Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Nötron Yıldızı Çarpışması, Şimdiye Kadar Keşfedilmiş En Büyük Nötron Yıldızını Oluşturmuş Olabilir!

2 dakika
2,433
Nötron Yıldızı Çarpışması, Şimdiye Kadar Keşfedilmiş En Büyük Nötron Yıldızını Oluşturmuş Olabilir! NPR
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

İki nötron yıldızının Ağustos 2020'de birbirine çarpmasıyla kütleçekim dalgaları ve büyük bir patlama meydana geldiğini izlemiştik. Ancak bu olayın arkasında neler bıraktığından emin değildik. Bir karadelik veya tek bir dev nötron yıldızı gibi olası sonuçları vardı.

Central China Normal Üniversitesinden Yun-Wei Yu ve Nanjing Üniversitesinden Zi-Gao Dai, haftalarca hatta aylarca gökyüzünde kalan bu kilonova patlamasını modelleyerek geride bir nötron yıldızı bıraktığını iddia ettiler.

İki nötron yıldızı çarpıştığında neyin geride kalacağına dair üç temel teori vardır:

Tüm Reklamları Kapat

  1. Doğrudan bir karadelik
  2. Sadece birkaç milisaniye ömrü olan ve daha sonra karadeliğe çöken bir nötron yıldızı
  3. Kararlı (kendi kütle çekimi altında çökmeyen) bir nötron yıldızı.

Eğer bu teorilerden 3.'sü gerçekleştiyse şimdiye kadarki en büyük nötron yıldızı saptanmış olmaktadır.

Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO)'nun gördüğü kütle çekim dalgaları, çarpışmadan sonra geride neyin kaldığını bize söyleyemez. Ancak kilonova patlaması bazı ipuçlarını verebilir.

Ölüm Spirali

Harvard Üniversitesinden Edo Berger, nötron yıldızlarının birbirleri etrafında resmen bir ölüm spirali çizerek dönerken, ışık hızının yaklaşık üçte birine hızlanabildiklerini söylemekte. Birleşme gerçekleştiğinde oluşan obje, momentumun korunumundan ötürü kendi etrafında inanılmaz derecede hızlı dönecektir.

Tabii zamanla, hızla dönmesini sağlayan enerjiyi yayacak ve yavaşlayacaktır. Eğer bu obje bir nötron yıldızıysa ve dönüşü çok yavaşlarsa, kendi üzerine çökecek ve bir karadeliğe dönüşecektir. Bir nötron yıldızının kendi üzerine çökmesini engelleyemeyecek kadar büyük olan kütlesinin limiti (maksimum değeri) halen açık bir soru olmaya devam etmektedir. Ancak ne olursa olsun, çok büyük bir nötron yıldızı olacağı aşikardır. Berger şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Eğer böyle bir nötron yıldızı varsa, başlangıçta saniyede 1000 defa gibi son derece hızlı bir şekilde dönüyor ve zamanla bu enerjinin hepsini dışarı atıyor.

Enerji, devam eden kilonova sürecine aktarılmakta ve parlaklığı değiştirmektedir.

Parlaklık ve Enerji

Kilonovanın enerjisinde saptanan bir artış, geride bir nötron yıldızı bırakan çarpışma türüne işaret edebilir. Berger şöyle diyor:

Bir nötron yıldızı için, bu enerjinin tüm farklı doğrultulardan kilonovaya akması beklenir. Oysa bir karadelik için, gama ışın patlaması ile oluşan tek bir jet gözlemlemeyi bekleriz.

Ekstra bir enerjinin açığa çıkışının gözükmesine ve Yu ile Dai'nin, gözlemlerinin bir nötron yıldız kalıntısı ile eşleştiğini söylemelerine rağmen; Berger, çarpışmadan gelen gama ışın patlamasının aslında karadelik oluşmuş olduğuna dair bir ipucu olduğunu söylemektedir. Berger, şöyle anlatıyor:

Astronomi ile ilgili bir konsensüs, gama ışın patlaması oluşması için bir karadeliğin olması gerektiğidir. Ayrıca Yu ve Dai'nin modelindeki nötron yıldızından kaynaklı enerji, şimdi gözlemlediğimizi gölgede bırakacak kadar parlak olmalıydı. Ancak değildir. Bununla birlikte nötron yıldızı birleşmesi konusunda şimdiye kadar yaptığımız ilk gözlem budur. Bu nedenle tüm teoriler halen öncül niteliktedir ve önümüzdeki haftalarda çok daha fazlası gelecektir. Şimdi modeller gerçek verilere göre ayarlanabilmektedir ve ekiplerin yapmaya başladıkları tam da budur.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
36
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Tebrikler! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 2
  • İnanılmaz 2
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/12/2024 10:42:24 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12885

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Veri Bilimi
Gün
Oyun
Orman
Doğal Seçilim
Mikrobiyota
Bilim Felsefesi
Nükleer Enerji
Rna
Çiftleşme
Ergen
Vaka
Öğrenme Teorileri
Koronavirüs
Habercilik
Sosyal Medya
Nörobilim
Nötron
Teleskop
Ara Tür
Bakteriler
Cinsellik Araştırmaları
Kedigiller
Kadın Sağlığı
Beslenme Davranışları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
L. Crane, et al. Nötron Yıldızı Çarpışması, Şimdiye Kadar Keşfedilmiş En Büyük Nötron Yıldızını Oluşturmuş Olabilir!. (11 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 9 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12885
Crane, L., Haliki, E., Kayalı, Ö. (2022, October 11). Nötron Yıldızı Çarpışması, Şimdiye Kadar Keşfedilmiş En Büyük Nötron Yıldızını Oluşturmuş Olabilir!. Evrim Ağacı. Retrieved December 09, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12885
L. Crane, et al. “Nötron Yıldızı Çarpışması, Şimdiye Kadar Keşfedilmiş En Büyük Nötron Yıldızını Oluşturmuş Olabilir!.” Edited by Ögetay Kayalı. Translated by Emir Haliki, Evrim Ağacı, 11 Oct. 2022, https://evrimagaci.org/s/12885.
Crane, Leah. Haliki, Emir. Kayalı, Ögetay. “Nötron Yıldızı Çarpışması, Şimdiye Kadar Keşfedilmiş En Büyük Nötron Yıldızını Oluşturmuş Olabilir!.” Edited by Ögetay Kayalı. Translated by Emir Haliki. Evrim Ağacı, October 11, 2022. https://evrimagaci.org/s/12885.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close