Sıcak Hava Dalgaları Yaban Arılarını Tehlikeye Atıyor!

Giderek yaygınlaşan aşırı sıcaklıklar, dünya genelinde birçok insan için giderek daha büyük bir tehdit oluşturuyor. Ancak bu durumdan etkilenenler sadece insanlar değil. Proceedings of the Royal Society B'de yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar, sıcak hava dalgalarının yaban arılarının çiçeklerin kokusunu alma yeteneğini ciddi şekilde azaltarak beslenme ihtiyaçlarını tehlikeye atabileceğini gösteriyor. Bu bulgu, iklim değişikliğinin bu tozlaştırıcı hayvanların popülasyonlarını ve onlara bağlı insan endüstrilerini nasıl etkileyeceğini görmek açısından önemli. Çalışmaya dahil olmayan Fransa Ulusal Tarım, Gıda ve Çevre Araştırmaları Enstitüsü'nden saha ekoloğu Coline Jaworski, şöyle anlatıyor:

Sonuçlar oldukça açık. Sıcak dalgaları yaban arılarının fizyolojilerini etkiliyor. Arılar yiyecek bulamazlarsa bunun tozlaşmasını sağladığı bitkiler üzerindeki etkisi yıkıcı olabilir. Eğer tozlaştırıcılar birkaç gün boyunca gelmezse, o zaman tozlaşma olmaz, tohum olmaz ve yavru da olmaz. Bu kadar basit.

Soframıza gelen sebzelerin, meyvelerin, kuruyemişlerin ve baklagillerin çoğu için yaban arılarına teşekkür borçluyuz. Arılar gıda arzımızın yaklaşık üçte birini oluşturan mahsulleri tozlaştırıyor. Ancak arı popülasyonları yıllardır azalıyor ve çoğu araştırmacı bunun iki ana nedeni olduğunu düşünüyor. Bunlardan biri habitat kaybı, diğeri ise iklim değişikliği.

İklim değişikliği, günlerce sürebilen boğucu sıcak hava dalgalarını daha sıcak ve daha sık hale getirdi. Araştırmacılar, iklim değişikliğinin bazı etkilerini arıların azalmasıyla ilişkilendirdiler. Kuraklık, arıların sağlıklı kalmak için ihtiyaç duyduğu polen ve nektar üretimini azalmasına neden olabilirken aşırı sıcaklıklar ise çiçeklerin kokusunu ve nektarlarını azaltabilir. Aşırı sıcaklar ile birlikte şiddetli yağışlar, arıların beslenme düzenlerinin bozulmasına neden olabilir.

Yüksek irtifalarda ve enlemlerde yaşamak için evrimleşmiş, Kutuplar ve Alpler gibi soğuk bölgelere uyum sağlayan yaban arılarının daha sıcak havalarda zorlanması mantıklıdır. Ancak Julius Maximilians Üniversitesi'nden böcek ekoloğu Sabine Nooten, artan sıcaklıkların bu tozlaştırıcıların fizyolojisini tam olarak nasıl etkilediğini anlamak istedi.

Yaban arıları, çiçek demetlerini bulmak için görme duyularını, bir kümedeki en iyi çiçekleri seçmek için ise antenlerini kullanır. Arının antenlerindeki alıcılar, çiçeklerden gelen koku moleküllerini algılar ve sonra hangi çiçeği ziyaret etmeleri gerektiğine karar verebilmeleri için beyinlerine elektriksel bir sinyal gönderir. Nooten, şöyle anlatıyor:

Bu, bir restoranın önünden geçerken kokusu sayesinde onun iyi bir mutfak mı yoksa kötü bir mutfak mı olduğunu anlamaya benzer.

Nooten ve ekibi, sıcaklığın yaban arılarının koku alma yeteneklerini etkileyip etkilemediğini araştırmak için Avrupa'da yaygın olarak bulunan 2 türe ait 190 böceği test etti. Bunlardan ilki araştırmacıların kendi doğal alanında yakaladıkları Bombus pascuorum türü, diğeri ise ticari bir arılıktan alınan B. terrestris türüydü. Araştırmacılar, sıcak dalgalarını simüle etmek için her yaban arısını 50 mililitrelik bir tüpe yerleştirdi ve tüpteki sıcaklığı yaklaşık 3 saat boyunca 40°C'ye yükselti. Arıyı sıcağa maruz bıraktıktan sonra antenlerini çıkardılar ve elektriksel tepkilerini ölçmek için bir elektroda bağlı küçük bir cam tüpe yerleştirdiler.

Antenleri çiçeklerde yaygın olarak bulunan üç adet kokulu bileşiğe maruz bıraktılar. Ekip, sıcağa maruz kalmanın her üç kokuya karşı antensel tepkiyi önemli ölçüde azalttığını, bu azalma oranının bazı durumlarda %80'e kadar vardığını rapor ediyor.

Çalışmaya dahil olmayan York Üniversitesi'nden moleküler ekolog Sandra Rehan, bu fizyolojik tepkinin aromalara karşı test edilmesinin "bu sorunu çözmeye başlamak için gerçekten akıllıca bir yol" olduğunu söylüyor:

Potansiyel olarak bu arıların azalmasına neyin sebep olduğunu görmek için önemli bir ilk adım. Maalesef, şu anda derece santigratı görmeye başladık bile.

Çoğu durumda, sıcağa maruz kalan yaban arısı antenleri, araştırmacılar onları çıkarıp arılar 24 saat boyunca daha serin sıcaklıklarda dinlendikten sonra test etseler bile, koku tepkilerini geri kazanamadı. Bu bulgu, sıcak dalgalarının yaban arıları üzerindeki etkilerinin uzun süreli olabileceğini gösteriyor. Nooten bunun oldukça endişe verici olduğunu söylüyor.

Yapılan deneylerde doğadan toplanan tür olan B. pascuorum, B. terrestris'e göre sıcağa karşı daha az dirençliydi. Her iki türde de koloninin yiyeceğini toplamaktan sorumlu olan dişi işçi arılar, sıcağa karşı erkeklere göre daha duyarlı görünüyordu.

Gelecekteki çalışmalarda araştırmacılar, diğer arı türlerinde ve çiçek sinekleri gibi tozlaştırıcılarda da benzer bir sıcaklık hasarının olup olmadığını test edecek. Jaworski, bu türlerden bazılarının aşırı sıcaktan zarar görme konusunda yaban arılarından "daha yüksek risk altında" olabileceğini belirtiyor.

Yaban arıları vücut sıcaklıklarını düzenleyebilir ve yiyecek depolayan kolonilerde yaşarlar. Ancak marangoz arısı gibi tozlaştırıcılar yalnız yaşar, bu yüzden çiçekleri etkili bir şekilde koklayamadıkları veya sadece sıcaktan kaçınmak için daha az besin aradıkları için birkaç gün yiyeceksiz kalmak onlar için daha yıkıcı olabilir. Jaworski şöyle bitiriyor:

Eğer gerçekten ihtiyaç duydukları zaman kaynak toplamak için dışarı çıkmazlarsa, o zaman her şey biter.