Milnesigiller (Milnesiidae)

Gözlem Bilgileri

Elazığ ili, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Havzasında yer almakta olup Anadolu diyagonalinin doğusunda konumlanmıştır. Bu yüzden yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve sert geçmektedir. Elazığ ili ilk bakışta tardigrad örneklemesi için biraz zorlanacağınızı düşünebileceğiniz bir konumda yer alabilir; çünkü oldukça kurak bir saha ile karşı karşıyasınızdır. Fakat unutmayın ki tardigradlar hemen hemen her yerde karşınıza çıkabilmektedirler. Böyle bir saha ile karşılaştığınızda tardigradların karşınıza çıkma olasılıklarını artırmak için nemli olabileceğini düşündüğümüz alanlardan örnekleme yapmaya dikkat etmelisiniz.

Hazar gölü ve çevresinin örnekleme işlememiz için uygun bir saha olduğunu düşünüp istasyonlarımızı orada belirledik. Hazar gölü, oluşumu bakımından tektonik göller arasına girmektedir. Deniz seviyesinin 1.248 metre üzerinde yer almakta olup 20 km uzunluğa 5-6 km genişliğe sahiptir. 213 metrelik derinlik seviyesi ile Türkiye’nin en derin gölleri arasında yer almaktadır. Örnekleme işlemimiz Hazar gölünün mevcut yüksekliğinden 70-80 metre yukarıda (Deniz seviyesinden +1.300 metre civarı) olup tardigradların habitatlarından biri olan karayosunu örneklemesi gerçekleştirilmiştir. Preparat işlemi ve gözlem için hazırlanışı su ayısı (Tardigrada sp.) adlı içeriğimizden ulaşabileceğiniz gibi Evrim Ağacı Youtube sayfamızda yer alan su ayıları: Ay'a Saçılan Tardigradların Dünyasına Bir Bakış! adlı videomuzdan uygulamalı olarak öğrenebilirsiniz. Söz konusu kaydımıza buradan ulaşabilirsiniz. Gözlem işlemi Nikon Eclipse i80e adlı mikroskobun 10’luk oküler ve 10’luk objektif ile gerçekleştirdi.  Detaylı resimlerin gözlemi aynı mikroskop üzerinde 40’lık ve 100’lük objektifler ile yapılmıştır.

Akın Karahasan

Tanım ve Genel Bilgiler

Apochela takımını tanıttığımız yazıda da bahsettiğimiz gibi Milnesiidae familyası bu takım içerisindeki tek familyadır. Bu familya 4 cins ve 43 tür ile temsil edilmektedir.

• Bergtrollus cinsi tek tür olan Bergtrollus dzimbowski (Dastych, 2011),
• Limmenius cinsi tek tür olan Limmenius porcellus (Horning, Schuster & Grigarick, 1978),
• Milnesioides cinsi tek tür olan Milnesioides exsertum (Claxton, 1999),
• Milnesium cinsi ise 40 tür kaydı ile Milnesiidae familyasının %93’ünü oluşturmaktadır.

Milnesiidae familyası diğer familyalardan nasıl ayırt edilebilir?

Kendi takımı içerisindeki tek familya olduğu için Milnesiidae familyası ile Parachela takımının ve diğer sınıf olan Heterotardigrat sınıfının ailelerinin majör morfolojik karakter farklılıklarının karşılaştırılması yapılmaya çalışılacaktır.

Heterotardigrada sınıfının bir takımı olan Arthrotardigrada’nın familyalarından ayırt etmek oldukça kolaydır. Bu ayırt edici özellikler şunlardır;

1. Arthrotardigrada familyaları 1 tatlı su türü istinasının dışında tamamen denizel türleri içerisinde barındırmaktadır. Milnesiidae familyası ise karalara ve Tatlısu ekosistemlerinde etkin rol oynamaktadır.
2. Arthrotardigrada familyalarının kütikula yapıları oldukça karmaşık olup kütikula farklılaşması ile meydana gelen dışarıya doğru kabartı, çıkıntı, plaka vb. yapıları uzanır. Bu yüzden nispeten daha düz ve sade olan Milnesiidae familyasının bireyleri ile karıştırılması oldukça zordur.
3. Arthrotardigrada familyaları sirrus dediğimiz kütikula uzantılarını, papilla ve clava yapılarını bünyesinde çokça barındırmaktadır. Milnesiidae familyasında ise sefalik sensör denilen yapılar (sadece Milnesium cinsinde), papilla ve clava yapıları sadece ağız bölgesinde ve ağız bölgesine yakın yerlerde konumlanmış olup sayıları cinslere göre farklılık gösterebilir.

Not: Yapılan çalışmalar sonucunda Milnesiidae familyasında yer alan cirrus yapılarının (özellikle baş bölgesindeki) Heterotardigrad takımlarını birbirinden ayırt etmekte kullanılan ortanca sirrus (median cirrus) yapısına benzerlik gösterdiği düşünülmektedir (Zantke vd. 2008; Person vd. 2012; Schulze ve Persson 2016).

Akın Karahasan

Heterotardigrada sınıfının diğer bir takımı olan Echiniscoidea familyalarından ayırt etmek adına şu özellikler dikkate alınır;

1.  Echiniscoidea takımı içerisinde zırhı yer almayan istisna familyalar (Oreellidae (karasal) ve Carphaniidae (tatlı su) ait türler) bulunmasına rağmen genel anlamda bu takımın familyaları zırh dediğimiz kütikula kalınlaşmaları ile oluşan plakalara sahiptir.
2. Echiniscoidea familyalarının, Arthrotardigrada takımının familyalarına göre sirrus yapıları daha az olsa da vücudunun büyük bir bölümünde rastlanılmaktadır. Bu tür kütikula kalınlaşmaları ve vücudunun büyük bir bölümünü saran sirrus yapılarına Milnesiidae familyasında rastlanılmaz.

Akın Karahasan

Parachela familyaları ile Milnesiidae karşılaştırılmak istenildiğinde Heterotardigrada familyalarına göre biraz daha detay barındıran bir karşılaştırma işlemine tabi tutulur. İki takımın familyaları arasında yer alan farkları gözlemleye bilmemiz için şu özellikler dikkate alınır;

1. Örneğin baş kısmındaki yapılara odaklanılarak baş bölgesinde ve genellikle ağız bölgesinin altında, hizasında veya üst kısmında yer alan yanal papilla ve peribukkal papilla olup olmadığına bakılabilir. Eğer bu yapılara rastlanılıyor ise Milnesiidae üyesidir.
2. Parachela takımında yer alan familyaların faringeal tüpün luminal tarafında plakoit (İng: placoid) adını verdiğimiz yapılar yer almaktadır. Aynı şekilde Heterotardigrad sınıfının diğer familyalarında bu plakoit yapılarına benzer işlevlere sahip CaCO3 yapılı birbiri ile kaynaşmış çubuk şeklinde yapılar gözlemlenir. Fakat bu yapıların hiç birine Milnesiidae familyasında rastlanılmaz.
3. Eutardigrada sınıfında yer almakta olan aile bireylerinin (Milnesiidae'den tek Milnesium hariç) kese şeklindeki testisleri erkek germinal (eşey) hücrelerinin gelişim dönemlerine bağlı olarak yumurtalık ile aynı boyutlarda değişebilir. Fakat Milnesium cinsleri ters çevrilmiş bir V oluşturmak üzere medial olarak birleşmiş iki füziform kısımdan oluşan küçük bir testise sahip olması ile temsil edilmektedir.
4. Milnesiidae üyesini pençe morfolojisinden de rahatlık ile ayırt edebilirsiniz. Milnesiidae familyasına özgü pençe tipini (mevcut farklılaşmış çifte pençe yapısının arka bölümünden yine çift halde bulunan yapılar uzanmakta) barındırıp barındırmamasına dikkat edilir. İnceleme sonucunda bu yapılar gözleniyor ise elinizdeki örneğin Apochela takımının tek familyası olan Milnesiidae’ye ait olduğunu söyleyebiliriz.

Akın Karahasan

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Milnesiidae familyasının yeri şuan için Tardigrada şubesinin Eutardigrada sınıfının Apochela takımının bir ailesi konumundadır. Guil ve Giribet tarafından 2012 yılında yapılan çalışmada Heterotardigrada ve Eutardigrade sınıfı ile Apochela takımı arasında bir kardeş grup ilişkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Bu ilginç filogenetik konum, Milnesium ile Thermozodium (Silinen sınıf Mesotardigrada'ki tek cins) arasında yakın bir ilişki olduğunu gösterebilir. Bu yüzden Apochela'nın iki sınıfında özelliklerini barındıran gerçek Mesotardigrada olduğunu savunan düşünceler yer almaktadır. Yukarıda yer almakta olan bilgiler doğrultusunda Apochela takımının göstermiş olduğu morfolojik farklılıkların takım seviyesinde değil de sınıf seviyesinde bir etkiye sahip olduğunu düşünülmektedir.