Notaların İsimleri Nereden Geliyor?

Müzik insan yaşamında çok büyük bir yer kaplamaktadır. Duymaya alıştığımız doğadan gelen sesler bir araya gelerek büyüleyici bir sanat eserine dönüşebilir. Bu seslere sıradan bir ateş yanarken odunların tutuşmasından dolayı çıkan çıtırtı sesleri, görkemli bir şelalenin yüksekten düşen su parçalarının birbirine hızla çarpması sonucunda ortaya çıkan sesler veya bir erkek çekirgenin dişisini etkilemek için arka ayaklarını veya kanatlarını birbirine sürterek çıkarttığı yüksek sesli vızıltı örnek olarak verilebilir.

Yukarıda verilen örnekler günümüzde yaşayan çoğu insanın "sıradan doğa sesleri" olarak nitelendirebileceği sesler iken bundan çok uzun süre önce yaşayan insanlar için daha farklı bir anlam taşımaktaydı. Atalarımızın doğadan gelen sonsuz çeşitteki sesleri dinsel ayinlerde kullanmasıyla müziğin yapı taşları olan ses işlenmeye başlamıştır.

İnsanlığın gelişmesiyle medeniyetler içerisinde müziğin yeri daha fazla önem taşımaya başlamıştı. Savaşların çoğunlukta olduğu dönemlerde savaşa giden askerlerin kendi ulusuna olan bağlılığını arttırmak için ve savaş meydanlarında daha öz güvenli ve cesur savaşabilmesi için bu duyguların yoğunluğunu arttırıcı müzikler kullanılmıştır. Bunun dışında insanların acılarını dindirmek için onlara sükunet ve huzur verici müzikler dinlettirmenin olumlu sonuç verdiği düşünülmekteydi. Günümüzde ise siyasi liderler seçim propagandalarını kendilerini en iyi anlatan müzik eşliğinde yapmaktadırlar.

Bir Dil Olarak Müzik ve Alfabesi

Müzik sözcüğü dilimize Fransızca olan musique kelimesinden, Fransızcaya ise Eski Yunancadan (mousikḗ) geçmiştir.

Müzik, sesin biçim ve anlamlı titreşimler kazanmış halidir. Sesin ve sessizliğin belirli bir zaman aralığında ifade edildiği sanatsal formdur. Müzik de bir çeşit dil olup kendini diğer dillerden ayıran bir özelliği vardır. Bu özellik, dünya üzerindeki bütün toplumların kullandığı tek ortak dil olmasıdır (bazı yaklaşımlara göre bir tek "matematik" istisnasıyla).

Bu dilin harfleri bizim kullandığımız harf sisteminden biraz daha farklıdır. Alfabesi 7 harften oluşmaktadır. Bizim kullandığımız alfabedeki harflerin bir araya gelip sonsuz anlamlara geldiği gibi bu 7 harf de bir araya geldiğinde sonsuz anlam kazanabilir. Müzik dilinin harfleri nota olarak isimlendirilmektedir. Bu adlandırma dilimize yine Fransızcadaki note sözcüğü ile geçmiştir. Fransızcaya ise Latinceden (nota) girmiştir. Türkçe sözlükte ilk anlamı müzik işaretidir. Notalar bir müzik sesini belirtmeye ve müzik eserlerinin yazılmasına ve okunmasına yarayan işaretlerdir.

Universidad Catolica San Pablo

Solfej

Müzikte perde konusunu ve müzik notalarını ilk görüşte okumayı kolaylaştırmak için geliştirilmiş olan yönteme solfej denir. Solfej, birçoğumuzun eğitim hayatında gördüğü "Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si (ya da Ti)" şeklinde söylenen dizgedir.

Bu dizge, Guido d'Arezzo tarafından oluşturulan bir sistematik ile başlamıştır. 1030 yılında Guido bir grup koro öğrencisine Aziz Lohannes Battista ilahisindeki mısraları kolay öğretebilmesi için elinin parmaklarındaki çukurlara ve tümseklere metnin ilk hecelerini yazmıştır. Bu mısra şu şekildedir:

Ut* queant laxis , (sadece senin hizmetçilerin)

resonare fibris, (özgürce ilahi söyleyebilir)

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Mira gestorum, (mucizeleri hakkında)

famuli tourum , (işlerin hakkında)

Solve polluti, (günahlarının lekelerini sil)

labii reatum, (onların dudaklarından)

Sancte Iohannes... (Aziz John...)

*Ut sesi uzatılamadığı için sonradan do olarak değiştirilmiştir.

Böylece müziğin yapı taşları ortaya çıkmıştır. Aslında Rahip Guido 7 notadan 6 tanesini kendisi bulmuştur. Sonradan si notası eklenerek "Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si"den ibaret olan notalar ortaya çıkmıştır.

Anton Hect

Bu arada; bu dizginin daha ziyade Türkiye, İtalya, Portekiz, İspanya, Fransa, Romanya, Yunanistan, Rusya, Moğolistan, İran, Arabistan, İsrail, Ukrayna ve Bulgaristan gibi ülkelerde kullanıldığını vurgulamakta fayda var. Geriye kalan ülkelerde bu dizge yerine C-D-E-F-G-A-B dizgesi kullanılmaktadır - ki bunu müzik notalarında (ve tablarda) halen görmek mümkündür.