Orman Yıkımını Durdurmak Mümkün mü?
Küresel iklim değişikliği konferansı COP26'nın açılış günlerinde, yüzden fazla ülke arazi kullanımında reform yapacaklarını, tarımı ve ticareti toparlayacaklarını ayrıca "2030 yılına kadar ormanların kaybını ve tahribini tersine çevireceklerini" belirten bir bildiriye imza attılar.[1] Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya, Endonezya ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin de içinde bulunduğu ülkeler, dünya orman örtüsünün %90'ını kaplıyor ve bildiri, hükümetlerden ve özel sektörlerden 20 milyar dolarlık yardım taahhüdü içeriyor.
Gerçekten de ormanların tahribi, muazzam bir miktarda karbon emisyonuna yol açar.[2] Ağaçların gövdeleri çürür, ormanın toprağında depolanan organik madde bozulmaya başlar. Bu süreci durdurmak, ancak küresel emisyonları azaltarak ve yeniden ağaçlandırmayla birlikte atmosferik karbonu emerek mümkün olabilir.[3] IPCC (Hükümetler Arası İklim Değişimi Paneli), daha iyi orman yönetimi sayesinde emisyonları 2030'da yılda 14 milyar ton (14 gigaton) karbon azaltabileceğini tahmin ediyor.[4] Bu, Amerika Birleşik Devletleri'nin yıllık karbon emisyonunun neredeyse iki katı.
Uydu verilerine dayalı orman tahribatı modelleri oluşturan Descartes Laboratuvarı'nın bilim lideri Jason Schatz, ABD ekonomisinin karbondan arındırılmasının trilyonlarca dolara mal olacağı öngörüldüğünde, ormanlar için 20 milyar dolarlık küresel bir taahhüdün çok da fazla olmadığını söylüyor ve ayrıca şunları da ekliyor:
Şimdiye kadar yaptığımızdan çok daha fazlası ve bu harika! Ama diğer taraftan, zamanımız giderek azalıyor.
Bildiri, iklim değişikliğinden en az zararla kaçınarak dünyayı yolunda tutmanın önemli bir parçası lakin ülkelerin bunu takip edip etmeyecekleri başka bir hikaye.
Orman Tahribatının Tarihi
Çevre aktivisitlerinin onlarca yıl süren protestolarından sonra, ABD ve Kanada, kağıt ve kereste için birincil ormanların kesilmesini yavaşlatmak için adımlar attı.[5] 1990'lardaki bir plan, Kuzeybatı Pasifik'in kalan son yaşlı ormanlarından bazılarında ağaç kesimlerine son verirken, Britanya Kolumbiyası 2020'de yaşlı ağaçları korumaya yönelik bir yasa çıkardı; ancak birçok büyük ağacı kesime açık bıraktığı için ve aynı zamanda bunu görmezden gelip, planın faydalarını abartılı bir biçimde vurguladığı için, eleştirilere maruz kaldı.[6], [7]
Tropiklerde, ormanlar, genellikle sadece odun için değil aynı zamanda tarlaları ve çiftlikleri genişletmek için de temizlenir. Taahhüdü yerine getirmek, muhtemelen Güneydoğu Asya'daki palmiye tarlalarından, Batı Afrika'daki kakao tarlalarından ve Brezilya'daki sığır ve soya çiftliklerinden alım yapan kârlı ham madde piyasalarında da reform yapmak anlamına gelebilir.[8]
Ormanların yerini alan endüstrileri engelleme konusunda daha önce ilerleme sağlanmıştı: Dünya Kaynakları Enstitüsünün küresel orman sağlığı konulu raporu, son on yılda Endonezya ve Malezya'nın tropik ormanlarının palmiye tarlalarına dönüştürülmesini engellemeyi başardığını ortaya koydu.[9] Bu, son elli yılda, Teksas'taki bütün ormanlar büyüklüğünde bir ormanı yitiren tarihi bir yağmur ormanı tahribatı merkezi olan Endonezya için, özellikle önemli bir gelişmedir.[10] Yazarlar, Endonezya'daki başarıyı, tarla ruhsatlarındaki duraksamaya ve orman temizliğinin kalıcı olarak yasaklanmasına bağlıyor.[11]
Hükümetin belirli bir orman tahribatı planının yokluğunda bile, özel şirketler başarılarda rol oynamıştır. 2000'lerin başında birkaç büyük şirket, Amazon'daki orman tahribatına maruz kalan arazilerden soya satın almayı bırakma sözü vermişti.[12] Nature'daki son araştırmalar, planın orman tahribatının binlerce kilometre kare azalttığını gösteriyor.[13] Wisconsin Üniversitesinde coğrafyacı olan ve Nature'daki çalışmanın kıdemli yazarı Holly Gibbs, şöyle diyor:
- Genetik Mühendisliği, Nesli Tükenmekte Olan Hayvanları Zehre Dirençli Hale Getiriyor!
- Doğayı Nasıl Kurtaracağız: Ülkeler Tarafından Alınan Önlemler ve Koyulan Hedefler, Gezegendeki Azalan Biyoçeşitliliği Korumak İçin Yeterli mi?
- İklim Krizi ve Küresel Isınma Kıyameti: "Aman Canım, Dünya Sadece 1.5 - 2 °C Daha Isınırsa Ne Olur ki?"
Soya ticaretinin yasaklanması mükemmel bir başarı öyküsü... Orman tahribatını körükleyen, limanlar inşa eden bu şirketler en sonunda verdikleri zararı karşılamak için sorumluluk almaya başladılar.
Schatz, orman tahribatının tespit edilememesinin artık neredeyse imkansız olduğunu da söylüyor. Uydu görüntüleme teknolojisi o kadar iyi hale geldi ki, artık sadece temizlenmiş alanları değil aynı zamanda tarım için seyreltilmiş olan ormanları da seçebilecek. Buradaki asıl zorluk, bundan kimin kâr ettiğini bilmek; çünkü uydular, size yeni temizlenmiş bir palmiye tarlasından yağı satın alan şirketin adını veya bu kesilmiş ağaçlara ne olduğunu söyleyemez (Not: Buradaki seyreltme kelimesi tarım biliminde bazı bitkilerin veya bitki gruplarının diğerlerinin büyümesine yer açmak için çıkarılması anlamına gelen bir terimdir. Yani kısacası bir nevi "budama" diyebiliriz.). Ayrıca Schatz şunları da ekliyor:
Belirli orman tahribatı olaylarını ve karbon kaybını belirli bir şirketin tedarik zincirine bağlayabileceğimiz tam bir tedarik zinciri izlenebilirliği olmadan tüm bu uydu izleme araçlarını gerçek bir azalmaya dönüştürmek zor.
Ama tedarik zincirlerinin nasıl izlenebileceğine dair uluslararası politikaların ve yönergelerin bu açığı kapatma konusunda yardımcı olacaklarından oldukça umutlu. Şöyle diyor:
Birleşik Krallık'ta ve AB'de belirli malları ormanları tahrip etmeden ücretsiz olarak onaylayan bazı yasalar çıkıyor.[14] Bu tür veriler hükümet tarafından zorlanırsa harika bir noktada oluruz. O zaman geliştirdiğimiz tüm uydu verilerini gerçek tedarik zincirlerine uygulayabiliriz ve bu sayede ortada hiçbir gizem kalmaz.
Gibbs, özellikle büyükbaş hayvanlarda bunu yapabilecek araçların mevcut hale geldiğini söylüyor ve ekliyor:[15]
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Şirketlerin yaptıkları konusunda muazzam bir umut olduğunu düşünüyorum ve bence çok daha fazla baskıya ihtiyaçları var. Bir şirketin bundan beş yıl sonra tedarik zincirini temizleme sözü vermesi gibi, bu çok saçma.
Bölgesel başarılara rağmen, dünyanın küresel fotoğrafı pek iç açıcı değil. 2014'te, 39 ülkeden oluşan daha küçük bir grup, küresel olarak 2020'ye kadar tropikal orman tahribatını yarı yarıya indirmek isteyen New York Bildirisi'ne imza attılar.[16] Koruma haber sitesi MongaBay'den yapılan analize göre deklarasyonu imzalayan taraflar arasında Kanada, Endonezya, ve Brezilya Amazon'daki birkaç eyalet, orman tahribatı için küresel ortalamadan daha büyük adımlar attı.[17] Ancak imzacılar hala hedeflerine ulaşamadı ve de bunun yerine ülkelerindeki ağaç kaybı yüzde 14 arttı.
Bildiri kapsamındaki başarılar geçiciydi. Ulusalcı başkan Jair Bolsanaro, 2019'da ülkenin iç kesimlerinde sağcı tarımsal çıkarların desteğiyle Brezilya'da iktidara geldiğinden beri, motorlu testereler yeniden hayata döndü.[18], [19] Reform odaklı şirketlerin bile bu tür bir kamu desteğine ihtiyacı var: Brezilya'daki soya tarımı yasağı üzerine yapılan araştırmanın işaret ettiği gibi, merkezi mülkiyet kaydından çevresel izlemeye kadar devlet desteği, endüstri liderliğindeki çabaların başarısının anahtarıydı.
Ülkeler, Orman Tahribatının Ne Anlama Geldiği Konusunda Anlaşamıyorlar!
Ülkeler taahhüdü yerine getirseler bile, "orman tahribatını durdurmanın" ne anlama geldiği konusunda farklı anlayışlara sahip olabilirler.
Reuters'in bildirdiği gibi, Endonezya taahhüdü onayladıktan sonraki günlerde tavrını değiştirdi.[20] Çevre bakanı Siti Nurbaya, Twitter'da "Endonezya'yı 2030'da sıfır orman tahribatına ulaşmaya zorlamak açıkça uygunsuz ve haksızdır." dedi. Bunun yerine, ülkenin taahhüdünü 2030 yılına kadar ormanlarını sürdürülebilir bir şekilde yöneteceği şeklinde yorumlamasını önerdi.
Sürdürülebilir orman yönetimi, arazisine yenisi yeniden dikildiği sürece yaşlı ormanların kesilmesine veya başka yerde yeniden dikilerek kesilen ormanların dengelenmesine izin veren politikalar anlamına gelebilir. Teoride, yeniden dikilen bu ormanlar, hasat edilen ağaçlardan karbonu yeniden emebilir. Ancak pratikte, Idaho Üniversitesi'nde bir orman ekoloğu olan Sophie Gilbert, yaşlı ekosistemlerin karbonu genç ormanlardan çok farklı şekilde depolayabildiğini söylüyor. Gilbert, örneğin, Alaska'daki Tongass Ulusal Ormanı'nda karbonun çoğunluğunun dev, yaşlı ağaçlarda kilitlendiğini söylüyor. Bir sürü yeni ağaç dikmek her zaman bu etkiyi yaratmaz. Son olarak şunu ekliyor:
Hiçbir ağaç eşit yaratılmamıştır ve ayrıca peyzajdaki hiçbir nokta da karbon tutma açısından eşit değildir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 3
- 2
- 2
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
- ^ UN Climate Change Conference (COP26). Glasgow Leaders’ Declaration On Forests And Land Use. (2 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: UN Climate Change Conference (COP26) | Arşiv Bağlantısı
- ^ E. Shechet. Why Forests In The Andes Are Crucial To Fighting Climate Change. (21 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
- ^ U. Chrobak. We Can Plant Trees To Save The Planet. But It's Harder Than It Sounds.. (8 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
- ^ Working Group III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Forestry. (1 Şubat 2018). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: IPCC | Arşiv Bağlantısı
- ^ T. A. Spies, et al. (2019). Twenty-Five Years Of The Northwest Forest Plan: What Have We Learned?. Frontiers in Ecology and the Environment, sf: 511-520. doi: 10.1002/fee.2101. | Arşiv Bağlantısı
- ^ J. Moye. The Mystery Behind A Photo Of A Logged Old-Growth Tree. (11 Haziran 2021). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Outside Online | Arşiv Bağlantısı
- ^ K. Price, et al. Bc’s Old Growth Forest: A Last Stand For Biodiversity. (1 Nisan 2020). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Sierra Club | Arşiv Bağlantısı
- ^ F. Pearce. The Real Price Of A Chocolate Bar: West Africa's Rainforests. (21 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Yale E360 | Arşiv Bağlantısı
- ^ Global Forest Review. The Latest Analysis On Global Forests & Tree Cover Loss. Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Global Forest Review | Arşiv Bağlantısı
- ^ Greenpeace USA. Indonesia Forests. Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Greenpeace USA | Arşiv Bağlantısı
- ^ Reuters. Indonesia Plans Permanent Moratorium On New Forest Clearance: Minister. (12 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Reuters | Arşiv Bağlantısı
- ^ S. Branford, et al. Amazon Soy Moratorium: Defeating Deforestation Or Greenwash Diversion?. (8 Mart 2017). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Mongabay Environmental News | Arşiv Bağlantısı
- ^ R. Heilmayr, et al. (2020). Brazil’s Amazon Soy Moratorium Reduced Deforestation. Nature Food, sf: 801-810. doi: 10.1038/s43016-020-00194-5. | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. McGrath. Climate Change: New Uk Law To Curb Deforestation In Supply Chains. (25 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: BBC News | Arşiv Bağlantısı
- ^ Zero Deforestation Cattle. A Path Toward Zero Deforestation Cattle. (23 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Zero Deforestation Cattle | Arşiv Bağlantısı
- ^ UN News. Governments, Corporations Pledge At Un Summit To Eliminate Deforestation By 2030. (23 Eylül 2014). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: UN News | Arşiv Bağlantısı
- ^ R. Butler. What Countries Are Leaders In Reducing Deforestation? Which Are Not?. (5 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Mongabay Environmental News | Arşiv Bağlantısı
- ^ T. McCoy, et al. Brazil, Once A Champion Of Environmentalism, Grapples With New Role As Climate Antagonist. (2 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: The Washington Post | Arşiv Bağlantısı
- ^ BBC News. Brazil's Amazon: Deforestation 'Surges To 12-Year High'. (30 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: BBC News | Arşiv Bağlantısı
- ^ F. Ungku, et al. Indonesia Signals About-Face On Cop26 Deforestation Pledge. (4 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2021. Alındığı Yer: Reuters | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2024 20:50:32 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11149
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Popular Science. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.