Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Şempanzelerin Beslenme Teknikleri, İnsan Harici Hayvan Türlerindeki Kültürel Farklılıklara Işık Tutuyor!

Termit Avcısı Şempanze Toplulukları, Ne Tür Aletler Kullanıyorlar ve Nasıl Avlanıyorlar?

Şempanzelerin Beslenme Teknikleri, İnsan Harici Hayvan Türlerindeki Kültürel Farklılıklara Işık Tutuyor! Pixabay
4 dakika
1,282
Tüm Reklamları Kapat

Şempanzelerin (Pan troglodytes) alet kullandığını bir süredir biliyoruz. Bunu ilk kez ünlü primatolog Jane Goodall, Gombe Tanzanya'da geçirdiği zamanlarda raporlamış ve bu bilim dünyasında bir şok etkisi yaratmıştı. Çünkü o zamanlar kullanılan insan tanımında insanları diğer hayvanlardan ayıran özellikler arasında olarak alet kullanımı da sayılıyordu.

Goodall, David Greybeard olarak isimlendirdiği erkek bir şempanzenin bir dal parçasını termit yuvasına sokup çıkararak termitleri yakalayıp yediğini duyurmasıyla o zamanlar kullanılan insan tanımının değişmesi gerekti. Daha sonraları ise şempanze bireylerinin bu davranışı yavrularına öğrettikleri de bir video kaydıyla ispatlanmıştı. Bu konudan buradaki yazımızda bahsetmiştik.

Tüm Reklamları Kapat

Şempanze popülasyonları arasında kültürel farklılıklar mevcut.
Şempanze popülasyonları arasında kültürel farklılıklar mevcut.
Smithsonian Magazine

Termit avcılığı (İng.: "termite fishing"), şempanzeler ve diğer maymun türlerinde de görülen bir beslenme stili. Çok basit gözükse de aslında o kadar da tekdüze bir eylem değil. Şempanze topluluklarında bu hareket nesiller boyu öğretilerek aktarıldığı için her topluluk kültürel farklılık sayılabilecek kadar kendine özgü termit avcılığı tekniklerine sahip. Christophe Boesch ve meslektaşları tarafından yapılan araştırmadan önce sadece 8 farklı yerde 2 farklı toplulukta 2 farklı teknikle kullanıldığını biliyorduk. Yapılan araştırmada daha önce üzerinde çalışılmamış 9 farklı termit avcısı topluluk incelendi ve topluluklar arasında kültürel farklılıklar sınıflandırıldı. Öyle ki daha önceden bilinen 15 farklı şempanze topluluğu olmasına karşın, bu araştırmada 39 farklı potansiyel grup olabileceği söyleniyor.

Araştırma sonucunda daha önceden bilinen 2 farklı tekniğin aslında alt dallara ayrıldığı ve her topluluğun kendi bireylerine kendilerine has teknikleri öğrettiği böylece bu tekniklerin o topluma özgü olduğu ortaya çıkarıldı. Gözlemlere göre bazı topluluklar ağaçlar gibi yüksek yerlere yuva yapan termitleri avlarken bazı topluluklar yer altı termit yuvalarını tercih ediyorlar. Tabii ki bu iki farklı tercih başlı başlına bir ayrım oluştursa da kendi içlerinde de dal seçimi, aleti şekillendirme, yuvayı delme tekniği, vücut pozisyonu ve el teknikleri gibi özelliklerle değişiklik gösteriyor. Araştırma yapılırken topluluğun en az %50'sinde gözlemlenen davranışlar dahil edildi.

Tüm Reklamları Kapat

Yüksek Yerlerdeki Termitleri Avlayan Şempanze Toplulukları

Yüksek yerlerdeki termitleri avlamak (İng: aerial termite fishing), Dindefelo, Goualougo, Gombe, Kayan Bafing ve Issa bölgelerindeki şempanzelerde gözlemlenmiş. Buradaki her topluluk kendisine özgü tekniklerle avlanıyor. Gombe şempanzeleri için bir miktar tayini sağlanamadığından dolayı aşağıdaki tabloda kahverengi olarak gösterilmiştir.

Yüksek yerlerdeki termitleri avlayan şempanze topluluklarının kullandığı tekniklerin bir tablosu.
Yüksek yerlerdeki termitleri avlayan şempanze topluluklarının kullandığı tekniklerin bir tablosu.
Nature

Yer Altındaki Termitleri Avlayan Şempanze Toplulukları

Yer altındaki termitleri avlama olayı Goualougo, Campo Ma'an, Mont Cristal, La Belgique, Korup ve Wonga Wongue bölgelerinde yaşayan şempanzelerde sıklıkla gözlemlenmiş. Yine bu beslenme stilini tercih eden şempanze topluluklarında çok çeşitli teknik farklılıkları bulunuyor.

Yer altındaki termitleri avlayan şempanze topluluklarının kullandıkları tekniklerin tablosu. Bağlantılar üzerindeki harfler yer isimlerinin kısaltmasıdır.
Yer altındaki termitleri avlayan şempanze topluluklarının kullandıkları tekniklerin tablosu. Bağlantılar üzerindeki harfler yer isimlerinin kısaltmasıdır.
Nature

Grupların Anlaşılması

Tablolarda da görüldüğü gibi her topluluk kendine has beslenme stilleri geliştirmiş ve bunu yavrularına öğreterek bu stillerin nesiller boyu toplulukta varlığını sürdürmesini sağlanmıştır. İnsan görgü kurallarında olduğu gibi, burada önemli olan en işe yarar veya efektif yöntemi uygulamak değil, grubun geri kalanının ne yaptığına uymaktır. Şempanzelerin bu davranışlarının benzeri, Asya'daki farklı çubuk kültürlerinde görülür. Christophe Boesch bu durumu şöyle anlatıyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

"Örneğin, Tayland ve Japonya'da sadece yemek çubukları farklı şekillerde değil, aynı zamanda onları tutma biçimleri de farklıdır ve bu, burada şempanzelerde gördüklerimizi çok anımsatır. Kamerun'daki La Belgique'de şempanzeler, uzun bir fırça elde etmek için lifleri açar ve yerken termit kaplı çubuğu bileklerine dayarlar. Öte yandan, Kamerun'da Korup adlı başka bir yerde şempanzeler hiç fırça yapmıyor ve çubuk halen içerdeyken onu ağızlarıyla sallıyorlar."

Ekip, PanAf (Pan African Programme: The Cultured Chimpanzee) isimli insan evriminin potansiyel senaryolarını aydınlatmak için şempanzeleri gözlemlemedeki bazı engelleri el birliğiyle kaldırmayı amaçlayan bir kuruluşun da yardımlarıyla daha fazla şempanze topluluklarına ulaştı. Daha önce sadece 15 farklı gruptan gelen bilgilerle şempanze topluluklarının kültürleri hakkında bilgi sahibi olmaya çalışırken bu uzun dönem çalışmasında çok daha fazla topluluk üzerinde çalışıldı ve alet kullanımının bu derece ayrıntıları ortaya çıkarılabilindi.

Ancak araştırmacıların işi henüz bitmiş değil hala şempanzeler üzerindeki araştırmalarına devam ediyorlar. PanAf sayesinde elde ettikleri görüntü kayıtlarını Chimp & See adlı bir sitede toplayıp sergiliyorlar. Siteye buradan erişebilir çalışma sırasında kullanılan görüntüler inceleyebilirsiniz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
20
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 11
  • İnanılmaz 5
  • Muhteşem! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 16:53:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8858

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
G. Kaçıra, et al. Şempanzelerin Beslenme Teknikleri, İnsan Harici Hayvan Türlerindeki Kültürel Farklılıklara Işık Tutuyor!. (5 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8858
Kaçıra, G., Türkoğlu, P. (2020, June 05). Şempanzelerin Beslenme Teknikleri, İnsan Harici Hayvan Türlerindeki Kültürel Farklılıklara Işık Tutuyor!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8858
G. Kaçıra, et al. “Şempanzelerin Beslenme Teknikleri, İnsan Harici Hayvan Türlerindeki Kültürel Farklılıklara Işık Tutuyor!.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 05 Jun. 2020, https://evrimagaci.org/s/8858.
Kaçıra, Göktuğ. Türkoğlu, Pedram. “Şempanzelerin Beslenme Teknikleri, İnsan Harici Hayvan Türlerindeki Kültürel Farklılıklara Işık Tutuyor!.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, June 05, 2020. https://evrimagaci.org/s/8858.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close