Prison Break Dizisinde Kullanılan "Tatlı Zehir" Nedir? Gerçekten İşe Yarıyor mu?

"Cute Poison", yani tatlı zehir, Prison Break dizisinin ilk sezonunda ana karakterimiz olan Michael Scofield'ın kaçış planı zincirinin halkalarından biriydi. İlgili bölümde Michael'ın bazı kimyasalları bir gidere döktüğünü görmüştük. Fakat dizide o kimyasallar ve o kimyasalların nasıl çalıştıklarıyla ilgili yeterli açıklama görememiştik. Şimdi o kimyasalların neler olduğunu ve birlikte nasıl bir etkiye sahip olduklarını beraber inceleyeceğiz.

NOT: Bu yazımız Prison Break dizisi hakkında büyük spoilerlar içermez. Bahsedilecek olan kimyasal süreç dizinin ilk bölümlerinde gerçekleşmiştir ve ana hikayeye çok büyük bir etkisi yoktur.

Cute Poison Nedir?

Öncelikle bu terimin nereden geldiğiyle başlayacağız. Scofield, diğer her şeyi olduğu gibi bunu da dövmeleştirmişti. Cute Poison, gerekli kimyasallar için kullanılan bir kısaltmadır.

• Cu: Bakır
• PO: Fosfat
• SO: Sülfat

Prison Break

Fosforik Asit (H₃PO₄)

İlgili bölümde kullanılan kimyasallardan biri fosforik asittir. Fosforik asit, formülü H₃PO₄ olan zayıf bir asittir (yani suda tam olarak iyonlarına ayrışmaz). Genel olarak sabunlar, deterjanlar, yemek endüstrisi ve diş macunları gibi çeşitli alanlarda kullanılır. Michael Scofield fosforik asidi duvar temizleyicisinden temin etmişti.

Fosforik asidin zayıf asit olduğunu görebileceğimiz suda iyonlaşma süreci:

H₃PO₄ + H₂O $\leftrightarrow$ H₂PO₄^- + H₃0⁺

H₂PO₄^- + H₂O $\leftrightarrow$ HPO₄^2- + H₃0⁺

HPO₄^2- + H₂O $\leftrightarrow$ PO₄^3- + H₃0⁺

Bakır Sülfat (CuSO₄)

Bakır sülfat, tarımda fungusit (mantarların öldürülmesinde kullanılan kimyasallar), yosun öldürücü, kök kurutucu, yabani ot öldürücü olarak kullanılır. Bakır sülfat içeren münferit ürünlerin kullanım alanları çok çeşitlidir. Bakır sülfat, susuz formda, gübreler ve gıdalar için bir katkı maddesi olarak ve tekstil, deri, ahşap, pil, mürekkep, petrol, boya ve metal gibi çeşitli endüstriyel uygulamalarda kurutucu madde olarak kullanılır. Michael, bakır sülfatı kök kurutucudan temin etmişti.

verywellhealth

Sülfürik Asit (H₂SO₄)

Asıl plan için gerekli olan kimyasal sülfürik asitti. Sülfürik asit güçlü bir asittir. Yani suda tamamen iyonlarına ayrışabilir. Konstantre sülfürik asit organik maddelerin bir kısmından su çekip ekzotermik tepkime oluşturur. Ayrıca sülfürik asidin üzerine su eklemek de çok tehlikelidir. Eklenen su buharı ısının etkisiyle buharlaşır. Asidin üzerine ani bir şekilde su eklenirse dışarıya çıkmaya çalışan su buharı asidi etrafa yayabilir. Bu nedenle üzerinde çalışılırken dikkatli olunması gereken bir kimyasaldır.

Renksiz, yüksek yoğunluklu ve fazlasıyla korozif yani aşındırıcıdır. Ana karakterlerimizin ihtiyaç duyduğu özellik de işte buydu: aşındırıcılık. Sülfürik asit yavaş yavaş metal boruyu aşındıracak ve ekip bu sayede kaçış gecesinde metal boruyu kırabilecekti. Kimya her zaman planlandığı gibi sonuç verse de işler her zaman planlandığı gibi gitmez...

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Kimyasallar karıştırıldığında gerçekleşen tepkime:

H₃PO₄ + CuSO₄ $\to$ H₂SO₄ + Cu₃(PO₄)₂

Sülfürik asit metallere sülfat iyonu verip metal sülfat oluşturur. Örneğin alüminyum metali ile şu tepkimeyi verir:

2 Al + 3 H₂SO₄ $\to$ Al₂(SO₄)₃ + 3 H₂

Tepkimeden göründüğü üzere alüminyum metali sülfürik asidin etkisiyle yapısını bozdu ve alüminyum sülfat oluşturdu. Hidrojen gazı da ek olarak ortama salındı. Demir gibi metallerde de aynı tepkime gerçekleşir.

Sonuç

"Cute Poison" yani tatlı zehir, bilimsel temeli olan bir ifadedir. Bu yazımızda diziyi izlerken neler döndüğünü anlayamayanlar için kısa bir açıklama yapmış olduk. İlgili bölümde sülfürik asidin gücü çok iyi anlatılmıştır. Yeterli miktarda sülfürik asit yeri geldiğinde devasa metal boruyu bile aşındırabilir. Yani evde denememenizi önemle tavsiye ederiz.