Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Matbaa ve Telgrafın Gölgesinde Kalan Bir İhtişam: Optik Telgraf Nedir?

Matbaa ve Telgrafın Gölgesinde Kalan Bir İhtişam: Optik Telgraf Nedir? Low Tech Magazine
5 dakika
10,833
  • Telekomünikasyon Mühendisliği
  • İletişim
Tüm Reklamları Kapat

21. yüzyılda yaşıyoruz. Herhangi bir bilgiye cebimizdeki küçük dikdörtgen bilgilerden ulaşabiliyoruz veya İstanbul’dan Sydney’de oturan akrabalarımızı görüntülü olarak arayıp, zaman/mekân farklılığını neredeyse sıfıra indirebiliyoruz. Dolayısıyla sizden sadece 1000 kilometre uzakta olan biriyle haberleşmenizin 45 dakika sürdüğünü hayal etmeniz zor olabilir.

Bu hız size aşırı yavaş gelebilir; fakat 18. yüzyıl ortamında bu oran günümüzün Formula 1 arabalarını kullanarak iletişim kurmaya eşdeğer kabul edilebilir. Zira o dönemler bir mesajı Paris’ten Lille’e iletmek için at sırtında 36 saat veya posta arabasında beş günün geçmesi gerekiyordu. Ancak Fransız bir mucit her şeyi değiştirdi…

Tüm Reklamları Kapat

Optik Telegrafın Doğumu

Elektriğin ortaya çıkışı insanların birbiriyle iletişim kurmaları açısından kesinlikle devrim yaratan bir şeydi. Ancak işe biraz teorik bir bakış açısıyla yaklaşırsak; aslında bu devrimin bir asır önce, 18. yüzyılda, Claude Chappe’nin herhangi bir iletiyi bir atın dörtnala gidebileceğinden daha hızlı bir biçimde herhangi bir yöne herhangi bir zamanda gönderebilecek bir sistem tasarladığı zaman başlamıştı.

Rönesans ve Reform’un ardından Aydınlanma Çağı’yla birlikte kendi türünden olanları daha iyi tanımak isteyen insanoğlu, bu isteğini hızlı bir şekilde yerine getirmek istiyordu. Bu nedenle telekomünikasyon sistemlerindeki teknolojik gelişimi bir yandan sağlam temellere oturttururken, bir yandan da iletişimi hızlandırmak istiyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Hali hazırda inatçılığıyla tanınan Chappe, bu isteği yerine getirmek için ilk somut girişimlerde bulunan kişiydi. 1790’dan itibaren birçok uzak mesafeden iletişim sağlama yöntemlerini denemişti. Sayıları temsil eden çanlar ve birbiriyle uyumlu saatlerin akrep ile yelkovanlarından yararlanarak iletişim kurmaya çalışıyordu. Bunun gibi ilginç yöntemlerin sonunda “T” adını verdiği alette karar kıldı. Bu alet; tepesine dört metre uzunluğundaki bir levha yerleştirilmiş olan direkten, regülatör, ve bu direği her iki ucunda yaklaşık üç metre uzunluğundaki birer levhadan oluşan ve her üç levhanın da ipler ve palangalar yardımıyla hareket ettirilen bir düzenekten (indikatör) oluşuyordu.

Regülatör
Regülatör
Wikipedia - Optical telegraph

Regülatör, yatay-dikey-sağa eğik-sola eğik olmak üzere dört farklı hareket yapabilirken; indikatör, yedi değişik konuma getirilebiliyordu. Böylece T Aleti, işaret vermek için 98 farklı kol konum kombinasyonundan yararlanabiliyordu. Aletin kolları simsiyah bantlarla kaplanmıştı. Ve gözetleme ile çan kulelerinin üzerine yerleştiriliyordu. Geleneksel dönemin gökdelenlerini andıran araçlar uzak mesafelerden bile fark edilebiliyordu.

Chappe’nin “optik telgraf” adını verdiği bu iletişim aracı demir, halat, tahta ve taştan yapılmıştı. Chappe, bu teknoloji için elektrikli aletlerin şatafatlı görüntüsünden veya Antik Yunan'ın geleneksel bilimsel yeniliklerinden yararlanmamıştı. Tek amacı teknik bir başarı elde etmekti ve bunun için çeşit "yazılım" (bir "iletişim sistemi") geliştirmek zorundaydı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Optik Telegrafın "Yazılımı"

Kolların doksan sekiz farklı konum kombinasyonu oluşturması, optik telgrafın kod anahtarının geniş bir kelime dağarcığına sahip olmasını sağlamıştı. Yani kolların konumları sayıları, sayılar da bir kod dizisindeki söz veya söz gruplarını temsil ediyordu.

Chappe, ilk kod dizisine 9999 madde yerleştirmişti ancak bu sistem her sinyal için dört konumun kullanılmasını gerektirdiğinden dolayı çok yavaştı. Daha sonra tasarladığı ikinci kod dizisinde ise her sinyal iki konumdan oluşuyordu; bunlardan birincisi bir kod anahtarındaki doksan iki sayfaya, diğer ikincsi ise her bir sayfadaki doksan iki söz veya söz grubuna karşılık geliyordu. Böylece aygıt 8464 söz veya söz grubundan herhangi birini gönderebilecekti (92 x 92=8464).

Claude Chappe'nin kod açılımından örnekler.
Claude Chappe'nin kod açılımından örnekler.
Simple Machines

Coğrafi isimler için başka bir kod anahtarı ekleyerek sözleri ve söz gruplarını kullanan Chappe, 19. yüzyıla girilirken optik telgrafındaki toplam kelime sayısını 45,050’ye çıkarmayı başarmıştı.

İletişim Nasıl Sağlanıyordu?

Peki, bu kadar mesaj bir T’den diğer T’ye nasıl iletiliyordu?

Her ara istasyonda iki görevli bulunuyordu. Bunlardan birisi mesajın geldiği istasyonu gözlemleyip konumları özel sözcüklerle yüksek sesli olarak söylerken diğeri, mesajın iletilecek olduğu istasyonunu görmesi için istasyondaki kolların konumunu ayarlıyordu. Bu kişiler genelde tecrübeli askerlerden seçiliyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Optik telgraf; Paris ile Lille arasındaki 225 kilometrelik mesafeyi doksan saniyede, Paris ile Toulon arasındaki 760 kilometreyi ve 120 istasyonu ise yirmi dakikada aşıyordu. 1820’de doksan sekiz işaretten oluşan telgrafın Lille’e iletilmesi elli altı, Strasbourg’a iletilmesi yetmiş sekiz ve Bordeuax’ya iletilmesi doksan üç dakika alıyordu.

Yüzyılın ikinci yarısına doğru elektrikli telgrafın icadı için yapılan çalışmalar optik telgrafın hızını arttırmıştı. Yani her bir uçta mesajın kodlanması veya alınan kodun çözülmesi otuz beş dakika alırken bu süre 1850’lere doğru on yedi ile yirmi iki dakika arasına inmişti.

Tabii işin bilimsel yönü zaman ilerledikçe iyileşiyordu; ancak siyası taraf yani ağların döşeneceği hatları belirleyen taraf yıllar ilerledikçe daha katı bir hâle bürünüyordu. Napolyon’un devrimi ve çöküşü, 1848 Olayları, siyasal rejimler, cumhuriyetçiler ve daha birçok olumsuz gelişmenin yaşandığı dönemde T biçimli optik telgraf ülke geneline yayılmıştı.

Telegrafı Doğuran Optik Telegraf!

Optik telgraf sonrası dönem, aslında optik telgrafla birlikte doğuyordu; ancak kısmen daha yavaş ilerliyordu. 20. yüzyıla yaklaşılırken optik telgraf yerini tamamen elektrikli telgrafa bırakmış ve sahneden ayrılmıştı. Hatta hafızalardan bile silinmişti. Ancak Marshall McLuhan'ın "Küresel Köy" düşüncesinde meta ve Nikola Tesla'nın alternatif akım uygulamasında somut bir kaynak olmuştu.

Peki, elektrikli telgrafın gelişiminde neler yaşandı?

  • 1809’da Samuel Soemmering, Bavyera’da basit bir telgraf sistemi kurdu.
  • 1825 yılında İngiliz William Sturgeon, James Maxwell'in radyo dalgalarındaki düşüncelerinden yola çıkarak, elektronik haberleşmedeki büyük çaplı bir devrimin temelini oluşturan elektromıknatısı icat etti.
  • 1830’da Joseph Henry, elektromıknatısın uzun menzilli iletişim amacıyla kullanılabileceğini gösterdi.
  • 1837’de Britanyalı fizikçiler William Cooke ve Charles Wheatstone, aynı elektromanyetizma ilkesini kullanarak Cooke ve Wheatstone telgrafının patentlerini aldılar.
Ve elektrikli telgrafın doğuşu.
Ve elektrikli telgrafın doğuşu.
Alec
  • 1840 yılında Samuel Morse, elektromıknatıs teknolojisini ustaca kullanarak Joseph Henry'nin icadını birkaç adım ileriye taşıdı ve  pratik ve ticari bir başarıya sahip olan bir telgraf sistemini icat etti.
  • 1851’de telgraf işine giren Western Union, on yıl sonra ilk kıtalararası telgraf hattını 1861’de demiryolu hatlarına uygun şekilde kurdu. Ve zaman/mekân ayrımını sınırlamaya başladı.
  • 1914 yılında Kanadalı Fredrick Creed, söz ve söz gruplarını otomatik olarak iletebilen sistem geliştirdi.
  • 1916 yılında Western Union, sekiz mesajı aynı anda tek bir tel üzerinden iletebilen çoklayıcı geliştirdi. Bu alet basılı mesajlar almakta ve göndermekte kullanılan elektromekanik bir cihaz olan Teleprinter'le birleşti. Böylece mesajın hızı ve kelime sayısı artmış oldu.
  • 1959’da Western Union, teleprinter hizmetine abone olan kişilerin doğrudan birbirlerini aramasını sağlayan TELEX‘i açtı.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
18
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 9
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Muhteşem! 3
  • İnanılmaz 2
  • Umut Verici! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • D. Crowley. (2010). İletişim Tarihi. ISBN: 6057877208. Yayınevi: Siyasal Kitabevi.
  • G. Dyson. (2019). Darwin Among The Machines: The Evolution Of Global Intelligence. ISBN: 978-0738200309. Yayınevi: Addison-Wesley Longman Publishing.
  • G. Wilson. (2019). The Old Telegraphs. ISBN: 978-0900592799. Yayınevi: Phillimore.
  • Wikipedia. Optical Telegraph. (13 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 13 Kasım 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • A. S. Chan. A Brief History Of Optical Telegraph. (13 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 13 Kasım 2019. Alındığı Yer: XOXZO BLOG | Arşiv Bağlantısı
  • Wired. Telegram Passes Into History. (13 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 13 Kasım 2019. Alındığı Yer: Wired | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/06/2023 10:01:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8040

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hominid
Alan
Çocuk
Newton
Biyokimya
Kanıt
Yaşamın Başlangıcı
Makine
Ara Tür
Çekirdek
Mitler Ve Gerçekler
Beslenme Davranışı
Yapay
Antibiyotik
Kan Hastalıkları
Samanyolu Galaksisi
Moleküler Biyoloji
Anne
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Nasa
Viral Enfeksiyon
Evrimsel Psikoloji
Çağ
Psikoloji
Üreme
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Karanlık Enerji: Evreni Genişleten Gizemli Enerjinin Kaynağı Ne?
Karanlık Enerji: Evreni Genişleten Gizemli Enerjinin Kaynağı Ne?
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Hastayken Sesimiz Neden Kalın ve Boğuk Çıkıyor?
Hastayken Sesimiz Neden Kalın ve Boğuk Çıkıyor?
Elektrik Tellerindeki Renkli Toplar Ne İşe Yarıyor?
Elektrik Tellerindeki Renkli Toplar Ne İşe Yarıyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
K. Kılıç, et al. Matbaa ve Telgrafın Gölgesinde Kalan Bir İhtişam: Optik Telgraf Nedir?. (14 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 3 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8040
Kılıç, K., Bakırcı, Ç. M. (2019, November 14). Matbaa ve Telgrafın Gölgesinde Kalan Bir İhtişam: Optik Telgraf Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved June 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8040
K. Kılıç, et al. “Matbaa ve Telgrafın Gölgesinde Kalan Bir İhtişam: Optik Telgraf Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 14 Nov. 2019, https://evrimagaci.org/s/8040.
Kılıç, Kuzey. Bakırcı, Çağrı Mert. “Matbaa ve Telgrafın Gölgesinde Kalan Bir İhtişam: Optik Telgraf Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 14, 2019. https://evrimagaci.org/s/8040.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close