Sentetik Hücreleri, Kanser ve Diyabet için Tedaviler Üreten Kimyagerlere Dönüştürmek Mümkün!

Bu haber 8 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Şimdi bir düşünün bir şeker hastasının kanındaki şeker oranının artışını ve azalışını tespit edebilen ve gerektiğinde insülin salgılayan özel olarak işlenmiş hücrelere sahip olduğunu. Düşünün ki kanser hastaları hücrelerin kanserli olup olmayacağını belirleyen ve tehlikeli hücreleri yok eden akıllı bir virüsle aşılanıyor. Bir de biyoyakıt ve ve farmosötik (eczacılıkla ilgili) ürünler salgılayan işlenmiş hücrelerin varlığını düşünün.
Bunlar sentetik biyolojinin öngörülerinden birkaçıdır. Sentetik biyolojiyle uğraşan araştırmacılar ilaç özelliği gösteren yeni bileşikler, elementler ve biyolojik materyaller üreten özel olarak tasarlanmış DNA dizilerinin, proteinlerin ve hücrelerin üretilmesi için çaba gösteriyorlar. Harvard Üniversitesi’nde biyolog Pamela Silver şöyle diyor:
İnsanlar 100 yıl önce yapay malzemeleri nasıl üretebilecekleri keşfettiğinde, organik kimya da büyük bir buluştu. Ancak bir hücre muhtemelen bir kimyacıdan daha iyidir.
Silver ve iş arkadaşlarının üzerinde çalıştığı bir projelerden biri geçmişteki olayları kaydeden ve hatırlayan insan ve diğer memeli hücrelerini yapmayı hedeflemektedir. Bu tür zamanlanmış hücreler alıcı olarak yararlı olurdu ve tedavi biliminde hastanın vücudunun önceki tedavilere nasıl cevap verdiğini hatırlayarak yeni bir hareketin öncüsü olabilirdi.
Amerika Enerji Bakanlığı’nın desteklediği bir başka proje ise Shewanella isimli genetiği değiştirilmiş bir bakteri. Silver ve ekibi bakterilerin fotosentez yolaklarını değiştirmeye çalışıyor böylece bakteriler enerji kaynağı olarak ışık yerine elektrik kullanabilecekler, bu da biyoyakıt üreten mikroorganizmaların elektrik sistemlerine bağlanmasına izin veriyor. Ayrıca Harvard’daki ekip Shewanella’yı mazot veya dizel yakıta benzer bir yakıt üretmesi için değiştirmeye çalışıyorlar.
Bu alanda ilk manşetlere çıkan haber Mayıs 2010’ndaydı. Bu tarihte J. Craig Venter Enstitüsü Mycoplama mycoides adlı bakteriyel hayvan parazitinin genomu yerine araştırmacıların geliştirdiği genom versiyonunu üretmeyi ve bu genetik kodu bir konak bakteriyel hücreye nakletmeyi başardı. İki gün içinde, laboratuarda büyüyen M. mycoides hücreleri sadece yapay DNA içeriyordu. Venter onu annesi bir bilgisayar olan dünyadaki tek kendi kendine çoğalabilen tür olarak tanımlıyor.
Daha hızlı gen sıralaması yapmak sentetik biyolojinin hızlanmasında kesinlikle çok önemli bir etken ve ticari uygulamalarda büyük olasılıkla kilit rol üstlenecek. 13 yıl süren ilk insan genom projesi 2003’te tamamlandı ve maliyeti 3.8 milyar dolardı. Geçtiğimiz Ocak ayında New York Based Life Technologies şirketi yakında genom sıralamasının bir günde 1000 dolara yapılabileceğini söyledi.
DNA’nın sentezi ve sıralanmasının fiyatlarındaki bu büyük düşüşler sentetik biyologların birbirlerinin çalışmalarını çok daha hızlı kontrol edebilecekleri anlamına geliyor.
PLoS ONE dergisi 6 yıllık süre zarfındaki sentetik biyoloji yazılarının koleksiyonunu yayınladı. Yazının giriş bölümünde koleksiyonun editörü Jean Peccoud PLoS ONE gibi bir dergiye açık erişimin sentetik biyoloji için mükemmel bir platform sağlayacağını ifade etti.
Bu yazılar arasında 2009 Kasım ayındaki yazı Stanford Üniversitesi ve MIT (Massachusetts Institute of Technology) bilim insanları tarafından değiştirilmiş Gemini adlı bir proteini anlatıyor. Gemini adlı protein iki tip proteinin birleştirilmesiyle elde edildi. Bir başka yazı ise 52 tane biobrick adlı sentetik biyolojik parçalarının kataloğu ile ilgilidir.
NASA’daki bilim insanları sentetik biyolojinin gelecek NASA projelerinde önemli roller üstlenebileceğini düşünüyorlar. Bitkilerin daha zorlu koşullara uyum sağlaması için ve Mars, Jupiter gibi gezegenlerde büyümesini sağlayacak kendi enerji kaynaklarını üretmesi için genleri üzerinde değişiklik yapılabilir. Astronotlar uzun uzay yolculuklarında özel olarak değiştirilmiş bakterileri yiyebilirler veya özel mikroorganizmalar sayesinde bu yolculukların yükü hafifletilebilir.
NASA araştırmacısı Lynn Rotschild sentetik biyolojinin insanlara uzay yolculuklarında yardım etmekle kalmayıp ayrıca Dünya’daki iklim değişikliğine karşı koyma konusunda da hazırladığını belirtiyor.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Dünya evrimin yarattığı olağanüstü çevre koşullarının ötesinde kendi kendine değişirken biz buna uyum sağlayamazsak yapay yaşam evrimi yüksek oranda hızlandıracak.
Sentetik biyolojinin uygulamalı olarak hayata geçmesi için hala büyük engeller var. Sentetik biyoloji aletlerinin yapısı kolaca paketlenmeye müsait değil. Moleküler aletler çivi ve çekiçten çok daha karmaşık ve birçok zorlukları mevcut. Biyolojik parçaları ayarlamak zordur, bir memeli hücresine yerleştirilen bir gen çevredeki DNA’dan etkilenebilir ve bilim insanları ilgili genin genom içinde nereye yerleşeceğini kontrol edemiyorlar. Biyolojik çevre büyüdükçe, bunları yapmak ve test etmek zorlaşıyor.
Diğer bir sorun ise halk arasında genetik değişikliklere tam olarak iyi bir bakış açısının olmayışı. Buna örnek olarak FDA’nın (Food and Drug Administration) çok sayıda balığın genlerine sahip ve böylece dönemlik değil yıl boyunca yetişen bir balık türüne onay vermek istememesi gösterilebilir.
Pamela Silver halkın çoktan biyomühendisliğin arka planındaki olan biten şeyleri kabul ettiğine dikkat çekiyor. Her zaman aşı oluyoruz yani bağışıklık sistemimizde değişiklik yapıyoruz diyor. Silver sentetik biyoloji geliştikçe, bu alandaki yararlı ürünlerin daha kolay kabul göreceğini düşünüyor.
İnsanlarda tedavi olarak kullanılan şeyler sayesinde, belki insanlar onları GDO’lardan daha kolay kabul edecekler. Ayrıca zamanın da çok önemli bir rolü var. Dünyada bir yiyecek krizi çıkarsa, o zaman bu tür şeylere daha mı açık olacağız?
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git- 3
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/05/2025 13:59:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4557
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.