Hangi Demokrasi?
Demokrasi, kelime kökeni itibarı ile her ne kadar Antik Yunan temelli olsa da, hem doğduğu topraklardaki ilk hali hem de o günden bu güne değin dünyada çok çeşitlenmiş ve çok farklı ön adlarla tanımlanmıştır.
Özet olarak; evet demokrasi halk egemenliğini öngörür, fakat sadece öngörür.
Burada akıllı insanın yaptığını yapmak ve soru sormak zorundayız. İşte bir kaçı:
1.Halk nedir ve kim?
2. Egemenlik nedir?
3. Egemenlik neye göre ve nasıl kullanılır?
Bu sorular elbette çoğaltılabilir. Ancak kanımca ilk üç soru yeterlidir.
Örneğin ilk soru ile başlayalım. Atina demokrasisinde halk nedir- kimdir? Cevap 30 bin soylu erkek. Oysa o gün itibarı ile Atina nüfusu 300 bindir. Yani 270 bin kadın, çocuk, yaşlı, köle halktan sayılmamaktadır.
İkinci soru ise egemenlik ile ilgilidir. Kimin ve hangi egemenliği? Burada da ekonomik sistemlerin ve vesilesi ile siyaset kurumunun öncelikleri, yani en değerli kıldıkları başattır.
Örneğin Burjuva Demokrasisinde kapital-anamal-sermaye-para kutsaldır. Oysa Sosyalist Demokraside emek en yüce değerdir.
Bir diğer ayırım ise, halkın egemenliğini kullanış biçimidir. Burada da karşımıza genel geçer ve modern demokrasinin içselleştirildiği orana bağlı olarak ve biraz da kültür ve nüfus oranına bağlı olarak demokrasi çok farklı kulvarlarda yol alabilmektedir. Örneğin ülkemizde temsili demokrasi (parlamenter sistem) vardır ve halk, egemenliğini vekilleri vasıtası ile “hayata geçirir.” 5 yılda bir verdiği bir oy ile…
Avrupa’nın nüfusu yoğun ülkelerinde yarı doğrudan demokrasi, az nüfuslu kuzey ülkelerinde ise vekilsiz, halkın egemenlik hakkını doğrudan kendisinin kullandığı doğrudan demokrasi vardır.
Ancak bugün dünya geneline baktığımızda egemen olan burjuva demokrasisi itibarı ile, (çoğu ustanın uzlaştığı) demokrasinin genel tanımı şöyledir: Sermayenin ve hamisi konumundaki devletin en kullanışlı ve rıza yaratan aparatıdır. Ne zaman göreli olacağı, ne zaman açıktan faşizme döneceği, sadece ve sadece sermayenin temsilcisi konumundaki burjuvazinin insafına ve keyfine kalmıştır.
Bu konu hakkında kitaplar dolusu yazı yazılabilir ve vardır ancak burada noktalamakta yarar görüyorum. Sevgiyle…
