Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Papağanlar, Türün Diğer Bireylerine Karşılık Beklemeden İyilik Yapıyor!

Bu, Kuşlarda Tür İçi İyiliğin Gözlendiği İlk Vaka!

Papağanlar, Türün Diğer Bireylerine Karşılık Beklemeden İyilik Yapıyor! National Geographic
2 dakika
5,992
Tüm Reklamları Kapat

Türümüzün şu anda olduğu yeri, dayanışma becerimize borçluyuz. Eğer ki mutlak bir bencillik ve türümüzün (ve tür içinde sürümüzün) diğer bireylerine karşı agresif ve itici olsaydık; muhtemelen hiçbir zaman bugün olduğumuz noktaya gelemezdik. Dolayısıyla dayanışmanın özellikle de sosyal hayvan türlerinin evriminde kritik bir öneme sahip olduğu söylenebilir.

Bu durum, insan harici hayvanlarda "karşılık beklemeksizin yardımlaşma" ve "türün diğer bireylerine iyilik yapma" gibi davranışları çok nadir görmemizi de açıklamaktadır. Sadece orangutanlar veya bonobolar gibi insanlara çok yakın akraba olan türlerde bu davranışları görmekteyiz. Elbette karıncalar ve arılar gibi diğer sosyal türlerde de Akraba Seçilimi'ne dayalı altruizm denen özgeciliğe rastlasak da; hiçbir karşılık beklemeksizin veya çıkar elde etmeksizin iyilik yapma davranışı çok daha nadir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak araştırmacılar nihayet memeli olmayan bir türde de bu tarz ileri düzey yardımlaşmaya rastladı: Bilimsel ismi Psitaccus erithacus olan Afrika Gri Papağanları'nda!

Current Biology dergisinde sonuçlarını ilan eden araştırmacılar, kuşlarda iyilik yapma davranışını sınamak için iki kuşu birbirlerini görebilecekleri şekilde yan yana odalara kapattılar. Odaların her birinde bulunan bir delikten, araştırmacıyla yiyecek veya diğer nesnelerin alışverişini yapabiliyorlardı. Kuşların her ikisi de, metal bir jetonu araştırmacıya vermeleri halinde besin alabileceklerini öğrenecek biçimde eğitildi. Araştırmacı, avcunu açıp bekliyordu ve eğer kuş jetonu verirse, besin alabiliyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Sonrasında kuşlardan birine jetonlar verildi; ancak diğerine verilmedi. Elinde hiçbir jeton olmayan kuştan jeton talep edildi. Fakat jetonu olmadığı için besin alamadı. Bu noktada, diğer odadaki kuşun kendi jetonlarından birini alıp, yan odadaki bireye verdiği gözlendi. Böylece kendisi hiçbir besin alamayacak olsa da ve hatta jetonlarından birini kaybederek alabileceği besin miktarını azaltacak olsa da, komşusuna yardım etmiş oldu. Bu, hayvan davranışları açısından devrim niteliğinde bir gözlem! Aşağıdan deneyi izleyebilirsiniz:

Araştırmacılar kontrol grubu olarak mavi kafalı makav kuşlarını (Primolius couloni) kullandılar. Ancak makavlarda bu tarz bir davranış görülmedi. Araştırmacılar ısrarla elinde jeton olmayan makavdan jeton talep etseler de, elinde 3-4 adet jeton bulunan makav ona yardım etmeyi tercih etmedi.

Bu durum, papağanların ne kadar ileri düzeyde yardımlaşma bilincine sahip olduğunun göstergelerinden biri olabilir. Öyle ki, 8 papağandan 7'si, daha ilk denemede komşusuna jeton vermeyi tercih etti! Bunu bu kadar etkileyici kılansa şu: Komşu papağanlar, birbiriyle yakın akraba bile değillerdi! Yani yukarıdaki ilk videodan da izleyebileceğiniz gibi bir akraba seçiliminden (yani "akraba kayırmadan") söz etmiyoruz. Bu davranış; gerçek, saf bir iyilik gibi gözüküyor!

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Buna karşılık makavlarda çok daha yoğun bir bencillik gözlendi. Örneğin birden fazla kuş aynı kaptan yemek yiyebilecek şekilde bir araya getirildiğinde, baskın olan kuşun kabı diğerlerinden uzaklaştırdığı ve kuşları yemeğe yanaştırmak istemediği görüldü.

Bu bulgular, kuşların grup büyüklüğüyle de uyumlu: Papağanlar çok daha büyük sürülere sahip olan kuşlar; dolayısıyla dayanışma, onların da evrimsel sürecinin önemli bir parçası. Makavlar ise çok daha küçük gruplar halinde yaşıyorlar; dolayısıyla dayanışmadan ziyade bencillik onlara avantaj sağlıyor olabilir.

Tüm bunlar, papağanların kuşlar sınıfı içindeki özel yerini de görmemizi sağlıyor. Örneğin zeka konusunda papağanlar ile çok benzer olan (ve sıklıkla birbiriyle kıyaslanan) kuzgunlarda bu yardımlaşma davranışı görülmüyor. Papağanlarda ileri düzey dayanışmayı tetikleyen unsurları tespit edebilirsek; insan evriminin önemli parçalarından birini daha aydınlatmayı başarabiliriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
48
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 20
  • Muhteşem! 10
  • İnanılmaz 10
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Bilim Budur! 4
  • Umut Verici! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Güldürdü 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 05:15:35 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8191

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Papağanlar, Türün Diğer Bireylerine Karşılık Beklemeden İyilik Yapıyor!. (11 Ocak 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8191
Bakırcı, Ç. M. (2020, January 11). Papağanlar, Türün Diğer Bireylerine Karşılık Beklemeden İyilik Yapıyor!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8191
Ç. M. Bakırcı. “Papağanlar, Türün Diğer Bireylerine Karşılık Beklemeden İyilik Yapıyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 11 Jan. 2020, https://evrimagaci.org/s/8191.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Papağanlar, Türün Diğer Bireylerine Karşılık Beklemeden İyilik Yapıyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 11, 2020. https://evrimagaci.org/s/8191.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close