
35
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur 6 Ağustos 2020

Öncelikle burada "maymun"un ne demek olduğunu anlamalıyız. Maymunlar İngilizce'de monkey ve ape olarak kullanılır. Türkçede böyle bir ayrım olmadığı için ikisine de maymun diyoruz. İkisini birleştiren taksonomik grup ise "Simiiformes" infratakımıdır. Yani Türkçede Maymun olarak kullanılan kelime taksonomide "simiiformes" infratakımına denk geliyor.

Bu açıdan baktığınızda insan da bir maymundur. Simiiformes infratakımında yer alır. Yani insan halen bir maymundur. İnsanın evrim ağacını geriye doğru takip edecek olursak simiiformes infratakımında olan yani maymun atalarımız vardı. İnsanın da taksonomideki konumuna bakarsanız insan da simiiformes infratakımındadır. Yani insan "maymundan gelen bir maymundur".

Ama tabii ki maymun derken sadece şempanzeyi kastediyorsanız şempanze, goril, orangutan gibi çağdaşımız olan maymunlardan gelmedik. Şempanzeler, goriller, orangutanlar gibi çağdaşımız olan maymun türleri ile kuzeniz, ortak atamız var.

Tüm Reklamları Kapat

Daha iyi anlamak için kaynakçadaki içeriklere bakmanızı öneririm.

2,308 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı, et al. Maymun Meselesi: Maymun Nedir? İnsan Maymun Mudur? Maymunlardan Mı Gelir?. (7 Ağustos 2011). Alındığı Tarih: 6 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Evrim Ağacı doi: 10.47023/ea.bilim.676. | Arşiv Bağlantısı
  2. Evrim Ağacı. Maymun Meselesi: İnsan Ile Maymunların Bağlantısı Nedir?. (14 Mart 2017). Alındığı Tarih: 6 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Youtube | Arşiv Bağlantısı
  3. Evrim Ağacı. İnsanlar Maymundan Mı Geldi?. (16 Kasım 2018). Alındığı Tarih: 6 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Youtube | Arşiv Bağlantısı
16
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Eren Taş
Eren Taş
6K UP
Araştırma 5 Ekim
Orijinal Soru: Maymunlardan mi geldik?

Evrimde evrinleşen canlının bir alt türü yok olur ve naymunlar yok olmadı yani maymundan gelmedik.Maymun ve insanın ortak atası olan primatlardan geldik.Bu konuda bilgisi olmayankişilerin evrim açıklamasına inanma,kanıt ara.

Bkz.[1]

Tüm Reklamları Kapat

142 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Trkhanacademy. Primat. Alındığı Tarih: 5 Ekim 2024. Alındığı Yer: tr.khanacademy | Arşiv Bağlantısı
0
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster

Mâide Suresi, 60. Ayet

> "Allah katında cezaya uğramış olanların haberini size vereyim mi? Allah’ın kendilerine lanet ettiği, gazaba uğrattığı, içlerinden maymunlar ve domuzlar kıldığı ve tâğûta tapanlardır..."

📌 وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ (onlardan bazılarını maymunlar ve domuzlar yap

Tüm Reklamları Kapat

tı)

Burda da insan ve domuz anotomisini ele alalım

İnsan ve domuz, evrimsel olarak farklı türler olmalarına rağmen anatomik olarak birçok benzerliğe sahiptir. Bu benzerlikler hem dış görünüm hem de iç organ yapıları açısından bilimsel araştırmalar, tıp ve özellikle organ nakli çalışmaları için önemlidir. İşte insan ve domuz arasındaki başlıca anatomik benzerlikler:

---

Tüm Reklamları Kapat

🧠 1. Organların Yerleşimi ve Fonksiyonları

Kalp: Hem insan hem domuz kalbi dört odacıklıdır (iki kulakçık, iki karıncık) ve benzer şekilde çalışır. Domuz kalbi, boyut ve fonksiyon açısından insana çok yakındır.

Karaciğer, böbrek, akciğer: Yapısal ve işlevsel olarak oldukça benzerdir. Domuz böbrekleri, insan böbreklerine en çok benzeyen yapıdır ve ksenotransplantasyon (türler arası organ nakli) çalışmalarında kullanılır.

Sindirim sistemi: Mide, bağırsaklar ve sindirim sıvıları açısından benzerlik gösterir. Ancak domuzlar tek midelidir (monogastrik), tıpkı insanlar gibi.

---

🦴 2. İskelet Sistemi

Kemik yapısı: Omurga, kaburgalar, kol ve bacak kemiklerinin genel yerleşimi benzerlik gösterir.

Eller ve ayaklar: Domuzlar dört ayaklı olsa da ön ayaklarındaki yapı, insanların kollarına; arka ayaklar ise bacaklara karşılık gelir. Parmak sayısı farklıdır ama temel kemik tipleri benzerdir (örn. humerus, femur).

---

🧬 3. Genetik ve Hücresel Seviyede Benzerlik

Tüm Reklamları Kapat

İnsan ile domuz DNA’sı yaklaşık %98 oranında benzerdir.

Hücresel düzeyde bağışıklık sistemi, enzim yapıları ve hücre sinyal iletim mekanizmaları büyük oranda paralellik gösterir.

---

Tüm Reklamları Kapat

🧍 4. Deri ve Kas Yapısı

Domuz derisi, insan derisine kalınlık, tabaka yapısı ve kolajen içeriği açısından çok benzerdir. Bu nedenle yanık tedavilerinde domuz derisi kullanılır.

Kas gruplarının yerleşimi ve tipi bakımından da büyük oranda benzerlik vardır. Bu, domuzların anatomi eğitiminde kullanılması için bir başka nedendir.

---

Tüm Reklamları Kapat

🫁 5. Solunum Sistemi

Akciğer lobları ve bronş yapısı benzerlik gösterir.

Soluk borusu ve üst solunum yolları anatomik olarak oldukça benzer olduğundan bazı medikal cihazlar (örneğin

entübasyon tüpleri) domuzlar üzerinde test edilir.

0
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close