Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Bu soruya yönlendirilmiş başka bir sorudan geldiniz: Evrimi olumsuz etkileyen faktörler nelerdir?
8

Evrimi olumsuz yönde etkileyen süreçler olabilir mi?

Bu soru gece aklıma takılmıştı eğer saçmaysa kusuruma bakmayın pek bilmiyorum biyoloji çok merak ettim cevabını.
890 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
5 Cevap
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur

Bir türü ya da popülasyonu olumsuz yönde etkileyebilecek evrimsel değişimler olabilir mi? Kısa cevap: Evet.

Evrim, popülasyondaki kalıtsal özelliklerin nesiller geçtikçe değişmesidir. Peki evrime sebep olan mekanizmalar nelerdir? Mutasyonlar, Gen Akışı (Göçler), Genetik Sürüklenme, Crossing-Over, Transpozonlar, Yatay Gen Transferi gibi "Çeşitlilik Mekanizmaları"; Doğal Seçilim, Yapay Seçilim, Cinsel Seçilim, Akraba ve Grup Seçilimi gibi "Seçilim mekanizmaları" gibi mekanizmalar.

Tüm Reklamları Kapat

Hepsine girmemiz tabii ki imkansız ama kısaca bakacak olursak mutasyon gibi çeşitlilik mekanizmaları ile çeşitlilik oluşur. Mutasyonların %70 gibi bir kısmı nötr veya nötre yakın (Etkisiz veya çok az etkili) %20 civarı ani faydalı ve %10 civarı ise ani zararlı veya ölümcül. %10 civarı ani zararlı etkisi olan mutasyona sahip "bireyler" daha zor hayatta kalacak ya da direkt ölecektir. Zararlı mutasyona sahip bireyler için olumsuz etkiye sahip olsa da daha zor üredikleri ya da öldüğü için o zararlı mutasyonlar popülasyondan elenecektir. (Doğal seçilim). Yani "o canlı için" (birey için) olumsuz (zararlı) bir mutasyon olsa da popülasyonda yayılmadan elenecektir. Bu da popülasyondaki "olumlu" özelliklerin korunmasına yol açar. Zararlılar daha zor hayatta kalıp daha kolay ürediği için ve faydalılar daha kolay hayatta kalıp daha kolay ürediği için o faydalı özellikler popülasyonda nesiller geçtikçe çoğalır. Bu da olumlu bir durumdur.

Ama bu durum her zaman böyle işlemez. Örneğin çevre çok hızlı değişirse bu kaotik değişiklikte avantajlı olan birey yoksa yani bu çevresel değişimde, çevresel baskıda daha kolay hayatta kalan birey yoksa hepsi ölür, popülasyonun soyu tükenir. Bu da o popülasyon için olumsuz bir durum olarak görülebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Lise biyoloji derslerinde öğrendiğimiz üzere, anne babamızdan gelen alellere (gen tiplerine) bağlı olarak homozigot baskın, heterozigot ve homozigot çekinik gibi farklı genetik durumlar bulunmaktadır. Heterozigotlar, bir genin farklı versiyonlarının (örneğin "normal" ve "mutant" versiyonların) bir arada bulunduğu durumlardır. Kimi zaman, bu heterozigot bireyler, homozigotlara nazaran avantajlı olabilirler ve böylece popülasyon içerisinde sayıları artar. Böylelikle o zararlı mutant gen de, popülasyon içerisinde korunmuş olur. Bunun en güzel örneği, orak hücre anemisine neden olan mutant gendir. Bu gen, zararlı olsa da, sıtmanın olduğu yerlerde bu genin bir kopyasına sahip olmak avantajlıdır. Böylelikle popülasyonda korunabilir. zararlı mutasyonlar "evrensel olarak" zararlı değillerdir. Kimi zaman bir ortamda zararlıyken, diğer bir ortamda o kadar da etkili olmayabilirler. Eğer ki bu daha etkisiz ortamdan, etkili olduğu ortama sürekli bir gen akışı varsa (göç yoluyla), o popülasyondaki zararlı mutantlar korunur.

Daha sonra tekrardan başka yere göç olursa o biriken mutasyonun zararlı etkileri tekrardan görülebilir ve popülasyonu olumsuz yönde etkileyebilir.

Başka bir örnek ise evrimsel süreç sebebi ile oldukça zeki bir türüz ve dezavantajlı olan kişileri yani doğada yaşayamayacak kişileri de yaşatmayı başarıyoruz. Bu durum, zararlı etkilerin birikmesine neden olabilir ve bu da popülasyonu olumsuz yönde etkileyebilir. (Ama bu, üstesinden gelemeyeceğimiz bir sorun değil.)

Başka bir olasılık olarak da evrimin genetik sürüklenme mekanizmasından bahsedelim. Bir kurbağa popülasyonu düşünelim. Bir kurbağa ortamına en uyumlu olsun. Daha kolay hayatta kalıp daha kolay üreyecek ve kendini avantajlı kılan genleri daha kolay aktaracak. Ama zıplarken yoldan geçeyim derken pat araba vurdu ve öldü. Popülasyonda en avantajlı birey şans eseri elenmiş oldu. Bu popülasyondaki evrimsel süreci değiştirecektir. Popülasyon için olumsuz etkiye de sebep olabilir.

Detaylı bilgiler için kaynakçadaki içeriklere göz atabilirsiniz.

279 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Evrim Ağacı. Evrim Mekanizmaları - Yazı Dizisi. (1 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 1 Nisan 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  2. Ç. M. Bakırcı. Zararlı Mutasyonlar Popülasyondan Elenmek Zorunda Mı? Neden Hala Hastalıklar Var?. (3 Mart 2015). Alındığı Tarih: 1 Nisan 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  3. P. Türkoğlu. Evrim Tarihi, Türeyişler Tarihinden Ziyade Yok Oluşları Tarihidir!. (5 Eylül 2015). Alındığı Tarih: 1 Nisan 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
13
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
İlhan Taşlı
Jeomorfolog
Orijinal Soru: Evrim sırf gelişim ve olumlu yönde mi olmalı yoksa olumsuz bir yönde de olabilir mi?

Evrimi kısaca, doğal seçilimle çevre şartlarına uyum göstermek olarak düşünebiliriz. Uyum gösterilen çevre şartları değişkenlik gösterdiğinde, kazanılan özelliklerin canlıya olumsuz yansıması olabilir. Örneğin; karasal yaşama tamamen uyun sağlamış bir tür düşünün, bulunduğu yaşam alanı bir kaç yıl içinde tamamen sular altında kaldı ise, ona avantaj sağlayan akciğer solunumu dezavantaj haline gelecektir, veya ayaklara dönüşmüş uzuvları, yüzgeçleri olan canlılara göre pek işe yarar görünmeyecektir. Çevre şartlarına uyum sağlamış bir canlı, şartlar değişmediği sürece, kendine olumsuzluk yaratacak bir evrimleşme sürecinde olamaz. Örneğin; biz insanlar, bize hiç bir avantajı olmadığı halde, solungaçlarımız olacak şekilde durduk yere evrim geçirmeyiz.

3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Ali Edis
Okur
Orijinal Soru: Evrimi olumsuz etkileyen faktörler nelerdir?

Evrim sürecini olumsuz etkileyebilecek faktörler arasında şunlar bulunabilir:

Çevresel faktörler: aşırı iklim değişiklikleri, atmosferik ve sudaki zararlı maddeler, yok olan ya da azalan bitki ve hayvan türleri, tabiatın tahribatı, habitat kaybı, güçsüzleşen ekosistemler vb.

Tüm Reklamları Kapat

İnsan etkenleri: insan faaliyetleri sonucu oluşan atıklar, avcılık, tüccarlık, göç, arazi kullanımı, üstünlük mücadelesi, çeşitlilik kaybı, hastalıklar ve zararlı organizmaların yayılması vb.

Doğal faktörler: volkanik patlamalar, depremler, sel ve su baskınları, meteor çarpmaları, yerin yapısındaki değişimler vb.[1]

Tüm Reklamları Kapat

Nüfus baskısı: Yoğun nüfus baskısı, popülasyonların evrimsel değişimini yavaşlatabilir veya engelleyebilir.

Taşınımlar: Taşınımlar, yabani türlerin evrimini olumsuz etkileyebilir veya endemik türlerin tükenmesine neden olabilir.

Kirlilik: Kirlilik, ortamın toksik olmasına neden olabilir ve canlıların evrimini olumsuz etkileyebilir.

Kaynaklar

  1. A. T. M. Saeb, et al. (2016). The Impact Of Evolutionary Driving Forces On Human Complex Diseases: A Population Genetics Approach. Scientifica. doi: 10.1155/2016/2079704. | Arşiv Bağlantısı
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Vildan Gülnar
Vildan Gülnar
2,270 UP
Popüler bilim takipçisi
Orijinal Soru: ''Evrim sadece daha uyumlu türler oluşturacak bir yönde işlemez.'' Ne demek?

evrim mekanizması bir bilinç dahilinde ideale ulaşmayı hedeflemez. bu yüzden işe yarar özellikler kendiliğinden kalıtılır. ancak bu özelliklerin kalıtılmasında bir optimizasyon noktası vardır. zira tür için gayet avantajlı olabilecek özellikler yeterince ekonomik olmayabilir. bu yüzden bu sistemler veya genler ne kadar avantaj sağlasa da onlar için harcanan enerji bu avantajı egale edebilir. dahası bazı ortam koşullarına özel gelişen özellikler bu ortam koşullarının eski haline dönmesiyle gereksiz hale de gelebilir. bunun sonucu olarak tersine evrim denilen bir olgu meydana gelir.[1]

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Geri Evrim (Tersine Evrim, Devolusyon): Evrimsel Sürecin Atasal Formlara U-Dönüşü!. (14 Ağustos 2016). Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Mustafa Kartal Kartal
Fen lisesi öğrencisiyim, Bir araştırmacıyım.
Orijinal Soru: canlının evrilmesi her zaman için olumlu mudur? Yoksa olumsuz durumlarda oluşabilir mi?

Canlıların evrimi, doğal seçilim süreciyle gerçekleşir ve genel olarak bir türün uyum sağlamasına ve hayatta kalmasına yardımcı olur. Evrim, çevresel değişikliklere uyum sağlamak, rekabet avantajı elde etmek, yeni kaynakları kullanmak veya zararlı faktörlere karşı korunmak gibi avantajlar sunabilir. Bu nedenle, evrim genellikle bir türün adaptasyonunu ve ilerlemesini sağlar.

Ancak, evrim süreci her zaman olumlu sonuçlar doğurmayabilir ve olumsuz durumlar da ortaya çıkabilir. Evrim, rastgele mutasyonlar ve genetik çeşitlilik üzerine kurulu bir süreç olduğundan, bazı mutasyonlar veya değişiklikler istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Örneğin, bir türün adaptasyonu başarısız olabilir ve yaşam alanında rekabet edemeyebilir, kaynak sıkıntısı yaşayabilir veya hastalıklara karşı hassas hale gelebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Ayrıca, bir türün evrimi, diğer türler veya ekosistemler üzerinde olumsuz etkilere de neden olabilir. Örneğin, bir türün hızla yayılması veya aşırı popülasyon artışı, diğer türlerin yaşam alanlarını veya kaynaklarını tehdit edebilir, yerel ekosistemleri etkileyebilir veya biyolojik dengeleri bozabilir.

Sonuç olarak, evrim genellikle bir türün adaptasyonunu ve gelişimini sağlayan bir süreç olsa da, her zaman olumlu sonuçlar doğurmayabilir. Evrimin sonuçları, çeşitli faktörlerin etkileşimiyle belirlenir ve olumsuz durumlar da ortaya çıkabilir. Ancak, evrimsel süreçler uzun dönemde uyum sağlama ve çeşitlilik oluşturma potansiyeline sahip olduğundan, türler genellikle değişen çevresel koşullara uyum sağlama eğilimin[1]dedir.

3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close