Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Böceklerin Çiftleşme Ritüelleri: Hayvanlar Alemi'nin En Sık Bulunan Canlıları Nasıl Ürüyor?

3 dakika
13,167
Böceklerin Çiftleşme Ritüelleri: Hayvanlar Alemi'nin En Sık Bulunan Canlıları Nasıl Ürüyor? Meltem Çetin Sever
Tüm Reklamları Kapat

Böceklerin dünyasına baktığımızda çiftleşmelerinin bir hayli ilginç olabileceğini görürüz. Bazı böcek türlerinin çiftleşme öncesi veya sonrası ritüelleri çok şaşırtıcı olabilir. Erkek böcekler genlerini kuşaktan kuşağa geçirme şansını yakalamak için farklı bir şeyler yapmak zorundadır. Böceklerin çoğu diğer hayvanlarda olduğu gibi birbirine temas ederek çiftleşir ve genellikle bu temas sırasında erkek böceğin genital organının dişi böceğin genital organına girmesi ile dölleme gerçekleşir ama önce çift birbirini bulmalı ve çiftleşmeyi kabul etmelidir.

Bazı böcekler eşini bulabilmek için çeşitli sesler çıkarır; bir bakıma şarkı söylerler. Örneğin erkek cırcır böcekleri, dişi cırcır böcekleri yakınlarındayken en güzel şarkılarını söylerler. Kanatlarını birbirine sürterek rezonanslı bir titreşime ayarlayıp, dişi cırcır böceklerinin onları bulmasını sağlayan yüksek ve yoğun bir ses çıkarırlar. Dişiler bu sesi, hangi erkekleri en çok arzu edeceklerini belirlemek için kullanırlar.

Erkek cırcır böceği (Gryllus). Erkek cırcır böcekleri ön kanatlarını birbirine sürterek ses çıkarırlar ve dişileri kendilerine çekerler. İşitme organları ön bacaklarında bulunan bir uzantıdadır.
Erkek cırcır böceği (Gryllus). Erkek cırcır böcekleri ön kanatlarını birbirine sürterek ses çıkarırlar ve dişileri kendilerine çekerler. İşitme organları ön bacaklarında bulunan bir uzantıdadır.
Bug Guide

Bazı böcekler eş ararken hediye vermeyi bir taktik olarak kullanır. Örneğin, Empididae familyasına ait olan dans sineklerinin (ya da balon sineği olarak bilinir) dişisi eşini seçmek için erkek sürüsünün içine dalar. Bu erkek sürüsündeki en güzel balonumsu ipek paketini sunan erkek, eş olacaktır. Bu paketlerin içinde genellikle dişi sinekler için bulunan yiyecekler vardır ama bazen zor durumda kalan erkek sinekler bu paketleri dişilere boş olarak takdim eder. Mormon cırcır böceklerinin erkekleri de, protein açısından zengin bir spermatofilaks üreterek dişi genitallerine bağlarlar.

Tüm Reklamları Kapat

Başka bir ilginç olay ise erkek kraliçe kelebeklerinin (Danaus gilippus), karın ucunda yer alan fırça benzeri uzantılar tarafından üretilen afrodizyak tozlarını müstakbel eşlerine silkelemesidir. Bu sihirli toz işe yararsa dişi yakındaki bir bitkiye konar. Erkek kelebek, dişinin hazır olduğundan emin olmak için onu bir kez daha tozlar ve eğer dişi hazırsa çiftleşme gerçekleşir.

Kraliçe kelebeği (Danaus gilippus).
Kraliçe kelebeği (Danaus gilippus).
Wikipedia

Gözlenen böcek türlerinin yaklaşık üçte birinde, erkek böceklerin eşlerini ihmal etmedikleri görülmüştür. Erkek böcekler dişilerin cinsel ilişkiden memnun kaldığından emin olmak isterler. California Üniversitesi'nde entomolog olan Penny Gullan ve Peter Cranston "The Insects: An Outline of Entomology"de şöyle diyor:

Erkek, çiftleşme sırasında dişiyi tahrik etmek için çeşitli memnun edici davranışlarda bulunur. Erkek, dişinin vücuduna ya da bacaklarına vurabilir, ısırabilir, antenlerini sallayabilir, sesler üretebilir ya da cinsel organını titreştirebilir.

Fedakarlık yapan bir başka erkek örneği de ipekotu böcekleri (İng. milkweed) olan bilinen Oncopeltus fasciatuas'lardır. Bu böceklerin çiftleşmesi dişinin öne doğru yürüyüp erkeğin geriye doğru yürümesi ile birlikte birkaç saat sürebilir.

İpekotu böceklerinin çiftleşmesi.
İpekotu böceklerinin çiftleşmesi.
Wikipedia

Bazı böceklerde ise temas gerçekleşmeden döllenme gerçekleşebilir. Örneğin, kanatsız bir böcek türü olan yay kuyruk böceğinde (İng. springtail, Collembola) böceklerinin erkekleri spermelerini yer üstünde sert bir kabukla örtülü bir paket haline getirir (spermatofor). Döllenmenin gerçekleşebilmesi için dişi böceğin bu paketi alıp üreme kanalına sokması gerekir. Bu böceklerin erkekleri dişinin paketi alması için dişiyi dansa davet eder veya sperm paketine yönelmesini sağlamaya çalışır. Eğer dişi dansı kabul ederse erkek spermataforu dişinin önüne bırakır. Dişi bu paketi kabul etmezse genellikle yer; eğer dişi yemezse erkek yer.

Tüm Reklamları Kapat

Yay kuyruk böceği spermatoforu
Yay kuyruk böceği spermatoforu

Erkek böcekler dişileri baştan çıkarmak için çok ilginç teknikler kullanırlar. Bunlardan en göz kamaştırıcı olanlarından biri de Lampyridae familyasından olan kanatlı ateş böcekleridir. Erkekler dişileri etkilemek için biyolüminesans (canlı bir varlığın kimyasal yolla ışık üretmesi) kullanırlar ve hatta bazı erkek kanatlı ateş böceği grubu senkronize olarak yanıp söner. Dişiler bu senkronize ışık gösterisine bakarak doğru eşi bulmaya çalışırlar.

Ateş böceği
Ateş böceği
James Jordan


Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 8
  • Tebrikler! 7
  • Bilim Budur! 4
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Umut Verici! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • D. Hadley. How Do Insects Have Sex?. (25 Ocak 2019). Alındığı Tarih: 10 Eylül 2019. Alındığı Yer: Thought Co. | Arşiv Bağlantısı
  • University of Bristol. Courtship In The Cricket World. (30 Nisan 2012). Alındığı Tarih: 10 Eylül 2019. Alındığı Yer: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
  • NCSU. Behavior. (10 Eylül 2019). Alındığı Tarih: 10 Eylül 2019. Alındığı Yer: NCSU | Arşiv Bağlantısı
  • M. Hickman. 7 Unusual Insect Courting Rituals. (10 Eylül 2019). Alındığı Tarih: 10 Eylül 2019. Alındığı Yer: MNN | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/11/2024 21:14:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5395

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Normal Doğum
Mikrop
Şehir
Beslenme Bilimi
Uterus
Regülasyon
Hastalık Kataloğu
Karadelik
Dalga Boyu
Yıldızlar
Kuyruk
Hareket
Araştırmacılar
Evrimsel Süreç
Ağız
Nötron Yıldızı
İnsan Sağlığı
Coğrafya
Hukuk
Vejetaryen
Yüksek
Tohum
Aile
Nobel
Alan
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Ç. Sever, et al. Böceklerin Çiftleşme Ritüelleri: Hayvanlar Alemi'nin En Sık Bulunan Canlıları Nasıl Ürüyor?. (3 Mayıs 2018). Alındığı Tarih: 4 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5395
Sever, M. Ç., Özdil, A. Ş. (2018, May 03). Böceklerin Çiftleşme Ritüelleri: Hayvanlar Alemi'nin En Sık Bulunan Canlıları Nasıl Ürüyor?. Evrim Ağacı. Retrieved November 04, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5395
M. Ç. Sever, et al. “Böceklerin Çiftleşme Ritüelleri: Hayvanlar Alemi'nin En Sık Bulunan Canlıları Nasıl Ürüyor?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, 03 May. 2018, https://evrimagaci.org/s/5395.
Sever, Meltem Çetin. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Böceklerin Çiftleşme Ritüelleri: Hayvanlar Alemi'nin En Sık Bulunan Canlıları Nasıl Ürüyor?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, May 03, 2018. https://evrimagaci.org/s/5395.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close