Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Memeliler, İnsan Faaliyeti Nedeniyle Artan Nesil Tükenme Hızını Dengeleyecek Kadar Hızlı Evrimleşemiyorlar!

İnsanlar, habitatları yok etmeyi bugün durduracak olsalar, memelilerin önümüzdeki 50 yıldaki yok oluşunu eski haline çevirmek yaklaşık 5 milyon yıl sürecek!

Memeliler, İnsan Faaliyeti Nedeniyle Artan Nesil Tükenme Hızını Dengeleyecek Kadar Hızlı Evrimleşemiyorlar! Pixabay
Çeşitli memelilerin iskeletleri
4 dakika
2,413
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar hayvan türlerini o kadar hızlı yok ediyorlar ki evrim, insanların yok etme hızına yetişemiyor. Aarhus liderliğindeki yeni bir çalışmaya göre, koruma çalışmaları geliştirilmediği sürece önümüzdeki elli yıl içerisinde o kadar fazla memeli türü yok olacak ki doğanın bu düzeylere erişmesi (eğer insanlar yok olsa veya tüm faaliyetlerini durdursalar bile) en az 3-5 milyon yıl sürecek.

Geçtiğimiz 450 milyon yılda gezegenimizdeki ortamı çarpıcı bir şekilde değiştirerek Dünya'nın bitki ve hayvan türlerinin büyük çoğunluğunu yok eden 5 büyük kitlesel yok oluş yaşandı. Her bir kitlesel yok oluşun ardından evrim, yavaşça boşlukları yeni türlerle doldurdu.

Tüm Reklamları Kapat

Altıncı kitlesel yok oluş ise günümüzde yaşanmakta. Ancak bu defa doğal afetlerden dolayı değil, insanlar yüzünden. Aarhus Üniversitesi ve Gothenburg Üniversitesi'nden bir grup bilim insanı, yok oluşların evrimin yetişemeyeceği kadar hızlı yaşandığını tespit etti.

Prestijli bir bilim dergisi olan PNAS'ta yayımlanan analize göre, memeliler normal bir hızda çeşitlenmeye başlasalar bile biyoçeşitliliğin toparlanması, modern insan evrimleşmeden önce 5-7 milyon yıl sürecek.[1] Şu anki biyoçeşitlilik seviyesine ulaşılması ise 3-5 milyon yıl alacak.

Tüm Reklamları Kapat

Önümüzdeki 3-5 milyon yıl içinde küçük memelilerin büyük memeli türlerindeki kayıpları telafi edebilmek için nasıl evrimleşip çeşitlenmesi gerektiğine dair bir ilüstrasyon
Önümüzdeki 3-5 milyon yıl içinde küçük memelilerin büyük memeli türlerindeki kayıpları telafi edebilmek için nasıl evrimleşip çeşitlenmesi gerektiğine dair bir ilüstrasyon
Eurekalert!

Bazı Türler, Diğerlerinden Daha Belirgin Şekilde Tehdit Altında!

Araştırmacılar yalnızca günümüzde var olan değil, yakın geçmişte yaşamış ve Homo sapiens dünyaya yayıldıkça nesli tükenen yüzlerce memelinin de dahil olduğu kapsamlı bir veri tabanı kullandılar. Bu sayede türümüzün diğer memeliler üzerindeki tüm etkisi çalışılabildi.

Ancak bütün türler aynı derecede kritik değildi. Leopara benzeyen Avustralyalı keseli aslan Thylacoleo ya da Güney Amerikalı Macrauchenia (fil hortumu olan bir lama hayal edin) evrimsel olarak diğer türlerden farklıydılar ve yalnızca birkaç yakın akrabaları vardı.

Bu türler yok olduklarında beraberlerinde evrim ağacının bazı dallarını da bütün halinde götürdüler. Yalnızca bu türleri kaybetmekle kalmayıp benzersiz ekolojik fonksiyonları ve temsil ettikleri milyonlarca yıllık evrimsel tarihi de kaybetmiş olduk. Aarhus Üniversitesinden çalışmaya liderlik eden paleontolog Matt Davis şöyle anlatıyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

100.000 yıl önce yok olan dev tembel hayvanlar ve kılıç dişli kaplanlar gibi büyük memeliler ya da megafauna evrimsel açıdan çok farklıydı. Çok az sayıda akrabaları olduğundan yok oluşları Dünya'nın evrim ağacından bazı dalların bütün olarak koparılması demekti. Yüzlerce kır faresi türü vardır bu yüzden birkaç yok oluşu atlatabilirler. Ancak kılıç dişli kaplanın yalnızca dört farklı türü vardı ve hepsi yok oldu.

Yeni Gergedanlar İçin Uzun Bekleyiş

2.5 milyon yıllık evrimsel tarihi rejenere etmek yeterince zor; ancak günümüz memelileri de aynı zamanda gittikçe artan yok olma tehlikesiyle de karşı karşıyalar. Siyah gergedan gibi kritik derecede tehlikede olan türler önümüzdeki 50 yıl içinde tamamen tükenme riski altındalar. Mamutların ve mastadonların da arasında olduğu bir zamanların güçlü memelilerinden hayatta kalan son iki türden Siyah Asya fillerinin bu yüzyıl boyunca hayatta kalma olasılıkları %33'ten düşük bir ihtimaldir.

Asya filleri
Asya filleri
pixabay

Araştırmacılar beklenen bu yok oluşları da kaybedilen evrimsel tarihin hesaplamalarına dahil ettiler ve kendilerine sordular: Günümüzde var olan memeliler, kaybolan bu biyoçeşitliliği doğal olarak rejenere edebilirler mi?

Araştırmacılar güçlü bilgisayarlar, ileri düzey evrimsel simülasyonlar, evrimsel ilişkiler ve var olan memelilerle nesli tükenen memelilerin beden boyutları hakkında kapsamlı veriler kullanarak, geçmişteki ve gelecekteki muhtemel yok oluşlardan dolayı ne kadar evrimsel sürecin kaybolduğunu ve iyileşme sürecinin ne kadar zaman alacağını hesapladılar.

Araştırmacılar en iyi senaryonun insanların habitatları tahrip etmeyi ve türleri yok etmeyi bıraktığı, yok olma oranlarını fosillerde görülen arka plan seviyelerine indirdikleri bir geleceğin mümkün olduğunu buldular. Ancak bu aşırı iyimser senaryoya rağmen memelilerin, evrim ağacının gelecek 50 yıl içinde kaybolması beklenen dallarını yenileyebilecek kadar çeşitlenebilmesi 3-5 milyon yıl sürecek. Devasa buzul çağı türlerini rejenere etmek ise 5 milyon yıldan fazla zaman alacak.

Koruma Çalışmalarına Öncelik Vermek

Aarhus Üniversitesinden megafauna üzerine bu araştırmayı da içeren büyük bir çalışma yürütmekte olan Proffesor Jean-Christian Svenning şöyle diyor:

Bir zamanlar devlerin; dev kunduzların, dev armadilloların, dev geyiklerin vb. dünyasında yaşamış olsak da şimdi büyük vahşi memeli türler bakımından gittikçe fakirleşen bir dünyada yaşıyoruz. Geriye kalan gergedanlar, filler gibi birkaç dev de hızla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Ancak araştırma ekibinin yalnızca kötü haberleri yok. Tehlike altındaki türlerin ve evrimsel olarak farklı türlerin hızlıca belirlenmesinde onların verileri ve metodları kullanılabilir. Böylece koruma çalışmalarına öncelik verilebilir ve en kritik yok oluşlara odaklanılabilir. Matt Davis'in dediği gibi:

Biyoçeşitliliği şimdi korumak, gelecekte iyileştirmeye çalışmaktan çok daha kolay.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
33
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 6
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Korkutucu! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Üzücü! 2
  • İnanılmaz 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: EurekAlert! | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 14:06:14 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9746

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Üniversitesi, et al. Memeliler, İnsan Faaliyeti Nedeniyle Artan Nesil Tükenme Hızını Dengeleyecek Kadar Hızlı Evrimleşemiyorlar!. (18 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9746
Üniversitesi, A., Karabekmez, D., Bakırcı, Ç. M. (2020, December 18). Memeliler, İnsan Faaliyeti Nedeniyle Artan Nesil Tükenme Hızını Dengeleyecek Kadar Hızlı Evrimleşemiyorlar!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9746
A. Üniversitesi, et al. “Memeliler, İnsan Faaliyeti Nedeniyle Artan Nesil Tükenme Hızını Dengeleyecek Kadar Hızlı Evrimleşemiyorlar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Dilara Karabekmez, Evrim Ağacı, 18 Dec. 2020, https://evrimagaci.org/s/9746.
Üniversitesi, Aarhus. Karabekmez, Dilara. Bakırcı, Çağrı Mert. “Memeliler, İnsan Faaliyeti Nedeniyle Artan Nesil Tükenme Hızını Dengeleyecek Kadar Hızlı Evrimleşemiyorlar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Dilara Karabekmez. Evrim Ağacı, December 18, 2020. https://evrimagaci.org/s/9746.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close