Neden Lavaboya Kızartma Yağlarınızı Dökmemelisiniz?

Özenle seçilmiş, lezzetli yağlar kullanarak hazırlanmış yemeğinizi yerken, yapılacak uygun bertaraf yöntemi, büyük olasılıkla aklınızdaki son şey olacaktır. Çoğumuz, yemeğimiz bittikten sonra içgüdüsel olarak tencere veya tavamızı lavaboda suya bırakır, ardından da akan suyu ve beraberindeki yağı gidere boşaltırız.

Kullanılmış yemeklik yağın kanalizasyona dökülmesinin lavabonuza, borularınıza ve çevreye zararlı olabileceğini duymuş olabilirsiniz veya belki de bunu bir efsane olarak görüyorsunuz ve kullanılmış kızartma yağı bertarafı ile aynı şekilde uğraşmaya devam ediyorsunuz.

Ancak maalesef, yağların kanalizasyona boşaltılmasının yalnızca dairenizin veya binanızın borularına değil, aynı zamanda bölgenizdeki tüm kanalizasyon sistemine veya atık su arıtma tesisine dahi zarar verebileceği doğrudur.

Kullanılmış Yağları Gidere Döktüğümüzde Ne Olur?

Pek çok insan, yağ atıklarını lavaboya döküp, sabunlu suyla yıkamanın yanlış bir şey olmadığını düşünür; sonuçta hepsi sıvıdır ve herhangi bir tıkanmaya neden olmadan sorunsuz bir şekilde giderde kaybolur. Bununla birlikte, kullanılmış kızartma yağınızı atarken, yağın ve "gres"in, yani pişirme esnasında ısıyla birlikte sıvılaşan, ancak soğutulduğunda katılaşan, sucuk ve mayonez gibi besinlerde bulunan yağların, diğer sıvılar gibi davranmadığını unutmamak önemlidir. Sıcakken sıvı halde olan yağların, soğumaları ve birikmeleri için zamanları varsa, özellikle etlerden ve pişirdiğiniz diğer malzemelerden gelen yağlar ve greslerle karıştıklarında, pıhtılaşıp katılaşabilirler.

Artık yağlar, yemek esnasında oluşan diğer sıvı artıklarla birlikte gidere döküldükten sonra orada asla olmaması gereken ped, prezervatif, bebek bezi gibi diğer ürünlerle karışarak, boruların kenarlarında ismini "buzdağı" sözcüğünün İngilizcesi olan "iceberg" sözcüğünden alan, "yağ dağı" olarak çevirebileceğimiz fatberg adı verilen yapışkan yağ yığınları oluşturur.

Borularınızı her seferinde çok az olduğuna inandığınız yağ ve gresle doldurmaya devam ettiğinizde, katılaşmış yağ birikmeye devam edecek, boruların çapını daraltacak, pürüzsüz, hızlı drenajı engelleyecek, tıkanma sorunları giderek artacaktır.

Kızartma Yağının Yanlış İmha Edilmesi Ne Kadar Zararlıdır?

Kullanılmış yağ artıklarını atmak için giderinizi kullandığınızda, lavabonuzdaki borulardan geçerek diğer kaynaklardan gelen yağ, gres ve kanalizasyonlardan gelen kalsiyum da dâhil olmak üzere çeşitli kimyasallar ve maddelerle karışır. Sıvı ve katı yağlar kanalizasyona ulaştığında, içerdikleri doymuş yağ asitleri sistemdeki kalsiyum ile reaksiyona girerek daha önce bahsettiğimiz "fatberg" adı verilen sertleşmiş tortuları oluşturur. Borulara oldukça zarar veren bu tortular, kalsiyum bazlı yağ asidi tuzlarından ve sabundan başka bir şey değildir.

Su seviyeleri yükseldiğinde, boruların tavanlarına ve kenarlarına yapışan bu yağlı sabunlar birikerek muazzam boyutlara ulaşır ve kanalizasyon hatlarını tıkayarak bölgede kanalizasyonların taşmasına sebep olur. Fatberg kitleleri, ayrıca su arıtma süreçlerini engelleyerek çevreye ve genel olarak su kaynağına zarar verebilir.

Peki, Ne Yapılabilir?

Sıhhi tesisat sorunlarını, tıkalı boruları ve çevreye verilecek büyük zararları önlemek için, atık yağ bertaraf işleminizi çevre dostu bir şekilde yapmanız çok önemlidir. Pişirmeyi bitirdikten sonra tavanızı doğrudan lavaboya götürmek ve kalan sıvıları gidere boşaltmak yerine, yağı soğumaya bırakın ve cam kavanoz veya kahve kutusu gibi bir kaba boşaltın.

2-3 kere yeniden kullanabileceğiniz bu yağları, vadeleri dolduktan sonra biyoyakıt olarak geri dönüştürmek üzere yağları toplayan yerel bir kuruluşa veya tesise götürün. Artık yağlarınızı geri dönüştürebilecek bir yer bulamıyorsanız, katılaşmalarına izin verdikten sonra çöpe atın. Çöpe atmak, gidere dökmekten çok daha iyi bir seçim olacaktır.