Doğal Ödül Teorisi: Doğal Seçilime Eşlik Eden Bir Diğer Kuvvet Olabilir mi?

Kısa zaman diliminde (mikroevrim) ve uzun zaman diliminde (makroevrim) gerçekleşen evrimsel olaylar arasındaki bağlantı; Dr. Owen Gilbert'in açık erişimli ve hakemli dergi olan Rethinking Ecology'de yayınlanan makalesinde gündeme getirdiği biyolojinin en derin sorularına yeni yaklaşımlar sağlayabilir.^[1]

Gilbert çalışmasında, doğal seçilim ile sinerjik olarak hareket eden ve zamanla yaşamın yenilikçiliğinin veya ilerlemesinin hızlanmasına sebep olan, ayrıca tesadüfi olmayan bir evrim kuvveti önerir. Bu yeni çalışma, Darwin'in evrim teorisini tamamlayarak, bu teoride cevapsız kalan soruların cevaplanmasını sağlar.

Gilbert bu teorinin, hayatın zamanla nasıl bu kadar yenilikçi hale geldiği gizemini çözebileceğini vurguluyor.

Gilbert, doğal seçilimin türler veya soylar gibi uzun süre korunmuş birimler için geçerli olduğunu veya doğal seçilimin uzun vadeli "uyumluluğu azamileştirme" hedefi için çalıştığını varsaymak yerine, evrim teorisinin temelleri üzerine yeniden çalışarak, evrimde, "doğal ödül" adını verdiği, rastgele olmayan bir kuvvete daha yer olduğunu göstermeye çalıştı.

Gilbert, makroevrimde genetik birimler ile zaman dilimleri arasında bir fark yaratıyor. Bu bakış açısına göre Gilbert, doğal seçilimi türler içindeki gen frekanslarını değiştiren bir kuvvet olarak tanımlarken; doğal ödül türler ve daha yüksek taksonlar tarafından paylaşılan genetik kodlar, gen ağlar, genetik düzenleyici modüller dahil olmak üzere genetik sistemlerin bütününün toplam bolluğunu değiştirdiğini savunuyor. Gilbert, doğal ödülün aynı zamanda, binlerce ila milyonlarca nesil arasında gerçekleşen ve tekrarlandığında evrimin eski zamanlarına uzanan; ortaya çıkma, yayılma ve yok olma döngüleri için de geçerli olduğunu savunuyor. Şöyle anlatıyor:

Önceki makroevrim teorilerinin hepsi, doğal seçilimin rastgele olmayan tek kuvvet olduğunu varsayıyordu. Bu, araştırmacıları mikroevrimden makroevrime bir çıkarsama yapmaya ya da doğal seçilime bir öngörü atamaya mecbur ediyordu. Fakat herkes, iki yolun da teoriyi bozduğunu biliyordu.

Doğal ödülün ayrı bir güç olarak kullanılmasının temel avantajlarından biri, doğal seçilime 'her şeyi bilme' gücü vermeksizin, doğal seçilimi karmaşık özelliklerinin aşamalı olarak ortaya çıkan kökenini açıklamak için kullanılmasına izin vermesidir.

Tüm Reklamları Kapat

Gilbert bu iş birliğini ekonomiye benzeterek, doğal seçilimin doğanın kör mucidi rolünü oynadığını ve piyasaya bakmadan karmaşık "icatlar" yarattığını; doğal ödülün ise doğanın kör girişimcisi olarak hareket ettiğini ve bu karmaşık icatların, acil talep olan pazarlara veya çevrelere dağıtımını yaptığını savunuyor.

Bu çalışmayla, uzun süredir birbirine karışmış olan kökeni net bir şekilde ayırıp başarı elde etmek mümkün hale geliyor. Sonuç, biyolojinin temel sorunları hakkında yeni kavrayışlar kazandırıyor.

Gilbert Doğal Ödül Teorisi'nin ışığında; evrimleşebilirliğin evrimini, eşeyli üremenin yaygınlığı, tek bir genetik kodun sabitlenmesi ve görünüşte ani olan evrimsel değişimlere yol açan faktörler gibi soruları yeniden gözden geçiriyor. Gilbert, memelilerin dinozorların yerini almasının hayatın bir ilerlemesi olarak görülüp görülemeyeceğini de inceliyor ve insan ekonomik sistemlerinin başarısının nedenleri hakkında kısa bir incelemeyle sonlandırıyor.

Doğal Ödül Teorisi'nin doğru olup olmadığını sadece zaman söyleyebilir. Bununla birlikte mevcut veriler, teorinin ana hatlarının doğru olduğunu ve teorinin büyük biyolojik sorunlara yeni bakış açıları sağlayacağı konusunda umut vadettiğini gösteriyor.

Makalesinin sonuç kısmında Doğal Ödül Teorisi'ni şöyle izah ediyor:

(...) ilerleme, iki deterministik evrimsel kuvvet olan doğal seçilim ve doğal ödülün, geleceğe dair hiçbir öngörüleri olmadan etki etmelerinin beklenen çıktısı olarak açıklanabilir.