Pullular (Squamata)
- Bilimsel Adı Squamata
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Pullular
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Scaled Reptiles
- Üst Alan (Superdomain) Neomura
- Tip (Type) Ökaryotlar (Eukaryota)
- Alem (Kingdom) Hayvanlar (Animalia)
- Alt Alem (Subkingdom) Gerçek Dokulular (Eumetazoa)
- Tip (Type) Parahoxlu Hayvanlar (Parahoxozoa)
- Klad Bilateria
- Klad Nephrozoa
- Üst Şube (Superphylum) İkincil Ağızlılar (Deuterostomia)
- Şube (Phylum) Kordalılar (Chordata)
- Klad Olfactores (Olfactores)
- Alt Şube (Subphylum) Omurgalılar (Vertebrata)
- Aşağı Şube (Infraphylum) Gerçekçeneliler (Gnathostomata)
- Klad Teleostomi
- Klad Euteleostomi
- Klad Sarcopterygii
- Klad Dipnotetrapodomorpha
- Klad Tetrapodomorpha
- Klad Eotetrapodiformes
- Klad Elpistostegalia
- Klad Stegocephali
- Üst Sınıf (Superclass) Dört Bacaklılar (Tetrapoda)
- Klad Reptiliomorpha
- Klad Amniyot (Amniota)
- Klad Sauropsida
- Sınıf (Class) Sürüngenler (Reptilia)
- Takım (Order) Pullular (Squamata)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Tanım ve Genel Bilgiler
Pullular (Squamata) kertenkeleler ve yılanlardan oluşan en büyük sürüngen grubudur. Aynı zamanda yaşayan omurgalıların en büyük ikinci takımıdır. 10.900'den fazla türle temsil edilen, evrimsel olarak oldukça başarılı bir sürüngen takımıdır.
İsimden de anlaşılacağı üzere derilerinde pullar ve genellikle korunma amaçlı özelleşmiş yapılar bulundururlar. Üst çeneyi hareket ettirmeye yarayan dörtgen şeklinde hareketli kemiklere (os quadratum) sahiptirler. Bu anatomik yapı beslenme davranışları ve diyetleri ile alakalıdır. Bu dörtgen kemik sayesinde ağızlarını çok geniş açabilirler (Amphisbaenia alt takımı hariç), yılanlarda bu kemik uzamış ve çok hareketli yapıdadır ve büyük avları yutmalarına olanak sağlar.
Bu takımın erkek bireylerinde hemipenis adı verilen çift yapılı çiftleşme organı bulunur. Bu takımın başka bir özelliği ise bireylerinin oldukça dar ve sıkışık yerlerden geçebilmelerine olanak sağlayan oldukça özelleşmiş kafa anatomileri olmasıdır. Aynı zamanda bu takım, canlı doğuran (vivipar) ve ovovivipar türlerin yanı sıra yumurtlayan (ovipar) türleri de barındıran tek sürüngen grubudur.
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Squamata, Rhynchocephalia'nın (Tuatara ve soyu tükenmiş akrabaları) kardeş grubudur ve yaklaşık 250 milyon yıl önce Mesozoik'in başlangıcında ortak bir atayı paylaşır. Birlikte soyu tükenmiş diğer akrabalarını da içeren Lepidosauria üst takımını oluştururlar. Erken Trias'a tarihlenen Rhynchocephalia fosilleri squamatlara giden soyun o dönemde de var olabileceğini ortaya koymuştur.[3]
İlk gekolar, skinkgiller (Scincidae) ve yılanlar Orta Jura'da; iguanagiller (iguanidae) ve varanoidler (varanoidea) ise Kretase'de ortaya çıkmıştır. Bu takımın Kretase sonunda gerçekleşen kitlesel yok oluşa uğradığı ve birçok soy hattının bu yok oluş nedeniyle ortadan kalktığı bilinmektedir. Orta Triyas döneminde yaşamış (240 milyon yıl önce) Megachirella bilinen en eski squamatdır.
Squamata takımı kertenkeleler (Lacertilia), solucan kertenkeleleri (Amphisbaenia), yılanlar (Serpentes) olmak üzere üç alttakımdan oluşur. 3200 kadar kertenkele türü, 2700 kadar yılan türü ve Amphisbaenia alt takımına dahil 24 cins 130 kadar tür ile squamata takımı sürüngenlerin büyük çoğunluğunu oluştururlar. Tür sayısı yapılan taksonomik çalışmalar ile zaman içerisinde değişip güncellenmektedir.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Pullular, Antarktika hariç her kıtada ve Hint ve Pasifik Okyanusları'nda bulunur ve birçok farklı ekoloji ve vücut formunu kapsar.
Davranış ve Etoloji
Beslenme Davranışları
Bu taksondaki türler arasında çeşitli avlanma mekanizmaları evrimleşmiştir. Örneğin yılanlar avının üzerine seri bir hareketle atılarak onu yakalar ve sıkarak öldürürler. Zehirli yılanlar ise zehrini avına enjekte ettikten sonra ölümünü bekler, ardından yutma işlemi başlar. Bukalemunlar ise belli bir mesafeden dillerini hızla fırlatarak çekirge ve sinek gibi avları yakalarlar. Bazı türler ise çeşitli bitkileri yiyerek beslenmelerini sağlarlar.
Üreme Davranışları
Çiftleşme davranışları bu takım bireyleri arasında çeşitlilik göstermektedir. Kertenkelelerde üreme zamanı vücutlarının çeşitli yerlerinde meydana gelen renk değişiklikleri ile erkekler dişilere çiftleşmeye hazır olduğunu gösterir. Erkek kertenkeleler bu dönemde dişilere dokunma yoluyla onları çiftleşmek için uyarmış olurlar. Yılanlarda ise erkekler dişiler tarafından optik uyarımlar sayesinde çiftleşme davranışlarını sergiler ve dişilerin vücuduna dolanarak çiftleşmeye hazır hale getirir.
Squamata grubunun erkek üyeleri genellikle hemipenis adı verilen çift yapılı çiftleşme organlarına sahiptirler. Bu yapılar kloakanın hemen yanında bulunurlar. Bu yapıların her biri çiftleşme sırasında sperma iletimi için bir oluk taşır. Uyarılma ile hemipenis kloakadan dışarıya doğru çıkarılır, bu süreçte birçok kas rol oynar. İçerisinde bulunan boşluklara kan dolarak ereksiyonun devamlılığı sağlanır. Bu çift yapıdan çiftleşme sırasında yanlız bir tanesi dişinin kloakası içine girer. Hemipenis yapısı şekil itibariyle türlere göre farklılıklar gösterir.
Bu takımda vivipar, ovipar ve ovovivipar üreme özelliği gösteren türler bulunur. Aynı zamanda komodo ejderi gibi partenogenez ile üreyebilen türlerin varlığı da bilinmektedir. Partenogenez adı verilen bu süreç belirli karakterler bakımından homozigotluğa, zararlı resesif allellerin ekspresyonuna ve bazen gelişimsel anomalilere neden olur.
Diyet ve Metabolizma
Etçil (karnivor) beslenme bu takım için daha yaygındır. Ancak kertenkelelerin bir kısmı otçuldur (herbivor). Leşçillik (nekrofaji) birkaç örnek dışında bu takım için istisnai bir durumdur.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- The Reptile Database. Species Numbers (As Of Aug 2020). (1 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 12 Ocak 2021. Alındığı Yer: The Reptile Database | Arşiv Bağlantısı
- NewWorldEncyclopedia. Squamata - New World Encyclopedia. Alındığı Tarih: 25 Ocak 2021. Alındığı Yer: www.newworldencyclopedia.org | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. E. Jones, et al. (2013). Integration Of Molecules And New Fossils Supports A Triassic Origin For Lepidosauria (Lizards, Snakes, And Tuatara). BMC Evolutionary Biology, sf: 1-21. doi: 10.1186/1471-2148-13-208. | Arşiv Bağlantısı
- M. S. Y. Lee, et al. (1999). The Origin Of Snake Feeding. Nature, sf: 655-659. doi: 10.1038/23236. | Arşiv Bağlantısı
- N. R. Longrich, et al. (2012). Mass Extinction Of Lizards And Snakes At The Cretaceous–Paleogene Boundary. Proceedings of the National Academy of Sciences, sf: 21396-21401. doi: 10.1073/pnas.1211526110. | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Squamata. (27 Ağustos 2003). Alındığı Tarih: 25 Ocak 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- B. Göçmen, et al. (2005). Herpetoloji. ISBN: 975-483-658-2. Yayınevi: EGE ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI.
- M. T. Jollie. (1960). The Head Skeleton Of The Lizard. Acta Zoologica, sf: 1-64. doi: 10.1111/j.1463-6395.1960.tb00474.x. | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Quadrate Bone. (5 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 25 Ocak 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/12/2024 03:56:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9903
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.