Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Neandertallerden Daha Zeki Değildik; Sadece Yok Oluşa Daha Uzun Süre Direnebildik!

4 dakika
11,732
Neandertallerden Daha Zeki Değildik; Sadece Yok Oluşa Daha Uzun Süre Direnebildik!
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 7 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Neandertallerle aynı kaderi paylaşıyor olabilirdik…

Paleolitik çağın şartlarına göre Homo neanderthalensis üyeleri sofistike düzeydelerdi. Bu eski insansılar Avrupa’da ve Asya’nın bir bölümünde 300.000 yıldan uzun bir süreboyunca aletler, mücevherler yapıp etkileyici mağara eserleri ürettiler. Ayrıca hastalarına ve yaşlılarına da bakıyorlardı. Hatta ilkel düzeyde diş hekimliği bile yapmış olabilirler. Fakat Homo Sapiensler’in ortaya çıkışıyla birlikte ortadan kayboldular. Peki tam olarak ne olmuştu?

Yıllardır bilim insanları neandertaller ile ilgili bir şeylerin yanlış ya da bizimle ilgili doğru şeyler olduğunu düşünüyorlardı ve bu, onların yok olmasına neden olmuştu. Belki de H. Neandertalis üyelerinin hastalık yapıcı kötü genleri vardı ya da iklim koşulları hızlı bir şekilde değişmiş ve bu değişime ayak uyduramamışlardı. Belki de modern insanlar daha yenilikçi olup yaşadıkları bölgeyi ve besin kaynaklarını korumada daha iyiydiler.

Tüm Reklamları Kapat

Eski arkeolojik bölgelerde kazılar yapıldı ve akademik dergiler, açıklama getirmek isteyen bilim insanlarıyla dolup taştı. Stanford Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Oren Kolodny şunları söylüyor:

Herkes bir türün, diğer türün yok olmasına yol açtığı tek bir sebebin peşine düşmüş durumda fakat ya o ‘belli sebep’ yok ise?

Nature Communications’da yayımlanan bir çalışmada Kolodny ve meslektaşı Feldman, Neandertallerin yok oluşunun, popülasyon dinamiğinin ve kötü zamanlamanın sonucu olduğunu düşündükleri bir hipotezi test ettiler.

Bu hipotezin, çoğu durumda, hominin kuzenlerimizin yok oluşunu açıklamak için yeterli olduğu anlaşıldı.

Neandertaller ilk olarak 400.000 yıl önce Avrupa çevresinde ortaya çıktı. Daha sonra, Afrika’da evrim geçiren modern insanlar Avrupa’ya vardı. Günümüzden yaklaşık 51 bin ve 39 bin yıl öncesi bir aralıkta, Sapiens ve Neanderthalensis üyelerinin aynı coğrafyayı paylaştıkları, kimi zaman kavga ettikleri ama kesinlikle akrabalık yaşadıkları bir dönem oldu. Fakat bu birlikteliğin sonunda tek bir tür ayakta kalabildi.

Tüm Reklamları Kapat

Sapiensin Neandertallerin yerine hızlı bir şekilde geçmesi, bilim insanlarına, modern insanların, kuzenlerine kıyasla, seçilim (evrimsel) olarak daha avantajlı olduklarını düşündürdü.

Başlangıçta Kolodny bu avantajın ne kadar büyük olduğu ile ilgilendi. Bunun için “boş hipotez (null hypothesis)” olarak bilinen varsayımı kullanmalıydı. Boş hipotezi, seçilim veya çevresel değişimler gibi kanıtlanması zor olan iddiaları göz ardı ederek kurgulayabileceğimiz en basit model olarak açıkladı. Diğer bir deyişle, “elde olan bilgiler üzerinden gidersek, ne gerçekleşmiş olabilirdi?”.

Eski hominin popülasyon büyüklüğünü, göç güzergahlarını ve ekolojinin çalışma prensiplerini kullanarak, bilgisayarda Paleolitik dönem Avrupa’sının Neandertal ve Sapiens etkileşimini simüle eden bir model kurdular.

Simülasyonun başında, Avrupa’yı mesken tutan Neandertaller rastgele şekilde dolaşıyor ve ölüyorlardı. Afrika’dan göç eden modern insan toplulukları ise ara sıra Avrupa’daki bu hengameye katılıyorlardı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Ayrı türlere ait bu gruplar, birbirlerini alt edebilmeleri için, eşit koşullara sahiplerdi: Hiçbirinin doğal seleksiyon açısından diğeri üzerine bir avantajı yoktu.

Kolodny simülasyonun sonunda bir türün yok olması gerektiğini biliyordu. Bu ekolojinin basit bir prensibiydi. Ekolojik nişi aynı olan 2 tür aynı yeri işgal edemezdi.

Bazı durumlarda türler mücadeleye uyum sağlayacak uzlanımcı özellikler geliştirebiliyorlardı. Mesela, İsrail’in belli kesimlerinde gece aktif olan 2 fare türünden biri gündüz aktif olmaya uyumlu hale gelmişti. Fakat hominin türler genel olarak uzlanımcı özellikler sergilemezler. Ayrıca, arkeolojik kanıtlar Neandertallerin yetenek ve davranışlarının bizlere benzediğini gösteriyor.

Kolodny ve Feldman kendi simülasyonlarında çok sayıda değişkenin değerlerini değiştirerek yüzlerce hatta binlerce kez deneme yaptılar. Bunun sebebi ise insanlık tarihinin bu dönem hakkındaki belirsizliklerini ortaya koymaktı. Simüle edilen ve çok çeşitli parametreler altında işleyen olayların çoğunda Neandertaller, Afrika’dan sürekli kuzeye doğru ilerleyen insan gruplarının göçünden dolayı tutunamayarak 12.000 yıl içerisinde yok olmuşlardı.

Bu sonuç, temel ekoloji ilkelerine ve insanların Avrupa kıtasına olan kademeli göçü hakkındaki bilgilerimize dayanan “boş hipotezin” Neandertallerin neden yok olduğunu açıklamamız için yeterli olduğunu gösterdi. Ancak Kolodny şöyle bir uyarıda bulunuyor:

Sonuçlar, insanların bir seçilim avantajına sahip olduklarını veya iklim değişikliğinin Neandertallerin kaderine etki ettiğini kanıtlamıyor. Ama doğal seçilim ve iklim değişikliği olmasaydı bile nihai sonuç yine aynı olurdu. Bu çok ince ama önemli bir ayrıntı.

Hollanda’daki Leiden Üniversitesinden Will Roebroeks Associated Press’e bu çalışmanın, Neandertal kuzenlerimizden evrimsel olarak daha avantajlı olduğumuz imasında bulunmadan onların ölüm nedenini açıklamayı hedefleyen diğer araştırmalarla uyum gösterdiğini aktardı.

Tüm Reklamları Kapat

Evrimin türler arası bir dizi savaş olduğu düşüncesi çok yaygındır. Elbette bunda, biyoloji ders kitaplarında geçen “en uyumlunun hayatta kalması” ve “evrimsel silahlanma yarışı” gibi ifadelerin etkisi yok değil. Fakat doğadaki canlılar evrimsel savaşı kazanabilmek için stratejik kararlar vermezler. Sadece kendi varlıklarını devam ettirmek isterler.

Bireylerin ve türlerin kaderleri tamamen şans eseri belirlenir – genetik talihin yavaş yavaş işlemesi, zamanın cilvesi ve şanslı evrimsel kartların çekilişi gibi… İş bizim türümüze gelince, modern insanların eline doğru kartlar geçmiş olsa gerek.

Kolodny bu bakış açısını, tuttuğu takımın şampiyonluk maçını kazandığını izledikten sonra maçın baştan beri hileli olduğunu fark eden seyircinin durumuna benzetti. Bu durum, kazanan takımın kötü oynadığı anlamına gelmez fakat o taraftarın maç hakkındaki hislerini tamamen değiştirebilir. Kolodny şöyle söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Bu olay demek değildir ki Neandertaller geniş omuzlu, vahşi ve biz gelip onları yok edene dek normal bir şekilde yaşayan ileri düzeyde apelerdi. Daha ziyade, bize benzeyen, dost bir hominin türüydü.

Doğruyu söylemek gerekirse, onlarla aynı kaderi paylaşıyor olabilirdik ve bu oldukça akla yatkın olurdu.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
32
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 19
  • Tebrikler! 10
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Güldürdü 4
  • Muhteşem! 3
  • İnanılmaz 2
  • Bilim Budur! 1
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/12/2024 20:57:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5257

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Işık
İspat Yükü
Olumsuz
Diyabet
Moleküler Biyoloji
Endokrin Sistemi
Nöron
Kurbağa
Fizyoloji
Dünya Dışı Yaşam
Uzay Aracı
Metal
Doğru
Kanser Tedavisi
Toprak
Coğrafya
Doku
Kahve
Doğum
Tehlike
Cinsellik Araştırmaları
Yatay Gen Transferi
Fobi
Odontoloji
Biyoteknoloji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Kaplan, et al. Neandertallerden Daha Zeki Değildik; Sadece Yok Oluşa Daha Uzun Süre Direnebildik!. (17 Kasım 2017). Alındığı Tarih: 4 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5257
Kaplan, S., Kapusuz, A., Özdil, A. Ş. (2017, November 17). Neandertallerden Daha Zeki Değildik; Sadece Yok Oluşa Daha Uzun Süre Direnebildik!. Evrim Ağacı. Retrieved December 04, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5257
S. Kaplan, et al. “Neandertallerden Daha Zeki Değildik; Sadece Yok Oluşa Daha Uzun Süre Direnebildik!.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Ahmet Kapusuz, Evrim Ağacı, 17 Nov. 2017, https://evrimagaci.org/s/5257.
Kaplan, Sarah. Kapusuz, Ahmet. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Neandertallerden Daha Zeki Değildik; Sadece Yok Oluşa Daha Uzun Süre Direnebildik!.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Ahmet Kapusuz. Evrim Ağacı, November 17, 2017. https://evrimagaci.org/s/5257.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close