Bilim ve teknoloji gerçekten sınırsız ilerleyebilir mi, yoksa bir noktada durmak zorunda mıyız?

Bilim ve teknolojinin ilerleyişi sınırsız devam edebilir; ancak önündeki sınır her daim insanın bizzat kendisi olacaktır.

Bence Tip 1, Tip 2, Tip 3 şeklinde tanımlanan galaktik medeniyet seviyelerine çıkabilmemizin önündeki yegane engel biz insanlığın uyarlık nezdinde bugüne değin tarih boyunca ilerleyişimizi durdurup bizleri ortaçağ karanlığında dibe çeken sebeplerdir. Tarihsel ilerleyişimizi ve entelektüel gelişimimizi engelleyen onun yerine bizleri yozlaşmaya ve savaşmaya, bitmek bilmez katliamlara iten sebeplerdir.

Bizler insan değerlerini gerçek anlamda toplumsallaştıramadığımız sürece bilim ve teknolojik gelişimimiz bizleri ütopik bir gelecek yerine distopik bir geleceğe götürür. Distopik bir geleceğin sürekliliği bana göre yoktur. Bu tip bir gelişmiş uygarlık bencil çıkar savaşımları ile kendi kendini yok eder veya açılan toplumsal makas nedeniyle medeniyet kendi içinde çöküşe uğrar.

O nedenle; bilimin ışığını uygarlığımızın ve yakın geleceğimizin yol göstereni yapmalı ve bunu yaparken insan değerlerimizden (sevgi, barış, iyilk, empati...) asla sapmamalıyız. Bu da toplumsam ve siyasal sistemlerimizi tekrar gözden geçirmemiz gerektiğini, gezegenimiz ile acilen barış içinde yaşamayı başarmamız gerektiğini, insanın insan üzerindeki sömürüsüne son vermemiz gerektiğini, toplumun entelektüel seviyesini bilimsel eğitim ile acilen artırmamız gerektiğini bizlere hatırlatmaktadır.

Bu, insanlık tarihinin en büyük sorularından biri. Şimdiye kadar her yeni keşif, bir sonrakinin kapısını araladı. Elektrik keşfedildiğinde kimse interneti hayal etmiyordu, kuantum mekaniği doğduğunda ise bilgisayarlar çok basit hesap makineleri gibiydi. Ama burada kritik bir soru var: Bu ilerleme hep böyle mi devam edecek, yoksa bir yerde durmamız gerekecek mi?

Belki de doğal sınırlar var. Evrende her şey sınırsız değil, en azından bildiğimiz kadarıyla. Işığın bile bir hızı var. Mutlak sıfırın altına inemiyoruz. Atomları belli bir noktadan daha küçük parçalara ayıramayabiliriz. Ve belki de teknolojik gelişmelerin de benzer bir limiti vardır. Ama bu sınır, bugünden görebileceğimiz bir şey mi? Yoksa sınır sandığımız şeyler, tıpkı geçmişte "uçmak imkânsız" diyenler gibi, sadece bizim hayal gücümüzün yetmediği noktalar mı?

Buna bir de insani faktör ekleniyor. Teknoloji ilerledikçe daha karmaşık hale geliyor ve biz bu hızla başa çıkabilecek miyiz? Yapay zekâ, biyoteknoloji, kuantum hesaplama... Hepsi hızla gelişiyor ama bir noktada bunları kontrol edemeyecek kadar yavaş mı kalacağız? İnsan beyninin kapasitesi sonsuz değil. Şu an bile bazı bilim dalları o kadar derinleşti ki, bir insanın ömrü tek bir alanı tam anlamıyla öğrenmeye yetmeyebiliyor. Peki bu, ilerlemenin yavaşlamasına neden olabilir mi?

Öte yandan, gelişim sadece bizle sınırlı olmayabilir. Eğer zeka dediğimiz şey biyolojik formdan çıkıp, tamamen sentetik bir varoluşa evrilirse, işte o zaman belki de gerçekten sınırsız bir ilerleme mümkün olur. Çünkü makinelerin yorulma, unutma ya da sınırlı öğrenme gibi dertleri yok. Ama işin ilginç yanı şu: Bu noktada hala "biz" olarak kalıyor muyuz, yoksa yeni bir varoluş şekline mi geçmiş oluyoruz?

Belki de her şey bir döngü içinde ilerliyor. Teknoloji bir sınır noktasına gelip yavaşlıyor, sonra yeni bir bakış açısı ya da devrimsel bir buluş geliyor ve tekrar hızlanıyor. Ama tamamen durması? Şu an için, bu pek olası görünmüyor. [1]

Bence kardeşev şkalası mümkün amma biliminde bir sonu var bence.Mesela hızı ele alalım eski çağlarda ses hızına ulaşılamaz diye biliniyordu amma ulaşıldı çünki o dönemde daha teknolojinin sınırlarından çok uzaktaydık amma artık gitdikçe yaklaşıyoruz.Mesela ışık hızını ele alalım.İstersek kardeşev şkalasında 1000e ulaşalım bu evrenin açığını bulmadığımız sürece ışık hızına ulaşamayız büyük ihtimal.

Bilim ve teknoloji gerçekten sınırsız ilerleyebilir mi, yoksa bir noktada durmak zorunda mıyız?

Sınırsız kavramı bizi zihinsel algılamamızın dışına iterken, matematiksel olarak sonsuz olasılıkları içerdiğini düşündürür. Dolayısıyla evet teknoloji doğanın sonsuz zenginliğine uygun sonsuz sayıda olasılıkları içeren maddenin değişik varyanslarını bizim karşımıza ilerleme olarak getirebilir.

Zaten durduğumuz, yanıtlarla yetindiğimiz, ihtiyacımıza uygun olanı belirlediğimiz anda durmaya başlıyoruz, o yüzden inanışlar, saplantılı-takıntılı ve tümgüçlü düşünceler etkisi altına giriyoruz gibi.

Yani bizim için başlangıçta mümkün olmayan, anlaşılmayan, belirsiz kalan, tekinsiz ve karanlık bir çok nokta-durum-koşul bilginin değişimi ve dönüşümü, tekniğin kullanımı ve kültürün-kültürlerin biraraya gelmesi-kaynaşması ve dönüşümü sayesinde olasılık dahiline girdi, yapılabilir oldu, bizim için pratiki kolaylaştırıcı ve rahata ulaştıracak bir dönüşüme soktu.

Kısaca evet, olasılık dahilinde henüz mümkün olmayanlar mümkün hale geliyor ve bu mümkün olan hal ancak bir öncekinin üstünde ve onun mümkün olması dahilinde oluşabiliyor bu sınırlılık, eylemlerimizin nesnesi olan tekniğin-bilimin ve insanın düşüncesinin sınırlılıklarıyla mümkünleşiyor ve ilerleme-gelişme ve değişme oluşuyor gibi. tez, sentez ve antitez yani...