Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Neden Hayatta Kalan Tek İnsan Türüyüz?

Neden Hayatta Kalan Tek İnsan Türüyüz? BBC Earth
10 dakika
40,083
Tüm Reklamları Kapat

Bir zamanlar dünya, Neandertallerden "hobbitlere", birden fazla insan türüne ev sahipliği etmekteydi. Fakat sadece biz hayatta kalabildik.

İki milyon yıl önce Afrika’da, eşzamanlı olarak insan benzeri birkaç canlı geziniyordu. Bazıları şaşırtıcı derecede birbirlerine benziyordu, bazılarının ise farklı, belirli özellikleri bulunmaktaydı.

Tüm Reklamları Kapat

Eylül 2015’te, başka bir tür daha listeye eklendi. Güney Afrika’da yeni bir türe ait olduğu düşünülen yüzlerce kemik keşfedildi: Homo naledi. Bu da bize keşfedilmeyi bekleyen daha birçok soyu tükenmiş hominin türü olabileceğini gösterdi.

Bizim ait olduğumuz tür, 200 bin yıl önce kendini göstermeye başladı, o dönemlerde ayrıca birkaç farklı insan türü de yaşamaktaydı. Neden bütün yakın akrabalarımızın soyları tükenirken biz hayatta kalabildik?

Tüm Reklamları Kapat

Öncelikle belirtmek gerekir ki, yok oluş evrimin oldukça normal bir sürecidir. Bu şekilde baktığımızda “hominin” olarak bilinen bu insan benzeri canlıların soylarının tükenmiş olması çok da şaşırtıcı görünmeyebilir.

Bir zamanlar dünya üzerinde birçok hominin türü dolaşmaktaydı
Bir zamanlar dünya üzerinde birçok hominin türü dolaşmaktaydı
Javier Trueba/MSF/SPL

Fakat dünyanın neden sadece tek bir insan türüne ev sahipliği yapıyor olduğu pek de belirgin değildir. Yaşayan en yakın akrabalarımız ise kuyruksuz büyük maymunlardır (ape) ve bu gruba ait (insan hariç) yaşayan 6 farklı tür bulunmaktadır. Bunlar: Şempanzeler, bonobolar, iki goril türü ve iki orangutan türü.

Neden bizim bazı atalarımızın daha başarılı olduğuna dair ise birkaç ipucu bulunmaktadır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Birkaç milyon yıl önce, birçok hominin türünün beraber yaşadığı dönemlerde, bu türler çoğunlukla bitki ile besleniyorlardı. ABD’deki Stony Brook University’den John Shea, “Bu canlıların büyük hayvanları avladığına dair hiç bir kanıt bulunmamaktadır.” diyor.

Australopithecus kafatası
Australopithecus kafatası
Pascal Goetgheluck/SPL)

Fakat şartlar değişti ve homininler ormanlardan ve ağaçlardan, kuru ve açık savanalara göç etti ve daha da etçilleşmeye başladılar.

Sorun ise çevrede avlıyor oldukları hayvanların da yiyebileceği çok az bitkinin bulunması ve ortalama besin azlığıydı. Bu da bazı türlerin soylarının tükenmesine neden oldu.

Shea, “İnsan evrimi sürecinin, bazı üyelerini daha etçil olmaya zorlamasıyla, daha az sayıda hominini görmeye başladık.”, diyor.

Fakat etçil diyete geçişle birlikte tam olarak dünya tek insan türünü barındırır hale gelmeye yaklaşmadı. Oldukça yakın döneme kadar, diğer insan benzeri türlerle gezegenimizi paylaşıyorduk.

Tüm Reklamları Kapat

'Hobbit' (solda) kalıntıları sadece bir ada üzerinde bulundu.
'Hobbit' (solda) kalıntıları sadece bir ada üzerinde bulundu.
Equinox Graphics/SPL

30 bin yıl öncesine bakarsak, modern insanların yanında, üç farklı hominin türü bulunmaktaydı: Neanderthaller Avrupa’da ve Batı Asya’da, Denisovanlar Asya’da ve Hobitler (Homo floresiensis) ise Endonezya’da Flores Adası’nda bulunmaktaydı.

Hobitler, 18 bin yıl öncesine kadar hayatta kalabildiler. Bölgedeki jeolojik kanıtlara bakıldığında, bu hominin türünün büyük volkanik patlama sonrası yok olmuş olabilecekleri görülmektedir. Küçük bir adada yaşamak bir canlı türünün doğal felakatler sonrası yok olmasına daha müsait bir zemin hazırlamaktadır.

Denisovanlar ile ilgili ise, neden yok olmuş olacaklarını sorgulayabilecek kadar yeterlilikte bilgi sahibi değiliz. Onlarla ilgili elimizde olan sadece bir parmak kemiği ve iki diş.

Ancak, Neandertaller hakkında birçok şey bilmekteyiz, nedeni ise basit bir şekilde onları daha uzun zamandır tanımamız ve birçok fosile sahip olmamızdır. Neden bizim hayatta kalan tek tür olduğumuzu anlayabilmemiz için öncelikle, Neandertallerin neden yok olduğunu çözmemiz gerekmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Cebelitarık, Neanderthallerin son eviydi.
Cebelitarık, Neanderthallerin son eviydi.
Natural History Museum/SPL

Leipzig, Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsünden Jean Jacques Hublin, arkeolojik kanıtların güçlü bir şekilde önerdiği şeyin Neandertallerin bir şekilde modern insanlara karşı hayatta kalmayı başaramadığı olduğunu söylüyor. Neandertaller, insanlar onların yaşam alanına geldikten bir süre sonra yerlerinden edilmişlerdir. Hublin, bunun tesadüf olamayacağını düşünmekte.

Neandertaller, bizden çok daha uzun bir süre önce ortaya çıkmışlar ve biz Avrupa’ya varana dek orada yaşamışlardır. Bizim Avrupa’ya vardığımız dönemde, yaklaşık 40 bin yıl önce, Neandertaller, 200 bin yıldır bu bölgede yaşıyorlardı ve Avrupa’nın soğuk iklimine adapte olabilmek için oldukça bol zamanları vardı. Soğuğa dayanıklı kıyafetler giydiler, oldukça iyi avcılardı ve özelleşmiş aletlere sahiplerdi.

Fakat Avrupa, hızlı iklim değişikliği yaşadığı dönemde, bazı araştırıcılara göre, Neandertaller oldukça güçlük çektiler.

Neanderthaller. Avrupa'da bizden daha önce yaşıyorlardı.
Neanderthaller. Avrupa'da bizden daha önce yaşıyorlardı.
Javier Trueba/MSF/SPL

Birleşik Krallık’taki Bournemouth University’den John Stewart'a göre, hava sıcaklığı ana problem değildi, soğuk iklim onların yaşam alanlarını oldukça değiştirdi ve avlanma biçimlerini buna uyduramadılar.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Histeri

“Histeri ile ilgili her deneme, onun meşhur özelliklerini anmak zorunda. Histeri dendiğinde, bedenlerinin cinsel
istekleri altında bunalmış, cinsel düşüncelerini bastıran, konversiyonlarına kayıtsız, ötekiyle had safhada
özdeşleşen, kendini teatral tarzda ifade eden, kendini varoluşuna adayacağı yerde onu gündüz düşlerinde hayal
eden, çocuksu bir masumiyeti erişkin dünyeviliğine yeğleyen insanlar akla gelir. Telkinden mustariptirler; ya
ötekinden kolayca etkilenir, ya da düşüncelerini kendilerine refakat eden diğer histeriklere aktarırlar. Her ne
kadar karakter bozuklukları âleminde ikamet eden başkaları da yukarıdaki özelliklerden bir veya birkaçını
paylaşsa da bunların tümü yalnızca histerikte tek ve dinamik bir biçim altında bir araya gelir.
Kendime biçtiğim vazife, bütün bu özellikleri histerik biçimin kalıbına dökecek bir teori temin etmek.”
Sigmund Freud’dan hareket eden, Melanie Klein ve Donald Winnicott ekollerine uğrayan, Fransız psikanalitik
düşüncesinden Jacques Lacan’ı da ihmal etmeyen bu eserinde Bollas, histeri hususunda uzun süredir var olan
fikirlere yeni bakış açıları getirerek psikanaliz ve psikoterapiyle ilgilenen öğrenciler ve profesyonellerin yanı
sıra Batı kültüründe kişiliğin oluşumuyla ilgilenen sıradan okurlar için de aydınlatıcı bir metin sunuyor.

Devamını Göster
₺170.00
Histeri
  • Dış Sitelerde Paylaş

Neandertaller, ormanlık alanlarda modern insanlara göre daha iyi avcılardı.

Fakat, Avrupa’nın iklimi dalgalı hale gelmeye, ormanlar daha açık olmaya ve modern insanların Afrika savanalarında alışık olduğu hale dönüşmeye başladı. Çoğu Neandertal'in yiyecek kaynağı olan ormanlar, gittikçe küçüldü ve onları besleyemez hale geldi.

Modern insanlar ayrıca daha çeşitli canlı türlerini avlayabilir gibi görünmekteydi.

Neanderthal çakmaktaşı el baltası
Neanderthal çakmaktaşı el baltası
Dirk Wiersma/SPL

Büyük av hayvanlarının yanında, tavşanlar gibi küçük hayvanları da avlayabiliyorlardı.

Tam tersi olarak, Neandertallerin en uzun süre yaşamış olduğu Iberya yarımadasındaki arkeolojik kanıtlara bakıldığında Neandertallerin bu tip küçük yer memelilierini avladığına dair çok az kanıt bulunmaktadır.

Aletleri daha büyük hayvanları avlanmaya uygundu, deneseler bile küçük hayvanları avlayabilmekte başarılı olamayabilirlerdi. Bunun dışında kuşları yediklerine dair kanıtlara rastlanmıştır, onları direkt havadayken avlamaktan ziyade, ölü hayvanların kalıntılarını yem olarak kullanıp onları tuzağa düşürmüş olabilirler.

Sonuç olarak Stewart, “Modern insanlar, düşünüldüğünde, çok daha fazla şey yapabilecek kabiliyete sahip gibi görünüyorlar.” diyor. Bu daha hızlı yeniliklere açıklık ve uyum sağlayabilme özellikleri belki de bizim neden Neandertallerin yerini hızlıca aldığımızı açıklayabilir.

Hublin, “Daha hızlı yenilik üretebilmek, yaşanılan çevrede daha etkili olmayı ve onu daha iyi işletebilmeyi olanaklı kılmaktadır, bu da daha yüksek oranda bir üreme başarısı sağlamaktadır.” demektedir.

Hublin, modern insanların daha hızlı adapte olabilmelerini sağlayan modern insana özgü bir şeyin olduğuna inanmakta ve bunun için kanıtlar da mevcut.

Neanderthaller ormanlarda avlanmayı severlerdi
Neanderthaller ormanlarda avlanmayı severlerdi
Julie G. Woodhouse/Alamy

Neandertallerin aletlerinin kullanıldıkları işlemler için oldukça etkili olduğunu biliyoruz, fakat modern insanlar Avrupa’ya vardıklarında daha iyi aletlere sahiplerdi. Arkeolojik kanıtlar, bizim daha fazla durumda kullanılabilecek düzeyde yenilikçi ve ölümcül silahlarımız olduğunu göstermekte.

Tüm Reklamları Kapat

Fakat aletler modern insanın ürettiği tek şey değildi. Biz ayrıca dünyadaki diğer türlerin üstesinden gelebilmemizi sağlayacak başka bir şey daha icat ettik: sembolik sanat.

Modern insanların Afrika’yı terkettikten kısa bir süre sonrasında sanat yapıyor olduklarıyla ilgili bolca kanıt mevcut. Arkeologlar, takılar, süs eşyaları, efsanevi canlıların figüratif tasfirleri ve hatta müzik enstrümanları buldular.

Birkaç bu tip eser keşfetmiş olan, Almanya’daki Tübingen Üniversitesi’nden Nicholas Conard, “Modern insanlar, Avrupa’ya vardıklarında sayıları hızla arttı.” demektedir. Sayımız arttıkça, daha karmaşık sosyal gruplar halinde yaşamaya başladık ve iletişim kurabilmek için daha sofistike yönemlere ihtiyaç duyduk.

Löwenmensch (Aslaninsan), 30 bin yıldan daha eski.
Löwenmensch (Aslaninsan), 30 bin yıldan daha eski.
Heritage Image Partnership Ltd/Alamy

40 bin yıl önce Avrupa’da insanlar, her hangi birimizin “sanat” olarak tanımlayacağı objeler üretmişlerdir.

Tüm Reklamları Kapat

Bunların arasındaki en önemlilerden biri olan tahtadan oyulmuş aslan-insan heykeli olan Löwenmensch, Almanya’da bulundu. Aynı dönemlere ait benzer heykelcikler, Avrupa’nın diğer bölgelerinde de bulundu.

Bu da, insanların bilgilerini kültürel gruplar arasında paylaştığını ve kendilerine saklamadıklarını göstermektedir. Farklı grupların bir araya gelmesini sağlamak, bizim kimliğimizin önemli bir parçası olarak görünmekte.

Diğer bir deyişle, semboller bir bakıma sosyal yapıştırıcıydılar. Conrad, “Bunlar, insanların sosyal ve ekonomik meselelerini organize etmelerine yarıyor olabilirdi.” diyor.

Bunun zıttı olarak, Neandertaller sanata ve sembollere çok da ihtiyaç duymuyor gibi görünmekteler. Onların da takılar yaptığına dair kanıtlar bulunsa da bizim yaptıklarımız kadar yoğun değildi. Conrad, “Onlar avlanıyor, yemek yapıyor, uyuyor, yemek yiyor, sevişiyor ve dinleniyorlardı. İşlerini halletmek için sembolik yapay objelere ihtiyaç duymuyorlardı.” diye ekliyor.

Tüm Reklamları Kapat

Evrim süreci boyunca birçok hominin türü bulunmaktaydı.
Evrim süreci boyunca birçok hominin türü bulunmaktaydı.
Natural History Museum/SPL

İnsanlar için, sembolik bilgilerin paylaşımı başarıları için oldukça kritik olmuştur. Ürettiğimiz her yeni fikir, nesiller boyunca tür olarak ölümsüzleşmemiz için bir şans teşkil ediyordu.

Shea, “Bizim herhangi bir sanat eseri yapıyor olmamıza dair ilgi çeken bir nokta da, aletlerin hepsini aynı ellerle yapıyor olmamızdır, bu da çok çeşitli bir davranışsal çeşitlilik kapasitesine sahip olduğumuzu göstermektedir.” demiştir. “Biz her şeyi birden fazla yolla yapmaktayız. Sıklıkla, bir problem için birden fazla çözüm tasarlamakta, yeni bir sorunu çözebilmek için kendimize yeniden amaç kazandırmaktayız. Bu da bizim istisnai bir şekilde iyi yaptığımız bir eylem.” diye eklemiştir.

Diğer antik homininler, aynı şeyi tekrar tekrar yapmışlar gibi görümekte. Bir çözüm buluyorlar ve ona sarılıyorlardı.

Bu durum için teşekkür etmemiz gereken gelişmiş bir beynimiz mi vardı?

Tüm Reklamları Kapat

Geçmişte kullanılan örnek insan evrimi tasviri.
Geçmişte kullanılan örnek insan evrimi tasviri.
David Gifford/SPL

Bu çok uzun bir dönem popüler bir görüş oldu. İnsan evrimine dair görseller sürekli, kuyruksuz iri maymun benzeri bir canlıdan modern insana giden gelişim süreci göstermekteydi.

Gerçekte, evrimsel hikayemiz bundan biraz daha karışıktır. Homo erectus çok uzun dönem hayatta kaldı ve Afrika’yı terk eden ilk hominin türü oldular, fakat beyinleri oldukça küçüktü.

Sonuç olarak, bazı antropologlar büyük beynin çözüm olması fikrinden biraz rahatsızlar. Büyüm beyinlerimiz başarımızda rol oynamış olabilir, fakat Neanderthaller vücut oranına göre bize yakın bir beyin büyüklüğüne sahiplerdi.

Hublin, bundan daha incelikli bir açıklamanın olduğumu söylemektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Modern insanlar, Afrika savanlıklarında ortaya çıkmıştır.
Modern insanlar, Afrika savanlıklarında ortaya çıkmıştır.
Chris Fredriksson/Alamy

Biliyoruz ki, davranışlarımız veya kendimizi içinde bulduğumuz koşullar genetik yapımızı yeniden değiştirebilir.

Örnek olarak, Avrupalıların çoğu, sadece atalarımız daha fazla süt ürünü tüketmeye başladığında laktoz toleransı (süt şekerine alerjik olmama durumu) geliştirdi. Genetik değişiklikler ayrıca 14. yüzyıldaki Kara Veba vakasındaki gibi büyük popülasyonların yıkıcı hastalıklarla yüzleştiği zamanlarda da ortaya çıkmaktadır.

Benzer şekilde, Hublin, modern insanların da bir noktada bazı anahtar genetik değişikliklerden yararlandıklarını ileri sürmektedir.

Ortaya çıktığımızdan sonraki ilk 100 bin yıl içerisinde, modern insanlar daha çok Neandertaller gibi davranmaktaydılar. Daha sonra bir şeyler değişti. Aletlerimiz daha karmaşık olmaya başladı, bu donemlerde sembolik üretimler yapmaya başladık.

Tüm Reklamları Kapat

Şu anda biliyoruz ki, genetik kanıtlar DNA’mızın Neanderthallerle olan ortak atamızdan ayrıldıktan sonra bir noktada değiştiğini göstermektedir.

Genetik özelliklerimize dikkatli bir şekilde baktığımızda, Nandertaller ve Denisovan akrabalarımıza göre önemli değişikliklerimiz olduğu görünmektedir.

Bu da gösteriyor ki, Neandertaller bizimle eşit beyin büyüklüğüne sahip olsa da, bizim beyinlerimizin gelişiminin buna benzer bir durum olabileceği ve başarımızda önemli rol oynamış olabileceğidir.

Henüz bu genetik değişikliklerin tam olarak ne işe yaradıklarını bilmiyoruz. Ama diğer kanıtlar gösteriyor ki, bizim aşırı sosyal ve işbirlikçi beynimiz fark yaratmıştır. Dilden kültüre, savaştan aşka, bizim bütün insana özgü davranışlarımız sosyalliği içinde barındırmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Bu da, bizim sosyal yaşamaya eğilimimizin, semboller ve sanat üretmemize önderlik ettiği anlamına gelmektedir.

Cebelitarık'taki Gorham Mağarası, bir zamanlar Neanderthallere ev sahipliği yapıyordu.
Cebelitarık'taki Gorham Mağarası, bir zamanlar Neanderthallere ev sahipliği yapıyordu.
Javier Trueba, MSF/SPL

Conrad’a göre, bu özellikleri geliştirmeden önceki on binlerce yıl boyunca, modern insanlar ve diğer homininler nerdeyse benzer hayatlar yaşamaktaydılar ve herhangi biri bizim yerimizi alabilirdi.

Fakat, böyle bir şey gerçekleşmedi, sonunda biz hayatta kaldık. Bizim nüfusumuz aşırı arttıkça diğerlerine tehdit oluşturdu ve yavaş yavaş yok oldular.

Eğer bu doğruysa, yaratıcılığımıza, hayatta kaldığımız minnettar olmalıyız.

Fakat tamamiyle yok sayamayacağımız bir diğer olasılık daha bulunmakta. Belki de sadece şanstı! Bizim türümüz şanslı bir şekilde hayatta kalmış olabilir. Belki de Neandertaller, kısa çubuğu çekmişlerdir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
35
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 23
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 10
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • İnanılmaz 8
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 1
  • Muhteşem! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: BBC Earth | Arşiv Bağlantısı
  • Melissa Hogenboom. Why Are We The Only Human Species Still Alive?. (29 Eylül 2015). Alındığı Tarih: 23 Haziran 2018. Alındığı Yer: BBC Earth | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 13:34:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7075

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
K. T. Özdoğan. Neden Hayatta Kalan Tek İnsan Türüyüz?. (8 Şubat 2016). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7075
Özdoğan, K. T. (2016, February 08). Neden Hayatta Kalan Tek İnsan Türüyüz?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7075
K. T. Özdoğan. “Neden Hayatta Kalan Tek İnsan Türüyüz?.” Edited by Kadir Toykan Özdoğan. Translated by Kadir Toykan Özdoğan, Evrim Ağacı, 08 Feb. 2016, https://evrimagaci.org/s/7075.
Özdoğan, Kadir Toykan. “Neden Hayatta Kalan Tek İnsan Türüyüz?.” Edited by Kadir Toykan Özdoğan. Translated by Kadir Toykan Özdoğan. Evrim Ağacı, February 08, 2016. https://evrimagaci.org/s/7075.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close