Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Ormanlardaki Ağaçların Birbirleriyle Sadece İşbirliği Yapmak İçin Konuştuğu İddiası Yanıltıcıdır!

Ağaçları ve Ormanları, "İnsanlar Gibi" Oldukları İçin Değil, "Ağaç" ve "Orman" Oldukları İçin Korumayı Öğrenmeliyiz!

Ormanlardaki Ağaçların Birbirleriyle Sadece İşbirliği Yapmak İçin Konuştuğu İddiası Yanıltıcıdır!
4 dakika
3,044
  • Botanik
  • Ormancılık
Tüm Reklamları Kapat

Bir ormandaki bitkilerin birbiriyle konuşabildiği fikri romantik bir fikirdir; ancak ağaçların tıpkı insanlar gibi olduğunu iddia etmek, ağaçları koruma mücadelesine ve onları anlama çabamıza zarar verebilir.

Ağaçların haberleştiği, birbirini önemsediği ve iş birliği yaptığı fikri, özellikle de Suzanne Simard’ın fazlasıyla övgü görmüş Finding the Mother Tree isimli kitabı, James Cameron’ın Avatar’ı, Peter Wohlleben’in Ağaçların Gizli Yaşamı ve Richard Powers’ın Pulitzer ödüllü romanı Overstory nedeniyle popüler kültürün hayal gücünü ele geçirmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak Kathryn Flinn gibi birçok bilim insanı, bu tasvirlerin ekosistemleri yanlış temsil ettiğine ve onları koruma amacına zarar verdiğine inanıyor.

Ağaçlar Arası İşbirliği Gerçektir!

Ağaçlar gerçekten konuşur mu? Tabii ki! Bitkiler, hormonlar ve savunma sinyalleri salgılarlar. Diğer bitkiler bu sinyalleri algılar ve fizyolojilerini buna göre değiştirirler. Fakat bitkiler arası iletişim, hep bu şekilde nazik değildir: Bitkiler, ayrıca komşu bitkileri zehirleyen allelokimyasallar üretirler.

Tüm Reklamları Kapat

Simard ve arkadaşları, bir ağaç tarafından üretilen karbon bileşiklerinin, bitki köklerinde yaşayan ve topraktan aldıkları su ve besin maddelerini bitkilerinin ürettiği şeker ile takas eden mantarlardan oluşan yer altı mikoriza ağı vasıtasıyla, komşu ağaçlara transfer edilebileceğini göstermiştir.[1] Araştırmacılar, ürettiği karbon bileşiklerini bağışlayan ağaçların, diğerlerinin büyümesine yardımcı olmak ve ağaç sürülerinin sağlığına katkı sağlamak için ağaçların kasıtlı bir şekilde ve fedakârca diğer ağaçlara besin gönderdiğini ileri sürüyorlar.

Peki, bu nasıl çalışıyor? Diğer tüm ekolojik etkileşimler gibi ağaçlar arası iş birliği de doğal seçilim yoluyla evrimleşmiştir. Diğer adaptif özelliklerde olduğu gibi, ağaçlar üzerindeki seçilim sürecinde de bazı özelliklerin sıklığı artar; çünkü onlara sahip olan bireyler daha fazla yavru üretir ve özelliklerini aktarır.

Belki de en basit açıklama şudur: Mantarlar, kendi çıkarlarını korumak için, ağaçlar arası karbon transferini sağlarlar ve gelecekte de kendilerine besin tedariki sağlandığından emin olmak için birden fazla konakçı bitki yetiştirirler.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Altruizm (fedakarlık), fedakarlıktan fayda gören tarafın, fedakarlığı yapan tarafa karşılık verme olasılığı varsa evrimleşebilir. Ağaçlar arasında bu tür bir karşılıklı faydacılık mümkündür; ancak olgun ağaçlar ve küçük fideler gibi birçok etkileşim asimetriktir.

Fedakârlık davranışı, fedakarlıkta bulunan bireyin genlerini taşıyan ve gelecek nesillere aktaran akrabalara fayda sağlıyorsa da evrimleşebilir. Giderek artan sayıda kanıt, mikorizal ağlar vasıtasıyla besin dağıtımının, alakasız bitkilerden ziyade akrabalara fayda sağladığını göstermektedir.[2] Bitkilerin akrabalarını nasıl tanıdığı ve onlara nasıl tepki veridiğini izah eden mekanizmalar, henüz tam olarak çözülememiştir.[3], [4]

Orman İçindeki İşbirliğini Abartmayın!

Ne yazık ki, popüleştiriciler tarafından en çok tercih edilen ve ağaçların topluluğu güçlendirmek için diğerlerine kaynaklar gönderdiği açıklaması, olasılıklar arasından en az olası olanıdır. Bu, doğal seçilimin iş birliği yapan grupların, iş birliği yapmayan gruplara karşı galip geldiği grup seçilimi ile karşılanmasını gerektirecektir. Ama doğal seçilim ile grup seçilimi çatıştığı zaman, doğal seçilim hemen hemen her zaman kazanır; çünkü bireyler, gruplardan çok daha fazladır ve çok daha hızlı dönüşürler.

İlginç bir şekilde, mikoriza, kaynakları, doğal bir ottan istilacı bir ota aktardığında, bu "iş birliği" olarak değil "parazitlik" olarak yorumlanır.[5]

İş birliğinin önemini abartmak yanıltıcıdır. Orman zemini, şiddetli bir rekabet alanıdır. Olgun akçaağaçlar milyonlarca tohum üretebilir ve ortalama olarak sadece bir tanesi en tepeye ulaşabilecek düzeyde büyür. Geri kalan tohumlar, öyle ya da böyle, ölecektir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu mücadelenin ortasında ağaçlar bazen birbirlerinin büyümesini kolaylaştırabilir. Fakat bu, ormanların tek bir organizma gibi davrandığı anlamına gelmez. Bir ekosistem, hem pozitif hem de negatif olacak şekilde değişen çeşitli etkileşimlere sahip, sürekli değişen bir organizma çeşitliliğini içerir.

Son buzul çağından sonra, farklı ağaç türleri, farklı hızlarda ve farklı yollarla kuzeye göç etti. Kayın-akçaağaç ormanı veya meşe-ceviz ormanı birlikte hareket etmediler. Hatta şu anda ağaçlar, geçmişte veya gelecekte benzeri olmayan bir kombinasyonlar içinde yaşıyor.

Antropomorfizm (insanbiçimcilik), bilimde tabudur; çünkü bu şekilde düşünmek, bize yardımcı olmaz; tam tersine bizi aldatır. Ağaçlar insan değildir. Ormanlar, insan aileleri veya devletler gibi hiç değildir. Öyle olduklarını öne sürmek, bizi sadece hayali sonuçlara götürebilir. Simard, bir röportajında şöyle diyor:[6]

İnsanlar, ağaçlarla daha iyi ilişki kurabilmek için antropomorfizmi ve "anne" gibi kültürel olarak ağırlıklı kelimeleri kullanırlar. Söz ettikleri ağacın cinsiyeti erkek olsa bile! Böylece ağaçlarla daha iyi ilişki kurabildiklerini düşünüyorlar, çünkü eğer onlarla ilişki kurabilirsek, o zaman onları daha çok önemseyeceğimizi umuyorlar.

Ağaçları, "Ağaç" Oldukları İçin Koruyabiliriz!

Ağaçların yaşamalarına izin vermemiz için insani değerlere ve duygulara sahip olmaları gerekir mi? Onları korumamız gerektiğini gösteren bilim veriler yeterince net. Yeraltı dünyası ile ilgili yeni keşifler bile yeterince heyacan verici. İnsanlar, kişileştirme ve metafor karmaşası olmadan hikayenin doğrusunu duymayı hak ediyorlar.

Tüm Reklamları Kapat

Bu dikkat dağıtıcı şeyler bizleri gerçeklerle yüzleşmekten alıkoyuyor: Kolaylaştırıcı etkisi gerçek olabilir; ama Darwinci varoluş mücadelesi de gerçektir. Bizler, ahlaksız bir dünyadaki ahlaklı insanlarız. Doğa, bizim değerlerimizi paylaşmaz. Ve neyse ki biz de doğanın tüm yollarını taklit etmek zorunda değiliz.

Kathryn Flinn'e göre, bitkilere "nesne" veya "insan" gibi muamele etmenin bir alternatifi bulunuyor: Bitkileri, kendi terimleriyle anlamaya çalışalım! Bitkiler, esasen bizim gibi değillerdir. Onlar sessizdir, köklere sahiplerdir ve esrarengizlerdir. Bizden ayrı ve karmaşık bedenlerinde sahip, karmaşık etkileşimlerde bulunan ve anlaşılmaz yaşamlara sahip farklı organizmalara saygı duymayı öğrenmemiz gerekiyor.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
16
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Umut Verici! 21
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Tebrikler! 9
  • Bilim Budur! 9
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
  • ^ S. W. Simard, et al. (1997). Net Transfer Of Carbon Between Ectomycorrhizal Tree Species In The Field. Nature, sf: 579-582. doi: 10.1038/41557. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ A. L. File, et al. (2012). Plant Kin Recognition Enhances Abundance Of Symbiotic Microbial Partner. PLOS ONE, sf: e45648. doi: 10.1371/journal.pone.0045648. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ M. V. Bhatt, et al. (2011). Kin Recognition, Not Competitive Interactions, Predicts Root Allocation In Young Cakile Edentula Seedling Pairs. New Phytologist, sf: 1135-1142. doi: 10.1111/j.1469-8137.2010.03548.x. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ R. Karban, et al. (2013). Kin Recognition Affects Plant Communication And Defence. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, sf: 20123062. doi: 10.1098/rspb.2012.3062. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ E. V. Carey, et al. (2004). Mycorrhizae Transfer Carbon From A Native Grass To An Invasive Weed: Evidence From Stable Isotopes And Physiology. Plant Ecology, sf: 133-141. doi: 10.1023/B:VEGE.0000026031.14086.f1. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ D. Toomey. Exploring How And Why Trees ‘Talk’ To Each Other. (1 Eylül 2016). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2021. Alındığı Yer: Yale E360 | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/05/2023 05:46:47 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10831

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Saç
Sağlık Personeli
Hafıza
Çekirdek
Mars
Kuyruksuz Maymun
Diyet
Zaman
Mitler
Tardigrad
Öne Çıkan
Olumsuz
Şehir Hastanesi
Hidrotermal Baca
Haber
Entomoloji
Zehirli Mantar
Canlı Cansız
Mit
Yangın
Nörobiyoloji
Koruma
Elektrik
Mutasyon
Evrenin Genişlemesi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Ay Kraterindeki Dev Teleskop Ne İşe Yarayacak?
Ay Kraterindeki Dev Teleskop Ne İşe Yarayacak?
Körler ve Sağırlar Rüya Görür mü?
Körler ve Sağırlar Rüya Görür mü?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Tatil Ortası Depresyonu: Tatil İnsanları Neden Üzüyor?
Tatil Ortası Depresyonu: Tatil İnsanları Neden Üzüyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
K. Flinn, et al. Ormanlardaki Ağaçların Birbirleriyle Sadece İşbirliği Yapmak İçin Konuştuğu İddiası Yanıltıcıdır!. (14 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 29 Mayıs 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10831
Flinn, K., Badoğlu, H., Bakırcı, Ç. M. (2021, August 14). Ormanlardaki Ağaçların Birbirleriyle Sadece İşbirliği Yapmak İçin Konuştuğu İddiası Yanıltıcıdır!. Evrim Ağacı. Retrieved May 29, 2023. from https://evrimagaci.org/s/10831
K. Flinn, et al. “Ormanlardaki Ağaçların Birbirleriyle Sadece İşbirliği Yapmak İçin Konuştuğu İddiası Yanıltıcıdır!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Hilal Badoğlu, Evrim Ağacı, 14 Aug. 2021, https://evrimagaci.org/s/10831.
Flinn, Kathryn. Badoğlu, Hilal. Bakırcı, Çağrı Mert. “Ormanlardaki Ağaçların Birbirleriyle Sadece İşbirliği Yapmak İçin Konuştuğu İddiası Yanıltıcıdır!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Hilal Badoğlu. Evrim Ağacı, August 14, 2021. https://evrimagaci.org/s/10831.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close