Laniakea: Samanyolu Galaksisi'nin İçinde Bulunduğu "Engin Cennet"

Ulusal Bilim Vakfı'nın Green Bank Teleskobu (GBT) ve birçok diğer teleskobu bir arada kullanan gökbilimciler, Samanyolu Gökadamızın Havai dilinde "engin cennet" anlamına gelen 'Laniakea' adını verdikleri yeni tanımlanmış devasa bir gökada kümesinin bir parçası olduğunu belirledi.

Bu keşif, gökada çevremizin sınırlarını netleştiriyor ve yerel Evrende çeşitli gökada kümeleri arasında evvelinde kabul görmemiş bağlantılar kuruyor. Bu çalışmayı açıklayan makale, Nature dergisinde kapak yazısı olarak yer aldı. Araştırmanın başında bulunan ve Manoa'daki Hawai Üniversitesi'nde gökbilimci olan R. Brent Tully şöyle diyor:

Nihayet evimiz diyebileceğimiz gökada kümelerini tanımlayacak sınırları oluşturabildik. Bu, memleketinizin aslında diğer milletlerle sınıra sahip daha büyük bir ülkenin parçası olduğunu anlamaktan farklı değil.

Gökada kümeleri Evren'de bilinen en geniş yapılar arasında yer alıyor. Gökada kümeleri; bizim düzinelerce gökadadan oluşan yerel grubumuz gibi, yüzlerce gökada barındıran ve bir lifler ağı ile birbirine bağlanmış olan devasa kümelerden meydana gelir. Bu yapılar kendi içlerinde bağlı olsalar da, oldukça zayıf tanımlanmış bağlara sahiptir.

Evrensel haritacılığı daha iyi geliştirebilmek amacıyla araştırmacılar bu geniş ölçekli gökada yapılarını değerlendirmek için gökada hareketleri üzerindeki etkilerini incelemek suretiyle yeni bir yol tasarlıyor. Yapılar arasındaki bir gökada, geniş ölçekli yapıları saran yerçekimsel kuvvetler dengesinin gökada hareketlerini belirliyor olduğu bir yerçekimsel mücadele içine girecek. 

Ekip, GBT ve yerel Evrenimizdeki gökadaların hızını saptayan diğer radyo teleskopları kullanarak, her gökada kümesinin evrenin hangi bölümünde yer aldığını tanımlamayı başarabildi. Tully şöyle diyor:

Green Bank Teleskop gözlemleri bir dizi gökada kümesi arasındaki ilişkileri ve bunların sınırlarını anlama yolundaki araştırmalar için büyük bir önem arz ediyor.

Samanyolu bu yeni teknikler kullanılarak boyutu ilk kez itinayla saptanmış olan böyle bir gökada kümesinin eteklerinde yer alıyor. 

Laniakea adı verilen bu gökada kümesinin çapı 500 milyon ışık yılı büyüklüktedir ve 100.000 gökadaya yayılmış yüz trilyon Güneş kütlesi içerir. Bu çalışma aynı zamanda gökadalar arası evrende yerçekimsel bir odak noktası olan ve yerel gökadalar grubumuzun ve diğer gökada kümelerinin hareketlerini de etkileyen Büyük Çekicinin (Great Atttactor) rolüne de netlik getiriyor. 

Laniakea gökada kümesinin sınırları içinde, gökada hareketleri su akıntısının bir vadi doğrultusunda alçalan yolları takip etmesi gibi içe doğrudur. Büyük Çekici bölgesi, Laniakea Gökada kümesi boyunca artan bir çekim küresine sahip düz tabanlı yerçekimsel geniş bir vadidir. 

Laniakea adı, Hawai Dili doçenti ve Hawai Üniversitesi sisteminin bir parçası olan Kapiolani Topluluk Üniversitesi'nde Dil, Dilbilim ve Edebiyat Bölüm Başkanı olan Nawa'a Napoleon tarafından teklif edildi. Bu isim, Engin Pasifik Okyanusu boyunca yapılan cennete yolculuk hikayelerini kullanan Polinezyalı denizcileri onurlandırıyor.