Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Mary-Claire King: İnsan ve Şempanzenin Genetik Akrabalığını İspatlayan Deha, Meme Kanserinin Şifresini de Kırdı!

4 dakika
4,444
Mary-Claire King: İnsan ve Şempanzenin Genetik Akrabalığını İspatlayan Deha, Meme Kanserinin Şifresini de Kırdı! BizJ
Marie-Claire King
Tüm Reklamları Kapat

Amerikalı genetikçi Marie-Clarie King, meme kanserinin BRCA1 geninde meydana gelen mutasyonlardan kaynaklandığını göstermeyi başaran ilk bilim insanıdır. İnsan genetiği üzeirne çalışan King, özellikle de genetik heterojenlik ve karmaşık özellikler konusunda özelleşmiştir. Genetik ve çevresel faktörlerin meme ve yumurtalık kanserine, kalıtsal sağırlığa, şizofreniye, HIV bulaşına, sistemik lupus erithematosusa ve romatoid artrite etkisi üzerine çalışmalar yapmaktadır.

Kanser araştırmalarının yanı sıra King, insan ve şempanzelerin %98.77 oranında genetik benzerliğe sahip olduğunu ispatlayan ekibin bir parçasıdır ve aynı zamanda genomik dizileme teknolojilerini kullanarak insan hakları ihlallerini tespit etme konusunda çalışmalar yürütmüştür. 1984 yılında Arjantin'de ailelerinden kaçırılmış veya yasadışı yollarla evlat edinilmiş çocukları tespit etmek konusunda büyük başarılara imza atmıştır. Bu çalışmaları nedeniyle Lasker Ödülü ve Ulusal Bilim Madalyası gibi birçok saygın ödüle layık görülmüştür. Mary-Claire King, 2002 yılında Discover dergisi tarafından bilimdeki en önemli 50 kadın arasında gösterilmiştir. Bu yazıda, bu önemli bilim insanının biyografisi anlatılacaktır.

Mary-Claire King'in Biyografisi

Mary-Claire King, 27 Şubat 1946'da Chicago'nun banliyösünde doğdu. Carleton College'de matematik bölümünde okudu ve mezun olduktan sonra istatistik alanında doktora yapmak için California Üniversitesi'ne girdi. Bu süreçte genetik alanında aldığı bir ders, bütün kariyerini etkileyecekti. Matematiğin ve istatistiğin genetikteki uygulama alanlarına resmen aşık olmuştu. 1967'de genetik doktora programına geçiş yaptı.

Tüm Reklamları Kapat

King, her zaman politik bir kişiliğe sahipti; öyle ki 1970'te Amerika'nın Vietnam Savaşı'na girmesini, üniversiteden bir grup arkadaşı ile birlikte protesto etmeye başladılar. Dönemin valisi okullarda başlayan bu hareketleri durdurmak için baskı oluşturdu ve King, bu olaylar sonucu okulu bırakmak zorunda kaldı.

Okulu bıraktıktan sonrasında bir yılını, Amerikalı politik aktivist Ralph Nader'ın yanında tüketici hakları savunuculuğu yaparak ve pestisit kullanımının tarım işçileri üzerindeki etkisini araştırarak geçirdi.

Berkeley'e döndüğünde danışmanı ve akıl hocası Allan Wilson onu genetiğe daha da yaklaştırdı. King, kendine deneysel açıdan güvenmiyordu; buna karşılık Wilson, "Deneyleri başarısız olan herkes bilim yapmayı bıraksaydı, bilim olmazdı." diyerek King'i cesaretlendirdi. Birlikte istatistiği ve evrimsel biyolojiyi birleştiren mükemmel bir proje yarattılar.

Projenin amacı, protein kodlayan genleri göz önüne alarak insanlarla şempanzeler arasındaki moleküler benzerlikleri analiz etmekti. Sonuçlar ise oldukça şaşırtıcıydı çünkü insanlar ile şempanzelerin amino asit dizilimlerinin %99'unun aynı olduğu ortaya çıktı. King'in bu tez çalışması Science dergisinin 11 Nisan 1975'te yayımlanan sayısının kapağı oldu ve dünya genelinde yankı uyandırdı.

Tüm Reklamları Kapat

Bu sonuçlar, King de dahil olmak üzere birçok kişinin kafasını karıştırmıştı. Çünkü neredeyse aynı proteinlere sahip olmamıza rağmen şempanzelerle aramızda bariz fiziksel ve anatomik farklılıklar vardı. King, bu sorun üzerinde biraz durduktan sonra, asıl farkı yaratan mutasyonların, protein kodlamayan gen bölgelerinde, yani intron bölgelerinde gerçekleştiğini, ancak deney sırasında protein kodlayan genlerin incelenmesi yüzünden gözden kaçtığını fark etti. Bu, dönemine göre oldukça cüretkar bir hipotezdi ama gelecekteki çalışmaları için mükemmel bir zemin hazırlamıştı.

1973'te ailesi ile birlikte Şili Üniversitesi'nde ders vermek üzere Şili'ye taşındı ancak aynı yıl içinde yapılan askeri darbe ile Başkan Salvador Allende'nin görevden alınması herkes için tehlikeli bir ortam yarattı. Binlerce sivil hayatını kaybetti. King ve ailesi de Berkeley'e geri döndüler. Berkeley'e geri döndükten sonra Dr. Nick Petrakis ile birlikte kanser epidemiyolojisi ve genetik alanında çalışmaya başladı.

King, özellikle meme kanserine odaklandı çünkü aile geçmişinde meme kanseri olan kadınların kansere yakalanma riskinin arttığını tespit etmişti. Yani kanserin kalıtımsal olarak da aktarılabileceğini iddia ediyordu; ancak o zamanlar kanserin çevresel şartlarla ve viral yolla bulaşan bir hastalık olduğu görüşü oldukça yaygındı. Buna rağmen King, hipotezinde fazlasıyla iddialıydı.

1980'lerin başında, Ulusal Kanser Ensitüsü (NCI), doğum kontrol haplarının meme, rahim ve yumurtalık kanserinin gelişimine etkisini araştırmak için kadınlara birtakım sorular soruyorlardı. King bu sorulara birkaç ekleme yapmak için NCI'yi ikna etmeyi başardı. Artık kadınlara, ek olarak aile geçmişlerinde meme kanseri olup olmadığı da sorulmaya başlanmıştı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Çalışmalar sonucu meme kanseri olgularının yaklaşık %5 ile %10'unun kalıtsal olduğu ortaya çıktı. Yani ortada bu kanseri kalıtsal olarak taşıyan bir gen mutasyonu vardı. Ama bu gen varsayımsaldı.[11] Dolayısıyla geriye sadece onu bulmak kalıyordu.

Meme kanseri geninin haritasının çıkarmak için 17 yıl boyunca yüzlerce hasta üzerinde analiz çalışmaları yapıldı ve sonunda 1990 yılında Science dergisinde meme kanseri geninin -ki artık ona BRCA1 diyecektik- 17. kromozom üzerinde olduğunu tespit ettikleri makale yayımlandı. Ancak bu geni daha detaylı araştırmak ve kanserleşmenin sebeplerini daha iyi anlamamız için bu genin izole edilip klonlanması gerekiyordu. King, BRCA1 genini klonlama işini Myriad Genetics'e kaptırmıştı; ama sonuç olarak geni izole etmeyi başarmışlardı. Çok geçmeden de BRCA1 genin üzerindeki mutasyonları tespit etmek için ucuz tarama araçları geliştirilmeye çalışıldı. 1996 yılında piyasaya bir genetik tarama testi sunulmuştu bile.

Mary-Claire King yaptığı çalışmalar ile evrimsel biyolojide ve genetik alanında dönüm noktaları yarattı ve hala yaratmakta. Çalışmalarıyla insanlığa inanılmaz katkılar sunuyor. Onu ne kadar anlatsak da eksik kalacak, en iyisi çoğumuza ilham veren o sözüyle bitirelim:

En önemli sorular, ön saflardaki insanlardan gelir; en doğru projeler en titiz bilimi gerektirir ve hiçbir soru, sorulmayacak kadar büyük değildir.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
66
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 32
  • Bilim Budur! 13
  • Muhteşem! 7
  • Umut Verici! 5
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/10/2024 09:22:08 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12303

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Yaşamın Başlangıcı
Mikoloji
Maske
Olumsuz
Enzim
Gerçek
Gelişim
Tekillik
Biyografi
Öğrenme
Koruma
Doğa Yasaları
Mit
Veri Bilimi
Karanlık Enerji
Tür
Kartal
Köpek
Canlı Cansız
Memeli
Biyocoğrafya
Teknoloji
Hayvanlar Alemi
Devir
İletişim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. N. Oğurlu, et al. Mary-Claire King: İnsan ve Şempanzenin Genetik Akrabalığını İspatlayan Deha, Meme Kanserinin Şifresini de Kırdı!. (20 Eylül 2022). Alındığı Tarih: 31 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12303
Oğurlu, A. N., Bakırcı, Ç. M. (2022, September 20). Mary-Claire King: İnsan ve Şempanzenin Genetik Akrabalığını İspatlayan Deha, Meme Kanserinin Şifresini de Kırdı!. Evrim Ağacı. Retrieved October 31, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12303
A. N. Oğurlu, et al. “Mary-Claire King: İnsan ve Şempanzenin Genetik Akrabalığını İspatlayan Deha, Meme Kanserinin Şifresini de Kırdı!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 20 Sep. 2022, https://evrimagaci.org/s/12303.
Oğurlu, Ayça Nur. Bakırcı, Çağrı Mert. “Mary-Claire King: İnsan ve Şempanzenin Genetik Akrabalığını İspatlayan Deha, Meme Kanserinin Şifresini de Kırdı!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 20, 2022. https://evrimagaci.org/s/12303.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close