Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Ozon Tabakası İyileşiyor; Küresel Rüzgarların Hareketleri Hakkında İyi Haberler Var!

Montreal Protokolü, Gezegenimizin Ozon Tabakasının Hızla İyileşmesini Mümkün Kılıyor!

2 dakika
8,291
Ozon Tabakası İyileşiyor; Küresel Rüzgarların Hareketleri Hakkında İyi Haberler Var! Good News Network
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Antarktika'nın üzerindeki ozon tabakası, önceye göre oldukça iyi durumda. Hatta güney yarımkürenin atmosferinde gerçekleşen birçok endişe verici değişiklik durdu. Birine teşekkür edeceksek, bu kesinlikle Dünya'nın ta kendisi olmalı.

Yeni bir çalışma; ozon incelten maddelerin (OİMler veya ODSs) üretilmesini durdurmak adına 1987 yılında yapılan Montreal Protokolü'nün, güney yarımküre çevresindeki hava akımlarındaki endişe verici değişikliklerin durdurulmasında, hatta durumun tersine çevrilmesinde etkisi olduğunu öne sürüyor.

Gezegenimizin kutuplarında yüksek irtifada dönen hızlı hava akımlarına jet akımları denir. Yüzyılın başlangıcından önce, ozon tabakasının incelmesi dolayısıyla güney jet akımı, normalden daha güneyde sürüyordu. Bu durum, yağış modellerinde ve okyanus akıntılarında değişimlere neden oldu. Ancak protokol imzalandıktan ortalama on yıl sonra, bu değişimler aniden durdu.

Tüm Reklamları Kapat

Peki, bu bir tesadüf müydü? Yakın zamanda, bir dizi model ve bilgisayar simülasyonu sonucunda araştırmacılar, bu duraklamanın yalnızca rüzgarlardaki doğal kaymalar tarafından kaynaklanmadığını keşfetti. Yani, jet akımının neden aniden durduğunu açıklayacak tek şey, ozon tabakasındaki değişikliklerdir.

Başka bir deyişle, Montreal Protokolü'nün etkisi, jet akımının güneye göçünü duraklatmış, hatta durumu biraz da tersine çevirmiş görünüyor.

Nihayet, bu iyi bir haber.

Örneğin Avustralya'da jet akımındaki değişiklikler, yağmuru kıyı bölgelerinden uzağa itmiş; bu da kuraklık riskini artırmıştı. Eğer bu durum tersine dönerse, yağmurlar geri dönebilir. Melbourne Üniversitesi'nde organik kimyager olan Ian Rae (kendisi araştırmaya dahil değildi) şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Soğuk hava kitlesini getiren "hava bantları" (İng: "weather bands") güney kutbuna doğru daralıyor. Avustralya'da işte bu yüzden son otuz yılda yağışlar azaldı. Ozon tabakası iyileşiyorsa ve sirkülasyon kuzeye doğru ilerliyorsa, bir taşla iki kuş demektir."

Ancak, bu sevinç uzun sürmeyebilir. Bu durum ozon tabakasının iyileşmesine neden olsa da, atmosferdeki karbondioksit seviyesi artmaya ve tüm bu ilerlemeyi riske atmaya devam ediyor.

Geçtiğimiz yıl, Antarktika'daki ozon deliği 1982'den bu yana ilk defa bu kadar küçük ölçüldü. Ancak bu sorunun çözüldüğü anlamına gelmiyor çünkü bu durum, atmosferin ilgili katmanındaki olağandışı ılıman sıcaklıklarla alakalı olabilir. Dahası, son yıllarda, Çin'deki sanayi bölgelerinden gelen ve ozon tabakasını incelten maddelerde bir artış görüldü. Colorado Boulder Üniversitesi'nde atmosferik kimyager olan Antara Banerjee şöyle diyor:

Bunu bir "duraklama" olarak adlandırıyoruz çünkü kutup yönündeki sirkülasyon devam da edebilir, olduğu gibi de kalabilir, tam tersine de dönebilir. Bu durum, ozon tabakasının iyileşmesinin karşıt etkileri ve gelecekteki akımı belirleyecek olan sera gazları arasında bir mücadele.

Montreal Protokolü; küresel ve hızlı önlemler alırsak, sebep olduğumuz hasarı biraz olsun durdurmaya hatta tersine çevirmeye yardımcı olabileceğimizin kanıtıdır. Ancak bu durumda bile; sera gazı emisyonlarındaki istikrarlı artış, bize bu eylemin yeterli olmadığını hatırlatmaya yetiyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
34
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 23
  • Umut Verici! 20
  • Muhteşem! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/12/2024 04:34:03 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8413

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Işık
İspat Yükü
Olumsuz
Diyabet
Moleküler Biyoloji
Endokrin Sistemi
Nöron
Kurbağa
Fizyoloji
Dünya Dışı Yaşam
Uzay Aracı
Metal
Doğru
Kanser Tedavisi
Toprak
Coğrafya
Doku
Kahve
Doğum
Tehlike
Cinsellik Araştırmaları
Yatay Gen Transferi
Fobi
Odontoloji
Biyoteknoloji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Casella, et al. Ozon Tabakası İyileşiyor; Küresel Rüzgarların Hareketleri Hakkında İyi Haberler Var!. (29 Mart 2020). Alındığı Tarih: 5 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8413
Casella, C., Bozkurt, K., Bakırcı, Ç. M. (2020, March 29). Ozon Tabakası İyileşiyor; Küresel Rüzgarların Hareketleri Hakkında İyi Haberler Var!. Evrim Ağacı. Retrieved December 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8413
C. Casella, et al. “Ozon Tabakası İyileşiyor; Küresel Rüzgarların Hareketleri Hakkında İyi Haberler Var!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Kübra Bozkurt, Evrim Ağacı, 29 Mar. 2020, https://evrimagaci.org/s/8413.
Casella, Carly. Bozkurt, Kübra. Bakırcı, Çağrı Mert. “Ozon Tabakası İyileşiyor; Küresel Rüzgarların Hareketleri Hakkında İyi Haberler Var!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Kübra Bozkurt. Evrim Ağacı, March 29, 2020. https://evrimagaci.org/s/8413.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close