Narsisizm: Kendini Beğenmenin Nirvanası

-
Özgün
Özgün Nedir?
Bu yazı, Evrim Ağacı'na ait, özgün bir içeriktir. Konu akışı, anlatım ve detaylar, Evrim Ağacı yazarı/yazarları tarafından hazırlanmış ve/veya derlenmiştir. Bu içerik için kullanılan kaynaklar, yazının sonunda gösterilmiştir. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri'ne tabidir.
Günün birinde sudaki aksine bakan delikanlı, gördüğü bu güzelliğe aşık olur. Her gün su kenarına gelir, sudaki aksine bakarmış. Ama ulaşmak sarılmak mümkün değil. Umutsuz aşkı yüzünden, acısından kederinden hastalanarak günden güne mum gibi erimiş. Hikayenin sonunda da aynı su kenarında ölmüş. Tanrılar tanrısı Zeus, kibrinden yanına varılmayan tiplere ibret olsun diye onu güzel kokulu, çiçek açan ama yalnızlığa mahkum bir bitki haline getirmiş: Nergis çiçeği (Narcissus).
Geçmişin psikiyatristlerince, kaynağında kendini beğenme, hatta kendine tapma yatan bu hastalığa isim olarak, mitolojideki bir karakterin adı (Narkissos) uygun görülmüş.
Narsisizm, Narsistlik
Narsisizim, klinik psikiyatride karşımıza iki farklı şekilde çıkmaktadır;Narsistik bulgular sergileyen ayrışmamış ruhsal/emosyonel bozukluklar ve narsistik tip kişilik bozukluğu.
Biz bu yazımızda, sosyal yaşamda sıkça karşılaştığımız narsistleri, genel geçer hatlarıyla tanımaya çalışacağız.
Evrenin Ağırlık Merkezinde Bir İkon
Narsisizmde zihinsel efor; gerçek benliğe değil, büyüklenmeci benliğe yönlendirilir. Oysa sağlıklı bireylerin kendinden beklentileri, istek ve idealleri ile uyum olgunluğuna ulaşmıştır ve engellendiği ya da hayal kırıklığına uğradığı durumlarda, bununla ilgili duyguları yatıştırabilme becerisi vardır. Patolojik narsisizmdeki gibi zaten mevcut olmayanı büyütmek ve gerçekle uyuşmayanı beklemek üzerine çalışmaz./evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2Fb6b1d551076ce635811ee1622381faf2.png)
Bir narsistte, üstünkörü bir bakışla ayırt edilebilecek temel özellikler aşağıdaki gibidir;
- Dinlemeyi sevmezler; hemen her konuda bir fikirleri vardır, bununla beraber kısmen veya mesleki olarak hakim oldukları alanda her şeyi bildiklerine inanırlar.
- Empati kurmazlar; narsistlerde empati yeteneği gelişmemiştir, zira insanları anlama gibi bir kaygı taşımazlar. Son derece benmerkezcidirler.
- Kendilerini her şeyden çok severler; kendini beğenmiştirler ve kişisel başarılarını, yeteneklerini abartırlar. Kendilerini farklı ve özel olarak kabul ederler.
- Eleştiriye kapalıdırlar; en dostça eleştiriden bile rahatsız olur ve kendisini eleştirenleri düşman kabul ederler. Neticede, bu ölçüde kusursuz bir varlığı eleştirmek hadsizlik ve cahilliktir.
- Vefasız ve nankörlerdir; vefasızlık ve nankörlük kendini beğenmişlere göre normal davranışlardır. Kullandıkları kişiyle işleri bitince ona sırtlarını döner ve duyarsız davranırlar.
- İnsanlara ve çevreye değer vermezler; her başarının kendi eserleri olduğunu kabul ederler. Her türlü zafer onun öngörüsü, zekası, oluşturduğu stratejisi, güç ve kararlılığı sayesinde kazanılmıştır.
- Zenginlik, başarı, güç, ihtişam ararlar; devamlı takdir edilme, itibar görme, iltifat arayıp durma çabasındadırlar. Övgü, narsistlerin besinidir.
- Amaçları, hayran kitlesi oluşturmaktır; narsistler, muhatap aldıkları kişileri kendilerine hayran bırakmaya çalışırlar.
- Hem kıskanır, hem kıskanıldığını düşünürler: Başkalarını kıskanır, başkalarının da kendilerini kıskandığına inanırlar. Kendi amaçlarına ulaşmak için muhataplarının zayıf taraflarını kullanırlar. Son derece menfaatçidirler.
Tüm bu akademik tanımlamaların ötesinde, güncel araştırmalar; bilimsel ve teknolojik yetkinliği toplumsal ortalamayı aşan kimselerin narsistik eğilimler gösterebildiklerini ortaya koymaktadır. Bu noktada büyük üstad Arthur C. Clarke'ın şu sözünü hatırlamakta fayda var:
“Yeterince ileri bir teknoloji, sihirden farksızdır.”
Eylemleri olağanüstü algılanan pek çok insan, toplum içinde sıradışı statülere getirilebilir. Bu kimseler merkezde olmayı kanıksadıkça olağanüstü saygı ve ilgi görme eğiliminde olacaklardır.Kim bilir, günümüz dünyasında, toplumun uç kesimleri arasındaki bilgi ve entelektüelite farkı, belki de kendi narsistlerini yaratmaktadır...
Dr. Sercan Özaydın
Referanslar
1. van der Linden, S.; Rosenthal, S.A. (2015). "Measuring Narcissism with a Single Question? An Extension and Replication of the Single-Item Narcissism Scale". Personality and Individual Differences. 90: 238–241.
<http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0191886915300167>
2. Symington, Neville (1993). Narcissism: A New Theory
3. Sigmund Freud, On Narcissism: An Introduction
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/02/2023 10:00:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12811
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.