Bizdeki hücreler de bize göre küçücük, size göre de koskoca evren birleşerek bir insan gibi bildiğimiz canlıyı veya popülasyonları oluşturabilir mi?

Kısa cevap: hayır. Uzun cevap: çook zor; zaten gerek de yok.

Zeka, bilinç gibi kavramları ayrıca deşmek gerekebilir, ama konuyu dağıtmamak adına, "canlıyı hayatta tutmaya yarayan bir yanılsama" olduğunu not edeyim. İsteyen daha detaylı olarak araştırabilir. Çok gerekmedikçe, gezegenimizdeki canlılar bile çok detaylı bir bilinç seviyesine ulaşmıyorlar. (Ulaşanlar da birbirlerini rencide edip duruyorlar.)

İçinde bulunduğumuz evren, akıllı canlıların varlığına imkan tanıyor, ki bu da aslında geçici bir dönem. Daha genel olarak, evrenimizin yasaları, maddenin oluşmasına ve görece uzun süre istikrarlı kalmasına izin veriyor. Karbon bazlı akıllı canlıların ortaya çıkması için birkaç milyar yıllık evrim süreci gerektiğinden, fiziksel saldırılardan (göktaşı, gamma radyasyonu, güneş patlamaları vs.) az-çok yalıtılmış sakin kaya gezegenlere ve oksijen, hidrojen, azot gibi elementlere ihtiyaç var. Başka elementler de teoride hayatı oluşturabilir, ama ben paramı her zaman karbona yatırırım. Sakin ortam için büyük mesafeler iyi bir başlangıç. Yani diğer gezegenlere, asteroidlere yakın durmak istemezsiniz. O da yetmez, tektonik hareketler, dağlar, bayırlar, ırmaklar, deltalar ve ayarında enerji gerekir. Bir nevi hassas bir yemek tarifi gibi duruyor, hayatın oluşumu.

Evrenin bizim gibi gözlemcilere izin vermesi, daha makro gözlemcileri imkansız kılmaz, ama mesafelerin büyüklüğünü ve bilgi akışının ışık hızıyla sınırlı olmasını dikkate almak zorundayız. Evrenin farklı köşelerinin şu anki genişlemeyle birbirinden nedensellik ilişkisini kaybettiğini biliyoruz. Yani bazı bölgeler, diğerlerinden haberdar bile olmayacak. Bu da "evrensel gözlemci" için bir nevi bunamak anlamına gelir. Kaldı ki, evrenin farklı köşeleri arasında, bizim beynimizdeki kadar hızlı bir bilgi akışı olduğu zaten söylenemez. Temel birimimiz galaksiler veya galaksi kümeleri ise, aralarındaki etkileşim radyasyon ve kütle çekiminden ibaret.

Girişte bilincin bir yanılsama olduğuna değinmiştim. Evrene bilinç atfetmek, dinler, simülasyon teorisi vb. kurguların mantığı tartışılabilir, ancak kesin söylenebilecek şey, bu tür açıklamaların gene kendi zihnimizin hayatta kalma stratejilerinden biri olduğu. Yani bu tür konularda yanılma ihtimalimiz yüksek. Çevremizi basitleştirerek de olsa anlamak ihtiyacı duyarız. Çoğu zaman tüm detaylara aklımız ermez. O nedenle karmaşık yapılara baktığıızda "herhalde bilinçli ve benden üstün biri yaptı" demeyi seçeriz. İlk bakışta basit bir açıklama gibi görünse de, Occam'ın usturası prensibine göre, bilinçli yapılar çok daha fazla varsayıma dayanırlar. Kendimizi çok iyi anladığımızı varsayıp, çevremizde de benzer ve üstün yapılar görmek istememiz (en azından işimize gelince - yoksa örn. hayvanların bilinci o kadar da ilgimizi çekmiyor), anlaşılır bir davranış. Muhtemelen çocukken yetişkinlerin varlığını temel almakla da ilgili.

Özetle, evrenin hareketlerine, kendi koşullarımıza özgü bir bilinç atfediyoruz, ancak hem evren varolmak için böyle bir şeye ihtiyaç duymaz, hem de bizim anladığımız anlamda "kendinin farkında" bile olmak zorunda değil (olsa, muhtemelen çok yalnızlık çeker). Evrenin yapısından "bilinç" çıkamayacağını kanıtlayamayız elbette, ama çıkabileceğini arzu etmek gibi zaaflarımızı göz önünde bulundurmalıyız.

Evren her sey olabileceği gibi hic bir sey de olma potansiyeli taşıyor.

Sorunuzdaki gibi bir durum da olabilir. Belki de başkaları için hücre denen bir yapının içindeyizdir. Belki de başkaları için atom denilen bir yapının içindeyizdir. Belki birilerinin sadece deneyiyizdir. Belki simulasyondan ibaretizdir. Belki bizim evrenlere benzer sonsuz sayıda evren vardır, belki de sadece bizim evrenden ibarettir her sey...

Bu noktada bilime cok sey borçluyuz. Bilim olmasaydı su an bu soruları bile muhtemelemen soramayacaktık. Bulutların üstünde tanrılar ve cennet yerin dibin de ise cehennem olduğunu düşünecektik belkide.

Bilim sayesinde varlığımızın ne kadar küçük olduğunu hatta evren ile kıyaslandığında yok bile sayılabilecek bir büyüklüğe sahip olduğumuzu öğrendik.

Boyutlarımız sınırlı olsa bile hayal gücümüzün hic bir siniri yok aynı şekilde koskoca evreni düşünebilmek bu minnacık beynimizle koskoca evreni sorgulayabilmek ve keşfetmek, bilincine varınca gercekten muazzam bir özellik..

Şu an icin bildiğimiz bize göre... Yani bir insana gore cok buyuk bir sistemin içerisinde yer alıyoruz.

Evren disinda baska bir canlı var ise, ona gore ise bizler söylediğiniz gibi onların hücre benzeri bir sifatlandirma ile adlandırdığı bir yapının da icinde olabilme ihtimalimiz var. Bu sistem bizim hücrelerimiz ile aynı şekilde çalışmak zorunda degil.

Evreni keşfettikçe kapildigimiz o dehşet verici büyüklüğün benzerini... Eğer ki bir gün evren sınırına ulaşabilirsek yaşayacağımızı düşünüyorum. Yani icinde var olduğumuz evren dışındaki seyleri gorunce kapilacagimiz tek sey daha büyük bir dehşet olacak gibi geliyor bana.

Her şeyin sadece icinde bulunduğumuz evrenle sınırlı olmadığını düşünüyorum.