Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

5 Soruda COVID-19 Testi: Koronavirüs Testi Nasıl Yapılıyor? Nasıl Çalışıyor? Kimlere Test Uygulanması Öneriliyor?

5 Soruda COVID-19 Testi: Koronavirüs Testi Nasıl Yapılıyor? Nasıl Çalışıyor? Kimlere Test Uygulanması Öneriliyor?
5 dakika
65,865
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Podcast
8:04
Türker Yılmaz
Seslendiren
16
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Tüm dünya, koronavirüsün yayılmasını kontrol altına almak için çabalıyor. Koronavirüs testi, gösterilen bu çabanın odak noktası. Moleküler biyolog ve araştırmacı Maureen Ferran, koronavirüsü tespit eden testlerin nasıl çalıştığı ve yeterli olup olmadığı hakkında bazı temel soruları yanıtladı.

Test, Kimlere Yapılıyor?

Şu anda birine koronavirüs testi yapılması için iki ana neden gerekiyor: virüse ait semptomlara sahip olmak ya da enfekte bir kişiyle etkileşime geçmek.

Tüm Reklamları Kapat

SARS-CoV-2 isimli koronavirüsün neden olduğu COVID-19'un ana semptomları ateş, kuru öksürük ve nefes darlığı. Bu semptomlar grip ve soğuk algınlığının semptomlarına çok benziyor, bu yüzden virüs testinin gerekli olup olmadığını belirlemek için bir uzman şart.

Başlangıçta, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (HKM veya CDC), sadece semptomları olan ve virüse maruz kalma ihtimali olan kişileri teste tabi tutmayı önerdi. Ancak, sağlık görevlilerini şaşkına çeviren durum şuydu: ABD'de test sonucu pozitif çıkan ilk kişilerin hiçbir belirgin maruziyeti yoktu. Bu gelişme sonucunda, virüsün lokal olarak bulaştığı, yani kişiden kişiye kolayca geçtiği ve/veya kişilerin virüsü ciddi semptomlar yaşamadan bulaştırabildiği öne sürüldü.

Tüm Reklamları Kapat

Buna cevaben 4 Mart 2020'de HKM, önergesini, talep bir doktor tarafından onaylandığı sürece COVID-19 semptomları gösteren herkesin test edilmesine izin verilmesi yönünde değiştirdi. Mevcut testlerin sayısı sınırlı olduğundan, HKM, doktorları gereksiz yapılan testleri en aza indirme ve test sipariş etmeden önce hastanın virüse maruz kalma şartlarını iyice gözden geçirme konusunda uyarıyor.

Bu yazının yazıldığı sıralarda COVID-19'un tedavisi yok; ama bu, virüs testi yapılmasının gereksiz olduğu anlamına gelmiyor. Testin en önemli yanı, enfekte hastaların karantinaya alınmasını ve böylece virüsün yayılmasının yavaşlatılmasını sağlaması. Testin bir başka yararı da, sağlık görevlilerinin vaka sayısı ve virüsün popülasyonda nasıl yayıldığıyla ilgili daha doğru bir tablo oluşturmasına olanak vermesi.

ABD News

Test Süreci Nasıl İşliyor?

Süreç oldukça kolay ve test, hemen hemen her yerde yaptırılabiliyor. Genelde burun arkasından hücre almak için hastanın burun boşluğundan ilaçlı bir pamukla girilmesiyle başlıyor. Daha sonra, alınan örnek, hastanın enfekte olup olmadığının belirlendiği laboratuvara gönderiliyor. Aynı işlem, grip için test edilen bir hastadan örnek almak için de kullanılıyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Test Nasıl Çalışıyor?

Bir kişiden örnek almak kolay. Asıl mesele, kişinin enfekte olup olmadığını belirlemek. Mevcut yöntem, hastanın hücrelerinde virüsün genetik materyalini yani RNA'yı arıyor.

Hastanın numunesinde RNA varlığını tespit etmek için, laboratuvarlar, ters-transkripsiyon polimeraz zincir reaksiyonu (İng: "reverse-transcription polymerase chain reaction") adı verilen bir test gerçekleştiriyor. Bu yöntem ilk önce herhangi bir RNA'yı DNA'ya dönüştürüyor. Daha sonra DNA, PZR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu) aleti olarak adlandırılan özel bir ekipmanla milyonlarca kez çoğaltılıyor.

Numunede virüsün genetik materyali bulunursa, hasta enfekte olmuş demektir.

Bir testin sonucunu almak ortalama 24-72 saat sürüyor. Testin ilk geliştirildiği zamanlar, Çin'de alınan numuneler pozitif olmasına rağmen test sonuçlarının %3'ü negatif çıkınca testin doğruluğu hakkında bazı endişeler uyanmıştı. Ancak bu tür genetik testler çoğunlukla doğru sonuç veriyor (hızlı grip testlerinden bile daha doğru!) ve testin faydaları, oluşabilecek hatalardan çok daha ağır basıyor.

ABD'nin Elinde Yeterince Test Var mı?

Testlerin mevcudiyeti hala büyük bir sorun. 29 Şubat'a kadar HKM, testleri geliştirmek, üretmek ve tanıda kullanmak üzere Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (İng: "U.S Food and Drug Administration") tarafından onaylanan tek merkezdi. Ancak, şüpheli vakaların artması ve doktorların test için daha fazla kişiyi onaylaması üzerine, test talepleri yükseldi.

Tüm Reklamları Kapat

Koronavirüs testi bir kit, özel ekipman ve eğitimli personel gerektiriyor. Test kitlerinin hatalı ve yavaş gelişimi ve tüm testlerin HKM'de işlenmesinin şart koşulması, ABD genelinde bu sürecin yavaşlamasına neden oldu.

Hükümete testlerin artırılmasına yönelik baskı yapılınca, Gıda ve İlaç İdaresi 29 Şubat'ta yeni bir plan çizdi. Bu planla, ticari ve akademik laboratuvarların kendi testlerini yapmasına ve diğer laboratuvarların da hastalardan numune almasına izin verildi.

Bir HKM girişimci şirketi olan Entegre DNA Teknolojileri (İng: "Integrated DNA Technologies"), 6 Mart'ta 700 bin testi ticari, akademik laboratuvarlara ve sağlık laboratuvarlarına gönderdi. İki büyük test üreticisi, Quest Diagnotics ve LabCorp, kendi testlerini yapmaya başladı ve bu testler 9 Mart'ta kullanıma sunuldu. Birçok şirket, hastane ve kurum artık COVID-19 teşhisi için daha fazla test geliştirme yarışında.

Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Sekreteri olarak görev yapan Alex Azar, 10 Mart'ta, toplam 2.1 test kitinin mevcut olduğunu ve bunun 1 milyonundan fazlasının sertifikalı laboratuvarlara gönderildiğini açıkladı. Bu hafta içinde daha fazlasının gönderilmesi bekleniyor.

Tüm Reklamları Kapat

Herkes Test Yaptırmak Zorunda mı?

Gerçekçi olmak gerekirse, ABD'de hasta olan herkesi test etmek mümkün değil. Bu nedenle, birçok sağlık görevlisi testlerin teste en çok ihtiyaç duyan hastalar için kullanılması gerektiğini düşünüyor: COVID-19 hastalarıyla temasta bulunan sağlıkçılar gibi yüksek risk altında bulunanlar, yüksek enfeksiyon bölgelerinde semptom gösteren kişiler ve 65 yaş üstünde olan ve kalp, akciğer rahatsızlığı ya da diyabet gibi kronik hastalıklara sahip olan kişiler. Daha fazla test mevcut hale geldikçe, daha fazla insanı test etmek mümkün olacak.

Ayrıca özel ekipman ve personel gerektirmeyen daha hızlı testler geliştirmeye de ihtiyaç var. Bu testler, uzmanların salgının nasıl ilerlediğini ve virüsün toplum üzerindeki etkisinin nasıl olacağını daha iyi anlamasını sağlıyor.

Ve tüm salgınlarda olduğu gibi, bu salgın da bir gün sona erecek. Ancak bu süreç içerisinde, insanlar ellerini yıkamalı ve virüse maruz kalma risklerini en aza indirmeye çalışmalı.

Bu yeni virüsle ilgili daha öğrenecek çok şey var.

Bakalım COVID-19 2004'teki SARS gibi yok olup gidecek mi, yoksa grip gibi gündelik hayatımızın bir hastalığı mı olacak?

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
14
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 28
  • Bilim Budur! 15
  • Muhteşem! 12
  • Merak Uyandırıcı! 11
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • İnanılmaz 3
  • Üzücü! 3
  • Umut Verici! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 21:42:29 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8349

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Ferran, et al. 5 Soruda COVID-19 Testi: Koronavirüs Testi Nasıl Yapılıyor? Nasıl Çalışıyor? Kimlere Test Uygulanması Öneriliyor?. (18 Mart 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8349
Ferran, M., Bozkurt, K., Bakırcı, Ç. M. (2020, March 18). 5 Soruda COVID-19 Testi: Koronavirüs Testi Nasıl Yapılıyor? Nasıl Çalışıyor? Kimlere Test Uygulanması Öneriliyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8349
M. Ferran, et al. “5 Soruda COVID-19 Testi: Koronavirüs Testi Nasıl Yapılıyor? Nasıl Çalışıyor? Kimlere Test Uygulanması Öneriliyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Kübra Bozkurt, Evrim Ağacı, 18 Mar. 2020, https://evrimagaci.org/s/8349.
Ferran, Maureen. Bozkurt, Kübra. Bakırcı, Çağrı Mert. “5 Soruda COVID-19 Testi: Koronavirüs Testi Nasıl Yapılıyor? Nasıl Çalışıyor? Kimlere Test Uygulanması Öneriliyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Kübra Bozkurt. Evrim Ağacı, March 18, 2020. https://evrimagaci.org/s/8349.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close