Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Nöroseksizm Nedir? Erkek ve Kadınların Beyni Neden ve Ne Kadar Farklı?

Nöroseksizm Nedir? Erkek ve Kadınların Beyni Neden ve Ne Kadar Farklı? Cambridge Independent
6 dakika
19,013
  • Bilim Kitabı
  • Nöroanatomi
Tüm Reklamları Kapat

Bilişsel sinirbilimci Gina Rippon, The Gendered Brain (Cinsiyetlendirilmiş Beyin) kitabının başlarında, erkekler ve kadınlar arasındaki farkı "nihayet" açıklamayı başardığını iddia eden çok sayıda beyin araştırmasından birini anlatır. Bu araştırmada, Kaliforniya Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından, 21 erkek ve 27 kadına manyetik rezonans görüntüleme (MRG) analizi yapılmıştır. Bugünün standartlarına göre çok az katılımcıya sahip olan olan bu küçük araştırma makalesinin sonuçları; gazetelerden bloglara, televizyondan kitaplara ve nihayetinde öğretmen eğitimlerinden kurumsal liderlik konferanslarına kadar çok yerde kendine yer bulmuştur.

2010’un bir sabahında, ABD televizyon ağı CBS'deki bir program olan Early Show'da bu çalışmanın kötü bir kestirim olduğunu görerek güne başladım. Sunucu Harry Smith ve tıbbi muhabir Jennifer Ashton, erkeklerin beyinlerinin kadınlarınkinden altı buçuk kat daha fazla gri maddeye sahip olduğunu, kadınların beyinlerinin ise erkeklerinkinin on katı kadar fazla beyaz maddeye sahip olduğunu müdjdeliyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Daha sonra, erkeklerin matematikteki yetenekleri ve kadınların çok görevli olma yetenekleri hakkında şakalar yapıldı. Yalnız, bu farklılıkların kadınların beyinlerinin yaklaşık %50 daha büyük olmasını gerektireceğini, Irvine ekibinin beyin hacmini bile kıyaslamadığını ve sadece IQ ile gri veya beyaz madde ölçütleri arasındaki ilişkiyi araştırdığını hesaba katmamışlardı.

Nöroseksizm: Beyindeki Cinsiyet Ayrımcılığı

Cinsiyet farkı araştırmaları; hesap edememe, yanlış yorumlama, yayın önyargısı, zayıf istatistiksel bilgiler ve yetersiz kontroller ile doludur. Cinsiyet farklılıklarındaki ayrımcılığa karşı güçlü bir ses olan Rippon, bu iddialı kitabında da bu sonsuz döngüyü kırmak için pek çok örneği ortaya çıkarıyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bir beyin çalışması kadınlarla erkekler arasındaki farkı keşfetme iddiasındadır; ''En sonunda gerçek bulundu!'' diye ilan edilir. Diğer araştırmacılar şanslılarsa bazı hatalı kestirimleri veya kötü tasarım kusurlarını ortaya koyar, başka bir ''Aha!" anı üretilene kadar hatalı iddia ortadan kalkar ve döngü tekrarlanır. Rippon'un gösterdiği gibi bu beyin farklılıkları avı; ''Bilimin geliştirdiği tüm tekniklerle birlikte, çağlardan beri coşkulu bir şekilde devam ediyor'' ve son otuz yıldır MRI araştırmalarının katılması ile birlikte iyice patlak verdi.

Bununla birlikte, The Gendered Brain’in ortaya koyduğu gibi, cinsiyete bağlı beyin farklılıkları hakkında kesin bulgular yoktur. Modern sinirbilimciler, kadın beyninin 140 gramlık eksiğinin ötesinde (19. yüzyıldan beri bu durumdan sinsice keyif alınmaktadır!), kadın ve erkeklerin beyinleri arasında kategorik bir fark tespit etmediler.

Kadınların beynindeki dil işleme yarımküreleri erkeklerinkinden daha fazla yayılmamıştır. 1995 yılında yayımlanmış kısacık bir Nature makalesi böyle bir fark olduğunu ilan etmiş olsa da, 2008'de yapılan büyük bir meta-analiz, aynı sonuca ulaşamamıştır. Beyin büyüklüğü, vücut büyüklüğü ile artar ve gri ila beyaz madde oranı veya corpus callosum adı verilen sinir sisteminin enine kesit alanı gibi bazı özellikler, beyin boyutuna göre doğrusal olmayan bir şekilde ölçeklenir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Fakat bunlar sadece "derece cinsinden" farklılıklardır; "çeşit farklılığı" değildirler. Rippon'un belirttiği gibi, küçük başlı erkekleri büyük başlı kadınlarla karşılaştırdığımızda bu farklılıklar görülmez ve bunun insanların hobileri veya maaş farklılıkları ile hiçbir ilişkisi yoktur.

Nöroseksist Önyargının Tarihi

Rippon’ın ana mesajı şöyle özetlenebilir:

Cinsiyetlendirilmiş bir dünya, cinsiyetlendirilmiş bir beyin üretecektir.

Rippon'ın kitabı, Angela Saini’nin Inferior’ı (2017) ve Cordelia Fine’ın Delusions of Gender’ı (Cinsiyet Yanılgıları, 2010) ile aynı sonuçlara varıyor ve beyin seviyelerindeki farkı yaymaya çalışan ''nöroseksizm''i ortadan kaldırmaya çalışıyor.

Bu çalışmalar geçmişte kalmış olsaydı, bu kitapları okumak çok eğlenceli olabilirdi; fakat ne yazık ki bu iddialar halen gündemde. Rippon, bu çalışmalara örnek olarak kadınların ''insan evriminin en aşağı biçimlerini temsil eder'' diye ilan edebilmek için portatif sefalometresini (kafatası boyutunu ölçen alet) kullanan sosyal psikolog Gustave Le Bon'dan 1895 tarihli bir alıntı yaparak başlıyor ve 2017 yılında, Google mühendisi James Damorete’nin kadınların teknoloji ve liderlik rolündeki eksikliklerinin ''biyolojik nedenler''i hakkında çalışma arkadaşları için yazdığı blogla son veriyor.

Rippon’un gösterdiği gibi, son dönemde, kadınların yetersizliğini kanıtlamak için yapılan bu "kanıt avlama" çalışmaları, kadın ve erkeğin birbirini "tamamladığı" inancını kanıtlamak için yapılan bir ava dönüşmüştür. Dolayısıyla son dönemde nöroseksist söylemler, kadınların erkeklerden daha az zeki olmadığı, sadece farklı toplumsal cinsiyet rollerinin olduğuna yönelmiştir. Bu yüzden kadınların beyninin empati ve sezgiye bağlı olduğu söylenirken, erkek beyinlerinin akıl ve eylem için optimize edildiği söylenmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Philadelphia'daki Pennsylvania Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, son derece meşhur olan 2014 MRG çalışmalarını; erkek ve kadınların beyinlerinin birbirine zıt yönlerde giden metro haritalarına dönüştüğünü gösteren bir görsel olarak halka sundular. Bu görsele göre, kadınlardaki bağlantılar çoğunlukla beyin yarım küreleri arasındaydı. Erkeklerde ise yarımkürelerin içindeydi.

Ne var ki bu çalışma, ergen katılımcılar arasında hiçbir farklılık göstermeyen bağlantıların büyük çoğunluğunu göz ardı etmektedir. Ayrıca, ergenlik süresince görülen olgunlaşmanın beyin büyüklüğüne göre farkı da gözetilmemiştir.

Kültürel Yollar

Kadınlar ile erkekler arasındaki beyin bağlantıları açısından bir fark yoksa, erkekler ve kadınlar arasındaki bariz davranışsal farklılıkları ve ilgi alanı farklılıklarını nasıl açıklarız?

İşte burada, Rippon’un "cinsiyetlendirilmiş bir dünyanın" insan beyni üzerindeki etkisine ilişkin tezine geliyoruz. Rippon, tezini dört basamak üzerine inşa ediyor:

Tüm Reklamları Kapat

  1. Modern beyin görüntüleme yöntemleri,
  2. Cinsiyet farkı araştırmasının sefil tarihi,
  3. Sosyal bilişsel sinirbilimin ortaya çıkışı, ve
  4. Yenidoğanlarda beyindeki cinsiyet farklılıkları için şaşırtıcı derecede zayıf kanıtlar.

Rippon, çocuklardaki ''serebral süngerleri''n farklılaşma nedenini doğum öncesi başlayan "pembe-mavi kültürü"ne bağlıyor.

Dördüncü bölüm bizi, mutlu son olmasa da, yirmi birinci yüzyıla getiriyor. Bu bölüm, bilim ve teknolojiyle ilgilenen kadınlara odaklanıyor. Özellikle de bu "toplumsal cinsiyetlere dayanan dünyanın" (ki buna "dahi" olmanın maskülen bir özellik olması ve bilimin profesyonelleştirilmesi de dahil), kadınların bu dünyaya girişini nasıl engellediğini anlatıyor. Ayrıca yüksek statülü dünyada ilerlemenin kadınlar için zorluklarına yer veriliyor.

Bu dünyada yetenekli kadınlar "yük beygiri" olarak, erkekler ise "vahşi dahiler" olarak görülüyor. Lin Bian, Sarah-Jane Leslie ve Andrei Cimpian tarafından yapılan araştırmaya göre, bu ayrım çocuklarda altı yaşına kadar içselleştiriliyor. Bu faktörlerin tümü, farklı beklentilerde beyin oluşturma döngüsüne giriyor; kendine güven ve risk alma, erkek ve kız çocuklarını farklı kariyer ve başarı yörüngelerine itiyor.

Fikirleri Değiştirmek

Bu son odak noktası, kitabın alt başlığını açıklıyor: "Kadın Beyni Mitini Yerle Bir Eden Yeni Sinirbilim". Beyin farkı gerçeğini gösteren bu kitap, neden kadınla sınırlandırılmıştır?

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Globe Dünya Küresi: Yeşil, 26 cm, Işıksız

Yeryüzündeki tüm ülkeleri, sınırlarını, başkentlerini, önemli şehirlerini gösteren Globe Green, baktıkça doğanın güzelliğini hissettirecek hem gerçek bir eğitim materyali hemde şık bir aksesuar görünümündedir.

  • Harita Türü: Siyasi
  • Çap: 26 santimetre
  • Işık Durumu: Işıksız
Devamını Göster
₺300.00
Globe Dünya Küresi: Yeşil, 26 cm, Işıksız

İlk başta Louann Brizendine’nin Female Brain (Kadın Beyni, 2006) kitabına bir gönderme ve saldırı olduğunu düşünmüştüm. Belki de bir ''kadın fizikçi'' veya ''kadın cerrah''a atıfta bulunduğumuz gibi, ''kadın beyni''nin nasıl vurgulandırıldığının altını çizmek gerekiyordu.

Alt başlık ne olursa olsun, bu kitap, cinsiyetlendirilmiş beyin gerçeğini ortaya koyma konusunda hedefine ulaşıyor. Beyin; karaciğerden, böbreklerden veya kalpten daha fazla cinsiyetli değildir.

Sonlara doğru Rippon, şu anki ikili cinsiyet kategorileri arasında geçiş yapan veya yaşayan insan sayısındaki artışa dair bu bulguların sonuçları ile uğraşıyor. Rippon, sözlerini şimdilik şöyle bitiriyor:

Çoğumuz bizi üniseks beyne yönlendiren ''biyo-sosyal deli gömleklerimiz''e bağlanmış halde, kültürel olarak cinsiyetlendirilmiş bir yoldan, bir diğerine doğru sürükleniyoruz.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
111
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 22
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 16
  • Muhteşem! 12
  • Umut Verici! 8
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • İğrenç! 7
  • İnanılmaz 5
  • Grrr... *@$# 5
  • Bilim Budur! 4
  • Güldürdü 3
  • Üzücü! 3
  • Korkutucu! 2
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Nature | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/06/2023 19:58:44 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8017

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Farmakoloji
Saldırı
Komplo Teorisi
Balık
Yapay
Kuantum Fiziği
Kalori
Hastalık Yayılımı
Samanyolu Galaksisi
Makina
Klinik Mikrobiyoloji
Kalp
Kuş
Mucize
Obstetrik
Mers
Bitkiler
Önyargı
Sinirbilim
Öğrenme Teorileri
Algı
Köpekbalığı
Elektron
Kurt
Meteor
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Araba Tekerleği Yuvarlak Olmak Zorunda mı? Üçgen Tekerlek Mümkün mü?
Araba Tekerleği Yuvarlak Olmak Zorunda mı? Üçgen Tekerlek Mümkün mü?
Büyük Patlama Neden Evrenin Başlangıcı Olamaz?
Büyük Patlama Neden Evrenin Başlangıcı Olamaz?
Detoks Saçmalığı: Vücudunuzu Toksinlerden Nasıl Arındırırsınız?
Detoks Saçmalığı: Vücudunuzu Toksinlerden Nasıl Arındırırsınız?
Evrene Dair 7 Sorunuza 7 Cevap! | Sorun Var #5
Evrene Dair 7 Sorunuza 7 Cevap! | Sorun Var #5
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
L. Eliot, et al. Nöroseksizm Nedir? Erkek ve Kadınların Beyni Neden ve Ne Kadar Farklı?. (19 Ekim 2019). Alındığı Tarih: 10 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8017
Eliot, L., Sever, M. Ç., Bakırcı, Ç. M. (2019, October 19). Nöroseksizm Nedir? Erkek ve Kadınların Beyni Neden ve Ne Kadar Farklı?. Evrim Ağacı. Retrieved June 10, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8017
L. Eliot, et al. “Nöroseksizm Nedir? Erkek ve Kadınların Beyni Neden ve Ne Kadar Farklı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Meltem Çetin Sever, Evrim Ağacı, 19 Oct. 2019, https://evrimagaci.org/s/8017.
Eliot, Lise. Sever, Meltem Çetin. Bakırcı, Çağrı Mert. “Nöroseksizm Nedir? Erkek ve Kadınların Beyni Neden ve Ne Kadar Farklı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Meltem Çetin Sever. Evrim Ağacı, October 19, 2019. https://evrimagaci.org/s/8017.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close