Hidrojen peroksit veya alkol gibi maddeler cov-19'a veya diğer mikroorganizmalara neler yapıyor? Öldürüyor mu, etkisiz mi kılıyor veya hapis mi ediyor? Etkisiz kılınan mikroorganizma vücutta olsa bağışıklık sistemimiz ile dışarı atılır ancak dışarıda ise bu maddelerin etkisi geçince virüs yeniden aktif hale gelir mi?
Virüslerin en içinde virüsün çoğalmasını sağlayan DNA ya da RNA'dan oluşan viral genom ve genetik materyal, onların dışında protein tabakası ve protein tabakayı saran lipit bir zarf bulunmaktadır. Alkol bazlı dezenfektanlar öncelikle bu virüslerin yağ tabakalarını eritip ardından protein yapılarını pıhtılaştırarak bozarlar. Böylelikle korumasız hale gelen genom parçalanır ve virüs çoğalamadan yok olur.
Hidrojen peroksitin %3'lük çözeltisi eczanelerde oksijenli su adı altında satılmaktadır ve dezenfektanların içerisinde hammaddelerden biri olarak ya da kendi başına dezenfektan olarak kullanılmaktadır. Onun da çalışma prensibi kısmen aynıdır, mikropların ve virüslerin ana yapılarını parçalayarak etkisiz hale getirirler. Hidrojen peroksit iyi bir yükseltgeyicidir. Yükseltgeme özellikleri ile büyük kimyasal yapıları mineral tuzlarına çevirirler, doğal olarak büyük yapıların arasındaki bağlar kırılmış olur ve virüs yine korumasız hale gelir.
%100 alkollerin bu reaksiyonlarda etkisiz olduğu bilinmektedir, lipit yapının eritilmesi ve protein yapının pıhtılaştırılması reaksiyonlarının gerçekleşebilmesi için bir miktar suya ihtiyaç vardır. Alkol oranı dünya sağlık örgütünün önerdiği (yaklaşık %80) değerlerde olan bir dezenfektan virüsleri parçalayacağı için o virüs bir daha aktif hale gelemez. (%80 değerini 4 numaralı kaynakta verdiğim dezenfektan tarifine göre yazdım)
Ek olarak bir tartışma programında covid-19'un zarflı bir virüs olduğunu ve bu yüzden alkol bazlı dezenfektanlarla kolayca etkisiz hale getirilebileceğini bir profesörün konuşmasından duymuştum. 2 numaralı kaynakta da zarflı virüslerin zarfsız virüslere göre alkol oranı çok yüksek olmayan dezenfektanlarla da etkisiz hale getirilebildiği yazılmış. Bu da profesörün sözünü doğrulamakta.
Kaynak kısmına birkaç tane link ekledim. Asıl cevaplara oradan erişebilirsiniz. Ama bundan önce antiseptik ve dezenfektan arasındaki farkları yazmak istedim.
Antiseptik nedir: Antiseptik, zararlı organizmaların büyümesini bu mikroorganizmaları öldürmeden durduran ya da yavaşlatan kimyasal bir maddedir. Özellikle ameliyat ve diğer tıbbi işlemler sırasında enfeksiyon risklerini azaltmak için sıkça kullanılır. Tıbbi ortamlarda farklı tiplerde antiseptikler kullanılmaktadır. Örneğin, cerrahlar ameliyatlara girmeden önce ellerini ve kollarını antiseptiklerle temizler, böylece ameliyat sırasında oluşabilecek enfeksiyon riskleri en aza düşürülmüş olur. En çok kullanılan türleri alkol, batikon ve oksijenli sudur.
Dezenfektan nedir: Dezenfektanlar mikroorganizmaları öldürmek veya tamamen ortadan kaldırmak için kullanılır. Bir diğer kullanım alanı ise cansız nesne ve yüzeylerin (tıbbi cihazlar, ekipmanlar, duvarlar, zeminler vb.) üzerinde bulunan virüs ve mikropları etkisiz hale getirmektir. Güçlü kimyasal maddeler kullanılarak hazırlanan dezenfektan çözeltileri cilt ve canlı yüzeylere temas etmemelidir; geçici veya kalıcı zararlar verebilirler. Örneğin cerrahi herhangi bir işlem sırasında doktor işlem uygulanacak bölgeyi antiseptikle temizler ancak ameliyat masasını sterilize etmek için bir dezenfektan kullanır.
