Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Sifonoforlar (Siphonophorae)

Sifonoforlar (Siphonophorae) Flickr
Ohotsk Denizi'nden bir sifonofor
5 dakika
5,004
Tüm Reklamları Kapat
Sifonoforlar
  • Bilimsel Adı Siphonophorae
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Sifonoforlar
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Siphonophores
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Tanım ve Genel Bilgiler

Batı Avustralya Hint Okyanusu’ndaki Ningaloo Kanyonu’nu su altı robotu SuBastian’la keşfeden Nerida Wilson önderliğindeki araştırma ekibi yüzeye çıkmak üzere yol alırken spiral bir şekilde yayılmış ve UFO’ya benzettikleri yaklaşık 46 metre uzunluğunda dev bir canlı fark etti. Daha sonra gerçek uzunluğunun 120 metreden fazla olabileceğini tahmin ettikleri bu yaratık sifonofor olarak bilinen dünyadaki en uzun canlı. Aşağıdaki videoda Ningaloo Kanyonu'nda keşfedilen dev sifonoforun görüntüleri bulunuyor.

Bilinen 175 türü olan sifonoforlar, denizanaları, denizşakayığı ve mercanları da barındıran Knidliler (Cnidaria) şubesine aittir. Jelatinimsi yapıları nedeniyle araştırması zor olan bu canlılar, çok sayıda çok hücrelinin (zooid) bir araya gelerek birbirlerine dokular sayesinde bağlanmasıyla bir koloni oluşturur. Bu koloninin her bireyi çok başarılı birtakım çalışması sergiler ve diğer çoğu koloni yaşamı olan hayvanlarda görülenin tersine tüm bireyler koloninin faydası için çalışır. Bir deniz biyoloğu olan Stefan Siebert, bu canlıların farklı bireylerinin koloninin hareketi, beslenmesi ve çoğalması gibi çeşitli sorumluluklar almasını özelleşmiş organ fonksiyonlarına benzetiyor. Ayrıca bu canlılar bir beyinleri olmadan çevrelerini algılar, devasa uzunluklarına rağmen topluca hareket eder.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Sifonoforların evrimsel akrabalık ilişkileri, bilim insanlarının uzunca bir süredir dikkatini çekmektedir; çünkü bu organizmalar geniş bir çeşitlilik göstermektedir. Eskiden ayrı gruplar oldukları düşünülse de, şimdi daha basit yapılı kolonyel hidrozoalar olan Anthoathecata ve Leptothecata takımları ile bir arada, Hydroidolina alt sınıfı altında değerlendirilirler.

Sifonoforlar üzerinde yapılan çalışmalar, onları 3 ana gruba ayırmaktaydı: Cystonectae, Physonectae ve Calyconectae. Bu ayrım, 2 özelliğin varlığına göre yapılmaktaydı: yüzen çanlar (nektoforlar) ve süzülenler (pnömatoforlar). Cystonectaede pnömatoforlara sahipken, Physonectae'de nektoforlar vardır; Calyconectae'de ise her ikisi de bulunur.

Tüm Reklamları Kapat

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Renkli ve ilginç görüntüsüyle bilinen başka bir sifonofor türü olan Physalia physalis veya yaygın kullanılan adıyla Portekiz Askeri, (İng: Portuguese man o’ war), ismini Portekiz savaş gemilerine olan benzerliğinden alıyor. Bu tür karbonmonoksit dolu yüzme keseleri sayesinde su yüzeyinde kalır ve su içindeki 30 metreyi bulan uzun zehirli dokunaçları ile rüzgârın yardımıyla denizde kilometrelerce sürüklenir. Genelde açık denizde, Atlantik Okyanusu, Pasifik Okyanusu ve Hint Okyanusunda, özellikle de Sargasso Denizinde yaygın olarak görülmelerine rağmen bazen dalgaların etkisiyle sığ sulara sürüklenir veya kıyıya vurabilirler. Bu canlılar, balık, balık larvası, yumuşakçalar gibi yumuşak vücutlu avlarla beslenir. Avın uzun dokunaçlara değmesiyle açığa çıkan binlerce mikroskobik kapsüldeki zehrin hücre zarında gözenekler açarak ozmotik dengeyi bozduğu ve hücre yıkımına sebep olduğu düşünülüyor. Çeneleri ve dişleri olmayan bu tür, avını zehirledikten sonra sindirilmesi için dokunaçları yardımıyla sindirim enzimlerinin salgılandığı bölgeye götürür. Sığ sulara sürüklenen veya karaya vuran Portekiz Askeri, sahildeki insanlar için tehlike oluşturuyor. İnsanların zehirli dokunaçlara temas etmesi durumunda ciddi durumlarda göğüs ağrısı ve nefes almakta zorluğa, genelde ise 15-20 dakika kadar süren ani bir acıya neden olur. Dolayısıyla, bu canlının sık görüldüğü plajlara girişler yasaklanıyor veya çeşitli önlemler alınıyor.

Karaya vuran bir Portekiz Askeri
Karaya vuran bir Portekiz Askeri
Encyclopedia of Life

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Bu canlıların soyu henüz tehdit altında değildir.

Davranış ve Etoloji

Sifonoforlar büyük oranda avcı etçil hayvanlardır. Diyetlerinde çok çeşitli kopepodlar, küçük kabuklular ve ufak balıklar yer alır. Sifonoforların büyük bir kısmı gastrozooid yapıdadır; yani zooid denen bu organizmaların vücutlarına takılı, karakteristik bir dokungaçları vardır. Bu yapısal özellik, hayvanların avını yakalamasını sağlar. Sifonoforların can yakıcı nematosistleri, bu dokungaçların ucundaki tentilla isimli saçaklarda bulunur. Nematosistler, tentillanın kenarlarında yoğun bir şekilde bulunur. Sifanoforlar potansiyel bir av tespit ettiklerinde, 30-50 santimetrelik dokungaçları ile avlarının etrafında bir ağ örerler. Sonrasında nematosistler, felç edici ve bazen de ölümcül olan toksinler salgılayarak, ağa yakalanan avı etkisiz hale getirirler. Sonrasında bu avlar sindirilirler.[1]

Sifanoforlar, türüne bağlı olarak farklı üreme yöntemleri kullanabilirler; hatta bazılarının nasıl ürediği halen net olarak bilinmemektedir. Genellikle tek bir zigot, zooid kolonisini oluşturur. Döllenmiş yumurta, bir protozooide dönüşür ve sonrasında budaklanma yoluyla yeni bir zooid oluşturur. Bu süreç, tam bir zooid kolonisi oluşana kadar devam eder. Ancak bazı diğer türler, tıpkı deniz anaları gibi polipler oluştururlar. Bunlar içerisinde sperm veya yumurta vardır ve bunlar, suya salınarak üreme gerçekleştirilir. Yani polipler, organizmanın dışında döllenir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Sifonoforların büyük bir kısmında biyolüminesan özellik bulunur. Bunun bir savunma mekanizması olarak evrimleştiği düşünülmektedir; ancak Erenna cinsi sifonoforlarda bu özellik avı üzerine çekmek için de kullanılmaktadır.

Diyet ve Metabolizma

2005’te Science dergisinde yayınlanan makalede derin okyanusta (1600 m ve 2300 m) yaşayan bir sifonofor türü olan Erenna familyasına ait örneklerin, çoğu sifonofor türü gibi kabuklu deniz canlılar yerine balıkla beslendiği belirlenmiştir.[2] Bu durumda araştırmacılar şu soruyu sordular: "Omurgalıların bulunmasının düşük bir olasılık olduğu bu derinliklerde Erenna nasıl avlanıyor?"

Sorunun cevabı her biri yaklaşık 3000 zehirli iğneden oluşan dokunaçlarının bağlı olduğu merkezi transparan sapın sonundaki “tuzak”ta gizlidir. Bilim insanları, canlı olgunlaştıkça kırmızı floresan madde ile çevrelenen bu tuzağın, sifonofor tarafından balıkları cezbetmek için yem olarak kullanıldığı sonucuna vardılar.

Fakat kırmızı ışık yayan canlılar denizde nadiren görülür. Bunun iki nedeni vardır: Birinci neden, kırmızı ışığın suda pek uzağa iletilememesi, ikinci neden ise büyük çoğunluktaki canlıların kırmızı ışığa duyarlı olmamasından kaynaklanır. Fakat Erenna ile ilgili bu iddia, yukarıda da bahsettiğimiz gibi derin deniz canlılarının uzun dalga boyundaki ışığı algılayamadıkları düşünülünce pek de mantıklı gelmiyor. Bu durum derin deniz canlılarının görüş becerilerine ilişkin kısıtlı bilgimizi de göz önüne alırsak bir gizem olarak kalmaya devam ediyor.

Sifonoforun olgun dokunaçlarındaki kırmızı floresan "tuzaklar"
Sifonoforun olgun dokunaçlarındaki kırmızı floresan "tuzaklar"
MBARI

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Sifonoforların hassas yapıları sebebiyle onlarla ilgili daha çok bilgi edinmek için yapılan çalışmalar oldukça zorlayıcı. Yine de denizlerde yaygın olarak görülen ve yukarıda bahsedilen hünerleriyle merak uyandıran bu canlılar, koloni içindeki muhteşem iletişimleri ve uyumluluklarıyla merak uyandırmaya devam ediyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 24
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Tebrikler! 7
  • Bilim Budur! 3
  • Umut Verici! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 20:25:38 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9368

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Dilek, et al. Sifonoforlar (Siphonophorae). (22 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9368
Dilek, E., Bakırcı, Ç. M. (2020, September 22). Sifonoforlar (Siphonophorae). Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9368
E. Dilek, et al. “Sifonoforlar (Siphonophorae).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 22 Sep. 2020, https://evrimagaci.org/s/9368.
Dilek, Elif. Bakırcı, Çağrı Mert. “Sifonoforlar (Siphonophorae).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 22, 2020. https://evrimagaci.org/s/9368.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close