Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Sarin Gazı Nedir? Nasıl Çalışır? Kimyasal Bir Silah Olarak Kullanılan Sinir Gazının İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Sarin Gazı Nedir? Nasıl Çalışır? Kimyasal Bir Silah Olarak Kullanılan Sinir Gazının İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
4 dakika
8,192
Tüm Reklamları Kapat

Sarin, organofosfat yapılı bir gazdır. Genellikle bir "sinir gazı" olarak kabul edilir; ancak suyla karışabilir. Bu yüzden sarin içeren yiyecek ve içecekleri yutmak, sarin içeren sıvı ile cilt teması da benzer etkilere neden olabilir; illa solumak gerekmez. Çok küçük miktarda sarine maruz kalmak bile ölümcül olabilir, ancak öldürücü olmayan düzeyde maruz kalınması halinde, kalıcı nörolojik hasarı ya da ölümü önleyecek tedaviler mevcuttur. Gelin bu yazımızda sarin gazının nasıl çalıştığına ve sarine maruz kalındığında uygulanan tedaviye bakalım.

Sarin Nedir?

Sarin, formülü [(CH3)2CHO]CH3P(O)F olan, insan eliyle üretilen (yapay) bir kimyasaldır. 1938 yılında IG Farben şirketindeki Alman araştırmacılar tarafından pestisit olarak kullanılmak için geliştirildi. Sarin, ismini kâşiflerinden alır: Schrader, Ambros, Rüdiger ve Van der Linde. Toplu yıkım silahı ve kimyasal silah olarak, sarin NATO adlandırması olan GB (G-serisi “B”) ile tanımlanmıştır. Sarinin üretilmesi ve depolanması 1993 Kimyasal Silahlar Sözleşmesi ile yasaklanmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Sarin Gazının Formülü
Sarin Gazının Formülü
Wikipedia

Saf sarin; renksiz, kokusuz ve tatsızdır. Havadan daha ağırdır, bu yüzden sarin buharı alçak alanlara ya da bir odanın tabanına doğru hareket eder. Kimyasal, havada buharlaşır ve suyla kolayca karışır. Kıyafetler sarin ve karışımını emer, sarin gazı ile temasta bulunan kıyafetlere müdahale edilmezse bu durum maruz kalmayı yayabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Panik yapmadığınız ve tıbbi destek aldığınız sürece düşük konsantrasyon sarine maruz kaldığınızda hayatta kalabileceğinizi anlamak önemlidir. Eğer ilk temasta hayatta kaldıysanız, etkileri tersine çevirebilmek için birkaç dakikadan birkaç saate kadar zamanınız olabilir. Buna karşılık, sırf ilk temasta hayatta kaldığınız için, güvende olduğunuzu varsaymayın. Etkiler gecikebileceğinden dolayı tıbbi yardım almak önemlidir.

Sarin Gazı Nasıl Çalışır?

Sarin, bir sinir gazıdır ve bu, sinir hücreleri arasındaki normal iletişime müdahale etmesi anlamına gelir. Organanofosfat, böcek ilaçları ile hemen hemen aynı şekilde çalışır: sinir uçlarına etki ederek, kasların kasılmasının durmasını (gevşemesini) engeller. Nefes alışverişini kontrol eden kaslar inaktif hale gelip, boğulmaya neden olduğunda, ölüm meydana gelebilir.

Sarin, asetilkolinesteraz enzimini inhibe eder. Normalde bu protein sinaptik boşluğa salınan asetilkolini azaltır. Asetilkolin kasların kasılmasını kontrol eden sinir tellerini aktive eder. Eğer nörotransmitter madde ortamdan uzaklaştırılmazsa, kaslar gevşeyemez. Sarin, kolinesteraz molekülünün üzerindeki aktif tarafta serin kalıntıları ile kovalent bağ oluşturarak onun asetilkoline bağlanmasını engeller.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Sarine Maruz Kalınca Oluşan Semptomlar

Semptomlar, maruz kalma yoluna ve yoğunluğuna göre değişiklik gösterir. Ölümcül doz, küçük semptomlar görülmesine neden olan dozlardan daha yüksektir. Örnek olarak çok düşük miktarda sarin gazını burundan çekmek burun akıntısına sebep olabilir. Birazcık daha yüksek bir doz felce ya da ölüme neden olabilir. Semptomların başlangıcı doza göre değişse de genellikle maruz kalındıktan sonra dakikalar veya saatler içinde ortaya çıkabilir. Semptomlar şöyledir:

  • Göz bebeklerinde büyüme
  • Baş ağrısı
  • Baskı hissi
  • Salyalanma
  • Burun akıntısı veya tıkanıklığı
  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • Göğüste daralma hissi
  • Anksiyete
  • Zihin bulanıklığı
  • Kabus görme
  • Halsizlik
  • Titreme ve seğirme
  • İstemsizce idrar ve dışkı yapma
  • İshal
  • Karın bölgesinde kramplar

Eğer panzehir verilmezse bu semptomlar kasılmalara, solunum durmasına ve ölüme yol açabilir.

Sarin Gazına Maruz Kalan Kişilerin Tedavisi

Sarin gazı ölüme ve kalıcı hasarlara yol açabiliyor olmasına rağmen hafif düzeyde maruz kalan kişilere acil tedavi uygulanırsa genellikle tamamen iyileşmek mümkündür. Yapılması gereken ilk ve en önemli şey vücudun sarin gazından arındırılması olacaktır. Sarin gazının panzehiri atropin, biperiden ve pralidoxime içerir.

Tedavi hızlı uygulandığı ölçüde etkilidir; ancak maruz kalma ve tedaviye başlanması arasında biraz zaman geçmişse de etkili olabilir. Kimyasal gaz nötralize edildiğinde, destekleyici tıbbi tedavi faydalı olur.

Sarin Gazına Maruz Kaldıysanız Ne Yapmalısınız?

Sarin gazına maruz kalmış kişiye suni teneffüs yapılmamalıdır; çünkü suni teneffüs uygulayan kişi de zehirlenebilir. Eğer sarin gazı ile veya sarin gazı bulaşmış yiyecek, içecek, giysi ile temasınız olduğunu düşünüyorsanız, profesyonel tıbbi yardım almak önemlidir.

Tüm Reklamları Kapat

Tıbbi yardım beklerken gözler, su ile temizlenmelidir. Vücudun açık kısımları su ve sabun ile temizlenmelidir. Eğer koruyucu solunum maskesine erişiminiz varsa, maskeyi güvenli bir şekilde kullanmaya başlayıncaya kadar nefesinizi tutun. Acil durum enjeksiyonları genellikle şiddetli semptom gösteren kişilere veya doğrudan sarin enjekte edilen kişilere uygulanır. Eğer enjektörlere erişiminiz varsa, ne zaman kullanıp kullanmayacağınızı anladığınızdan emin olun; çünkü sarin tedavisinde kullanılan kimyasalların da kendine has riskleri vardır.

Sonuç

Sonuç olarak sarin, organofosfatik bir sinir gazı, bir çeşit kimyasal silahtır. Sarin, suyun içinde çözülebilir; bu yüzden havayla olduğu kadar yiyecek ve sıvılar ile de taşınabilir. Sarin, adeta bir böcek öldürücü (bir pestisit) gibi çalışır. Asetilkolinesteraz içerir ve kasılan kasların gevşemesini önler. Sarin, öldürücü olabilmesine rağmen, hafif maruz kalmalarda hayatta kalınabilir. Eğer maruz kalındıysa ortamdan uzaklaşılmalı, temaslı tüm kıyafetler çıkarılmalı, deri ve kıyafetler su ve sabun ile temizlenmelidir. Acil tıbbî destek aranmalıdır.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
32
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 11
  • Muhteşem! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • İnanılmaz 6
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Bilim Budur! 3
  • Üzücü! 2
  • Umut Verici! 1
  • İğrenç! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: ThoughtCo | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/06/2023 17:30:14 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9728

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hominid
Alan
Çocuk
Newton
Biyokimya
Kanıt
Yaşamın Başlangıcı
Makine
Ara Tür
Çekirdek
Mitler Ve Gerçekler
Beslenme Davranışı
Yapay
Antibiyotik
Kan Hastalıkları
Samanyolu Galaksisi
Moleküler Biyoloji
Anne
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Nasa
Viral Enfeksiyon
Evrimsel Psikoloji
Çağ
Psikoloji
Üreme
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Karanlık Enerji: Evreni Genişleten Gizemli Enerjinin Kaynağı Ne?
Karanlık Enerji: Evreni Genişleten Gizemli Enerjinin Kaynağı Ne?
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Hastayken Sesimiz Neden Kalın ve Boğuk Çıkıyor?
Hastayken Sesimiz Neden Kalın ve Boğuk Çıkıyor?
Elektrik Tellerindeki Renkli Toplar Ne İşe Yarıyor?
Elektrik Tellerindeki Renkli Toplar Ne İşe Yarıyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. M. Helmenstine, et al. Sarin Gazı Nedir? Nasıl Çalışır? Kimyasal Bir Silah Olarak Kullanılan Sinir Gazının İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?. (17 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 3 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9728
Helmenstine, A. M., Eralp, B., Bakırcı, Ç. M. (2020, December 17). Sarin Gazı Nedir? Nasıl Çalışır? Kimyasal Bir Silah Olarak Kullanılan Sinir Gazının İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?. Evrim Ağacı. Retrieved June 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/9728
A. M. Helmenstine, et al. “Sarin Gazı Nedir? Nasıl Çalışır? Kimyasal Bir Silah Olarak Kullanılan Sinir Gazının İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Bora Eralp, Evrim Ağacı, 17 Dec. 2020, https://evrimagaci.org/s/9728.
Helmenstine, Anne M.. Eralp, Bora. Bakırcı, Çağrı Mert. “Sarin Gazı Nedir? Nasıl Çalışır? Kimyasal Bir Silah Olarak Kullanılan Sinir Gazının İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Bora Eralp. Evrim Ağacı, December 17, 2020. https://evrimagaci.org/s/9728.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close