Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
0

Hayatta kalmak için güçlü uyumsuz olamaz mıyız?

Darwin'in "Güçlü olan değil, uyumlu olan yaşar."sözünü sosyal, ekonomik vs.hayata uygularsak zalim, kötü , haksız vs.ama güçlü olanlara hayatta kalmak veya iyi standartlara sahip olmak için yalakalık yapmak,boyun eğmek zorunda kalmaz mıyız?
384 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap

Hayır.

Sorunuzun kısa teknik cevabı: Verdiğiniz davranışlar "evrimsel olarak sabit stratejiler" değil.

Tüm Reklamları Kapat

Kısa basitleştirilmiş cevabı: "Sözünü ettiğiniz davranışların popülasyon genelinde uyum başarısını arttıracağı varsayımınız hatalı."

3 nedenle:

Tüm Reklamları Kapat

  1. "Güçlü uyumsuz" ne demek tam bilmiyorum; ancak "En güçlü hayatta kalır." sözünün "güç" ile bir alakası yok. Doğrusu, "En uyumlu hayatta kalır." Yani konunun uyumluluk ile ilgisi var. Uyumluluk (uyum başarısı) da hayatta kalma ve üreme başarısının bir ölçüsü. Eğer saydığınız davranışlar hayatta kalma ve üreme şansını artırıyorsa, evet, olabilir.
  2. Biyolojik bir sürecin uyumlu/avantajlı olması, onun insan medeniyetinin sosyal bileşenlerine olduğu gibi (aynen) yapıştırılması gerektiği anlamına gelmiyor (aksini iddia etmeye "doğaya başvurma safsatası" diyoruz). Biyoloji ile sosyolojiyi karıştırmamalısınız.
  3. Saydığınız şeyler doğada da her koşulda uyum başarısını artırmıyor.

İlkini büyük oranda es geçiyorum, zaten açıklamada sözün doğrusunu vermişsiniz. Soru hatalıdır belki de ama yine de vurgulamış olalım.

İkincisini de çok derinlemesine incelemeyeceğim (daha önce birçok konuda yaptım); ancak basitçe hatırlatmak gerekirse, doğada türler birbirini gırtlaklıyor diye insanların da birbirini gırtlaklaması gerekmiyor. Doğada olan şey, insan toplumları için "iyi" olmak zorunda değil. "Gerçek" ile "iyi"yi (veya "arzulanan"ı) karıştırmamak gerekiyor. İnsanın yaptığı birçok şey de doğada yok ama sosyal yaşantımız için son derece arzulanır şeyler (mesela doğada "hastane" diye bir şey yok). Yani dediğiniz şeyler evrimsel olarak avantajlı olsaydı bile bu, onlara toplumumuzda izin vermemiz gerektiğini garanti etmezdi.

Ama daha önemlisi, saydığınız şeyler sadece kısıtlı olarak avantaja neden oluyor. Bunu çalışan saha, Oyun Teorisi. Saydığınız davranışların her biri, belli bir "oyun"daki tutumlara karşılık geliyor. Burada tüm detaylarını anlatamayacağım (Oyun Teorisi'ni baştan sona okumanız gerekiyor). Ama bu teori çerçevesinde yaptığımız çok basit bir analizle, bir popülasyon içindeki bütün bireylerin art niyetli, hırsız, yalaka, vs. olması hâlinde, bu şekilde olmayan popülasyonlara karşı ayakta kalamadığını görüyoruz. Bu davranışların hangi şartlarda, hangi frekanslarda (yani "görülme sıklıklarında") evrimsel olarak dengeli stratejiler olduğunu tespit etmek mümkün ve çoğu durumda saydığınız türden davranışlar düşük oranlarda olduğunda popülasyon hayatta kalabiliyor.

Bundan sosyolojik dersler çıkarmak mümkün: Eğer saydığınız türden davranışlar popülasyonun normu hâline gelirse, o toplumun çökmeye başladığını görüyoruz. Ama en dengeli toplumlarda bile, bu tür az sıklıkta (ama yine de büyük popülasyonlar içinde çok sayıda) bireyin olması popülasyonu bozmuyor. Keşke hiç olmasa tabii ama Oyun Teorisi zaten bize neyin dengeli olduğunu öngörme imkânı veriyor.

En en basitinden şöyle düşünün: Eğer popülasyon içinde herkes "güçsüz ama yalaka" ise, yalakalar kime yalakalık yapıyor? Eğer herkes hırsızsa, hırsızlar kimden çalıyor? Herkes boyun eğiyorsa, kime boyun eğiyorlar? Bu yine ekstrem bir durum, illâ %99.99'unun hırsız olması gerekmiyor sistemin çökmesi için.

Dediğim gibi, bunların farkında olmamız lazım ama belli konularda karar alırken her zaman kendimize sormamız lazım: "Bu kararı salt bir biyolojik indirgemecilikle mi alıyoruz (yani "doğada var, öyleyse toplumda da olmalı" mı diyoruz), yoksa medeniyetimize yakışır ideallerle uyumlu, rasyonel olarak desteklenebilir nedenlerle mi alıyoruz?"

129 görüntülenme
9
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur

Öncelikle bu söz Darwin'e ait olmasa da doğal seçilimi kabaca özetlemeye çalışan bir söz. Uyum sağlamak derken burada uyumdan kasıt bir çevrede (ya da çevresel değişimde) hayatta kalma veya üreme başarısının diğerlerine kıyasla daha çok olması. Uyum başarısı da bunu ölçerken kullanılan bir terim. Eğer güçlü olmak sizin diğerlerine kıyasla daha çok hayatta kalıp daha çok üremenizi sağlıyorsa burada uyum güçlü olmaktır. Zeki olmak daha kolay hayatta kalma ve üreme başarınızı diğerlerine göre daha yüksek kılıyorsa bu çevrede uyumlu özellik budur. Hayatta kalmak için güçlü oluyorsanız ve güçlü olmak hayatta kalmanıza diğer eylemlere kıyasla daha çok yardım ediyorsa "uyumlu" davranış budur. Daha farklı şekillerde çabalayıp kendi çevresel koşullarınızı değiştirip "uyumlu" davranışı değiştirmek size kalmış.

121 görüntülenme
9
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close