Sağlık Çalışanları, Kadınların Ağrılarını Erkeklerin Ağrıları Kadar Dikkate Almıyor!

Toplumsal cinsiyet kalıplarının doktorları kadınların ağrılarını hafife almaya yönlendirebileceği şüphesi, yapılan araştırmalarla doğrulandı. Profesör Amanda Williams, bu araştırmaların hem erkek hem de kadın sağlık personelinin sıklıkla kadınların ağrılarını göz ardı ettiğini ortaya koyduğunu belirtiyor.

Bir erkek çektiği ağrı hakkında doktora başvurduğunda, sıklıkla doktoru ağrının gerçek olduğuna ve çözülmesi gereken bir sorun olduğuna ikna olacaktır. Kadınlar için bu deneyim farklıdır; cinsiyet kalıpları nedeniyle doktorlarının onların söyledikleri kadar ağrı hissetmedikleri sonucuna varmasından şüphelenirler.

Maalesef ki araştırmaların gösterdiği üzere kadınların bu şüpheleri gayet yerinde. Araştırmalar sağlık personellerinin hastalarının, özellikle de kadınların ağrılarını sık sık küçümsediğini ve bunun hastaların söyledikleriyle ilgisi olmayan birtakım ön yargı ve inançlara dayandığını göstermektedir.

2021'de yapılan bir araştırma, toplumsal cinsiyet kalıplarının hastaların ağrılarını tahminde özel olarak belirleyici bir faktör olduğunu gösteriyor.^[1] Kadınların acıya aşırı duyarlı olduğu ve bunu kolay ifade ettiği veya abarttığı şeklindeki yanlış inanış nedeniyle hem erkek hem de kadın sağlık personeli, sıklıkla kadınların sözlü açıklamalarını ve ağrılarını ifade eden davranışlarını ciddiye almıyor.^{[2], [3]} Dahası, kadınların ağrılarını ciddiye almamakla kalmayıp bu düşüncelerine dayanarak aynı zamanda yetersiz tedavi sunuyor ve hatta analjezik tedavi yerine psikolojik tedavi almalarını tavsiye ediyorlar.^[4]

Ağrının Cinsiyeti Olur mu?

Yeni çalışma, sağlık çalışanlarının kadınların ağrısını hafife almasına neden olan potansiyel ön yargıları da başarılı bir şekilde belirliyor. Bu ön yargılar kadınların ağrı eşiği, ağrıyı bildirme istekleri ve ağrıya katlanma kapasiteleri hakkındaki inançlardan ve erkeklerin norm veya ideal olarak kabul edilmesi ve erkek vücudunun kadın vücuduyla karşılaştırılmasından kaynaklanıyor.^[5]

Araştırmacılar, acı veren muayenelerden geçen gerçek hastaların kendi ağrılarını derecelendirmeleri ve ağrı göstergelerinin (kişinin ağrı çektiğini gösteren yüz ifadeleri, vücut dili, ses tonları gibi belirtiler) ölçülmesi hakkında destekleyici bilgiler ile birlikte kısa video kliplerini kullandılar.^[6] Erkek ve kadın katılımcılar bu videolardan bir seçki izledi ve her birinden sonra hastanın ağrı düzeyi hakkında sayısal bir ölçekte tahminde bulunup ağrı göstergelerini derecelendirerek hastanın cinsiyetini kaydettiler.

Hastaların kendi değerlendirmeleriyle karşılaştırıldığında gözlemciler kadınların ağrısını olduğundan daha az tahmin ederken erkeklerin ağrılarını olduğundan fazla derecelendirdiler. Erkekler ve kadınlar yüz ifadelerinde aynı seviyedeki ağrıyı ifade ettiğinde kadınların erkeklerden daha az acı çektiği düşünüldü.

Farklı bir deney, bu yargılara toplumsal cinsiyet kalıplarının sebep olduğunu gösterdi: Tipik bir erkeğin tipik bir kadından daha dirençli olduğuna inanan kişiler, videolardaki erkeklerin daha çok acı çektiğini tahmin ederken kadınların acılarını daha fazla ifade etme eğilimine sahip olduğuna inanan kişiler tarafından kadınların ağrısı olduğundan daha düşük olarak tahmin edildi.

Pexels

Kapsamlı Bulgular

Ağrı tahminlerinde cinsiyetin etkisi şaşırtıcı derecede fazla. 2016'da Amanda Williams'ın laboratuvarında yapılan bir araştırma, klinisyenlerin ağrı tahminlerinin hastaların depresyon öyküsünden ve diğer insanların yüzlerine bakarak karar verdiğimiz bilinçsiz bir yargı olan "güvenilirliklerinden" etkilenip etkilenmediğini inceledi.^[7]

Ortaya çıkan şey, yine her iki cinsiyetten katılımcıların kadınların çektiği ağrıyı ciddi şekilde küçümsediğiydi. Eğer kadınlar güvenilmez olarak algılandıysa, bu onları daha da dezavantajlı hale getiriyordu; ancak "güvenilmezliğin" erkeklerin ağrısına dair yapılan tahminlerde bir etkisi yoktu.

Bu toplumsal kalıplar, aslında erkeklere de yardımcı olmaz ve erkeklerin ağrıları üzerine yapılan ciddi çalışmalar oldukça azdır.^[8] Erkeklerin çektiği ağrı, klinisyenler tarafından kendilerinin derecelendirmelerine yakın bir şekilde tahmin edilirken, fazla dayanıksız olmaları, "erkekliğe yakışmama" veya güçsüzlük gibi yargılamalarla karşılaşmalarına sebep olabilir. Aynı zamanda acıya dayanıklı olma beklentisi, erkeklerin belirtilerini tıbbi incelemeye gerektiğinden daha geç sunmalarına teşvik edebilir.^[9]

Ağrıyı Anlamak

Ağrıları nasıl ifade ettiğimiz, karmaşık bir konudur: Kısmen evrim tarafından belirlenmiş olmasına rağmen, kişisel ağrı geçmişiniz ve sosyal bağlamınız gibi birçok kişisel faktörden etkilenir.^[10] Gözlemcinin ağrı ifadesini yorumlama görevi de karmaşıktır; bu görev gözlemcinin kişisel özellikleri, sosyal bağlamı ve cinsiyet, yaş ve kültürel normlar gibi geniş faktörler tarafından etkilenir.

Küçük çocuklarla yapılan çeşitli araştırmalar, erkek ve kız çocuklarının birlikte oynarken benzer sayıda kaza geçirdiklerini ve bu rahatsızlıklarını büyük ölçüde benzer şekilde ifade etmelerine rağmen, kızlara erkeklerden daha fazla dinlenme imkânı sunulabileceğini gösteriyor.^{[11], [12]}

The Conversation

Bulguların tamamen tutarlı olmaması ve kızların yine toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle rahatsızlıklarından daha sık bahsetmeleri gibi etkenler bu bulguları etkileyebilir; yine de bulgular cinsiyet kalıplarının ağrı ve acı algısının hayatımıza erken yaşlarda yerleşebileceğini göstermektedir.^[13] Bu durumda yargıdaki farklılıklar, çocukların davranışlarındaki farklılıklardan çok gözlemcilerin çocuklara verdikleri tepkilerden kaynaklanıyor olabilir.

Cinsiyet yanlılığı etkisi, gözlemcilerin aynı ağrı ifadesini izledikleri durumlarda bile geçerlidir. Basit bir deneyde, gözlemciler beş yaşındaki bir çocuğun parmağından kan alındığı ve yaşadığı acıyı ifade ettiği bir videoyu izlediler.^[14] Çocuğun adının "Samuel" olduğu söylenen gözlemciler, ismin "Samantha" olarak söylendiği gözlemcilere kıyasla çocuğun acısını daha yüksek olarak değerlendirdiler.

Dahası, katılımcılar kızların ağrıya karşı daha duyarlı olduğuna ve bunu daha fazla gösterme eğiliminde olduklarına inanıyordu. Küçük çocuklar için düşük düzeyde ağrıya sebep olan olayların ve ebeveynler ya da diğer yetişkinlerin bu olaylara tepkilerinin sıklığı göz önüne alındığında, bu alanın oldukça ihmal edildiği şaşırtıcı bir şekilde ortaya çıkmaktadır.^[11]

Maalesef birçok ağrı deneyinin yapıldığı ağrı ifadesi veritabanı genellikle orta yaşlı Kanadalı Kafkasyalılardan alınan verilerden oluşmaktadır. Bu durum, ağrı değerlendirmesi ve tedavisindeki siyahi, Asyalı veya beyaz hastaların ağrılarını küçümseme gibi bir diğer tutarlı ön yargıyı keşfetme fırsatını kısıtlamaktadır: Bu önyargı, araştırma çalışmalarındaki tedavi süreçlerinde şok edici eksikliklere sebep olmaktadır.^{[15], [16], [17]}

Doktorların ağrı bakımındaki eşitsizlikleri ortadan kaldırmak için yapabileceği birçok şey vardır ve yanlış toplumsal kalıplara dayanan daha birçok eşitsizlik, araştırmalar yoluyla gün yüzüne çıkarılabilir. Ancak cinsiyet kalıplarının başkalarının ağrısını tahmin etme şeklimizi etkilediğini doğrulayan bu son çalışma, sağlık personelinin pratiklerine yansıtıyor olabilecekleri sosyal ve kişisel ön yargılar üzerine düşünmelerine yardımcı olmalıdır.