Pika Nedir? Bebekler Neden Çamur, Oyuncak ve Pislik Yerler?
Bebekler ve küçük çocuklar arasında pislik yemek çok yaygındır, özellikle de 1-6 yaş arasında. Bu davranışa "pika" adı verilir ve bebekler aslen besleyici değeri olmayan, türümüzün beslenme kaynağı olan yiyecek arasında da olmayan birçok maddeyi yemeye çalışabilirler. Örneğin pislik, çamur, kil, kum, tuğlalar, duvar boyaları, alçı, tebeşir, mısır unu, kabartma tozu, kahve çekirdekleri, sigara izmaritleri, küller, kibrit başları, pas, tutkal, diş macunu ve hayvan dışkıları bunlar arasındadır.
Bu neden olmaktadır? Yenidoğanlar ve küçük çocuklar meraklıdırlar ve çevrelerini çoğunlukla elleriyle incelerler. Ellerini kullanarak yeni ve tanımadıkları şeyleri toplar ve ağızlarına alırlar. Bu da türümüzün evrimsel süreçteki önemli basamaklarından biridir. Aslında bu davranış bize has değildir, birçok diğer primat türü de insanlar gibi etraflarını incelemeye ve yeni objeleri ağızlarına almayı severler. Bunun evrimsel açıdan avantajı oldukça barizdir: bu şekilde meraklı bir hayvan yavrusu, besleyici değeri olan besinlere erişebilmeyi ve seçebilmeyi öğrenir. Tabii bu sırada zararlı yiyecekleri de tespit eder. Beynimiz zaten deneme-yanılma yoluyla öğrenecek biçimde evrimleşmiştir. Evrimin bir öngörüsü olmadığı için, beyin gelişimimiz de kusursuz değildir ve hatalar yaparak öğrenmek zorundayızdır.
Birçok çocuk ve bebek pislik yeme evresinden geçer; ancak sadece az bir kısmı bunu büyüdüğünde de devam ettirir. Pika denilen bu davranışın bazı durumlarda nedeninin besin yetmezliği olduğu tespit edilmiştir. Özellikle demir ve çinko gibi mineralleri yeterince almayan çocuklarda bu davranışın sürdürüldüğü görülmektedir. Bu durum, vücudun besinsizliğe verdiği bir tepki olarak düşünülebilir. Benzer şekilde, mineraller açısından yeterince beslenen ancak karnı yeterince doyurulmayan yavrular da bu tür davranışlara başvurabilirler. Bu da açlığa verilen bir tepki olarak görülebilir.
Çoğunlukla bu davranış olumsuz değildir, hatta bir problem olarak bile görülmez. Bebek büyüdükçe bu davranışı atlatacaktır. Üstelik bu süreçte, savunma sisteminin birçok farklı mikropla tanışma ve onlara karşı savunma geliştirme imkanı da olur. Bu sebeple de evrimsel süreçte bu davranış desteklenmiş olabilir. Öte yandan bu davranış abartılı boyutlara ulaşırsa ve ufak parçalar halinde denemeyi aşarak, baya baya yiyecek olarak kabullenme haline dönüşürse müdahale etmek gerekebilir. Çünkü toprak içerisinde vücudumuzun ihtiyacından fazla kurşun bulunur ve bu, kurşun zehirlenmesine neden olabilir. Benzer şekilde toprak, iç parazitler için bir yuva gibidir ve sayısız parazit bu şekilde vücudumuza girebilir. Hatta toprak içerisindeki bazı malzemeler sindirilemeyeceği için bağırsak tıkanıklıklarına neden olabilir.
Bu davranıştan çocukları caydırmanın en güzel yolu onlarla iletişim kurmaktır. Çocuklarınıza toprak yemenin neden kötü ve tehlikeli bir davranış olduğunu, yukarıda izah ettiğimiz gibi anlatabilirsiniz. Zaten buna devam edip de hastalanırsa, beyin otomatik olarak ödül-ceza mekanizmasından ötürü toprak yemenin kötülüğü konusunda ikna olacaktır. Ancak eğer ki vaziyet kontrol edilebilir gibi değilse, o zaman evinizdeki bitkileri kaldırmanız, boya döküntülerini süpürmeniz ve herhangi bir toksik maddenin (sigara izmariti, kibrit, temizleme malzemeleri, ilaçlar, vs.) ortalıkta bulunmadığından emin olmanız gerekir. Aksi takdirde davranış giderek tehlikeli bir hal alabilir. Çocuğunuz evin dışında oynarken de yakından takip etmeniz gerekebilir. Elleri kirliyse ağzına götürmemesi gerektiğini öğretmeniz gerekir.
Ayrıca doktorlardan da yardım almanız çok önemlidir! Doktorunuza çocuğunuz için sağlıklı beslenme türünü sorabilir ve öğrenebilirsiniz. Ayrıca belki bazı kan testleri yaparak demir ve kurşun miktarını ölçtürmeniz, bu davranışın sürüyor olmasının nedenini fark etmenizi sağlayabilir. Doktor tavsiyesi dahilinde multivitamin içerikli ilaçlarla çocuğunuzun gelişimini destekleyebilirsiniz. Tüm bunlar, bu davranışı azaltıcı etkiye sahip olacaktır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 15
- 7
- 3
- 2
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 14:54:24 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2115
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.