Kuzey Atlantik Katil Balinaları, Beslenme Davranışlarına Bağlı Olarak 2 Yeni Türe Ayrılmaya Başlamış Olabilir!
Katil balinalar (Orcinus orca), şaşırtıcı derecede yemek seçen avcılar olabilirler. Kuzey Pasifik ve Antarktika'da bazıları sadece balıkla besleniyorken, diğerleri sadece memeli canlılarla besleniyor ve bu besin tercihleri, yeni bir orka türünün evrimleşmesine neden olmuş gibi gözüküyor. Bazı araştırmacılar, Kuzeydoğu Atlantik'teki katil balina popülasyonlarının kendi içlerinde de benzer bir sürecin meydana geldiğini düşünüyor. Ama türleşmenin tamamlanması uzun zaman alabilir. Bu orkaların son 10.000 yıllık beslenmelerini inceleyen yeni bir makale, çoğunun akrabaları kadar seçici olmadığını gösteriyor.[1] Çalışma, Kuzeydoğu Antarktika balinalarının türleşme sürecinin başında olabileceğini ortaya koyuyor.
Evrimsel biyologlar yeni bir türün okyanus veya sıradağlar gibi coğrafik engellerle ayrılmayan bir popülasyonda ortaya çıkmasının mümkün olup olmadığını uzunca tartışmışlardır. Bu, simpatrik türleşme adı verilen bir süreçtir. San Diego, Kaliforniya'daki Southwest Fisheries Science Center'da bir deniz memelisi biyoloğu olan ve yeni çalışmaya dahil olmayan Phillip Morin, şöyle diyor:
Katil balinalar bu süreçte bazıları tarafından "poster çocuğu" (belirli bir kaliteyi temsil etmek için kullanılır) olarak düşünülmüştür. Kuzey Pasifik ve Antarktika'da farklı av tercihlerine sahip çok sayıda genetik olarak farklı popülasyonlar [henüz resmi olarak farklı bir tür olarak tanımlanmayanlar] var.
Bilim insanları, orkaların farklı türlere ayrılma sebebinin seçtikleri beslenme şeklinden dolayı olduğunu öne sürdü. Bu durumda, balık yiyiciler sadece balık yiyicilerle, memeli hayvanlarla beslenenler ise sadece memeli hayvanlarla beslenenlerle çiftleşirler. Yeterince zaman verildiğinde, iki popülasyon genetik olarak farklı ve çoğalamaz hale gelir.
Bazı katil balina gözlemcileri, Kuzeydoğu Atlantik'teki orkaların da iki türden oluşabileceğini öne sürdüler, çünkü bazı yunus sürüleri balık uzmanı gibi görünürken, diğerleri deniz memelilerini tercih ediyor. Orkaların iki tür av için avlanma taktiklerinin önemli derecede farklılık gösterdiğine ve bunların öğrenilmiş davranışlar olduğuna, yani popülasyonları birbirinden ayırmaya da yardımcı olabilecek kültürel farklılıklar olduğuna dikkat çekiyorlar. Kopenhag Üniversitesi’nde bir evrimsel biyolog olan ve yeni çalışmanın başyazarı Andrew Foote, şöyle anlatıyor:
Ringa avlarken, balinalar kalabalık gruplar halinde seyahat eder ve çok ses çıkarır. Ama fokların peşinden giderken, sadece 3-5 bireylik küçük gruplar halinde geziyorlar ve fokların keskin işitme duyusu nedeniyle tam bir sessizlik içinde avlanıyorlar.
Beslenme ve kültür farklılıkların Kuzeydoğu Atlantik'teki iki katil balina türüne sebep olup olmadığını anlamak için Foote ve meslektaşları, Grönland'dan Norveç'e kadar uzanan bir alanda orkaların beslenme tercihlerini ve genetik ilişkilerini inceledi. Arkeolojik alanlardan ve tarama operasyonlarından toplanan modern balina (1865-1995) kemiklerinden alınan 20 örneği ve daha eski (2800 ila 6800 yıl öncesinden kalma) 23 diş örneğini karşılaştırdılar. Bilim insanları, örneklerin izotop oranlarını- hayvanların yaşamları boyunca ne yediklerinin kimyasal imzasını- analiz ettiler. Ayrıca balinaların genetik soylarını yeniden inşa etmek için örneklerden ve canlı orkaların deri örneklerinden DNA çıkardılar. Ve hayvanların dişindeki aşınma kalıplarını incelediler: Yoğun şekilde ringa ile beslenen katil balinaların dişleri kötü aşınmıştı.
Bilim insanlarının analizi, karışık bir resmi ortaya çıkardı: Orka popülasyonlarından ikisi sadece balıkla beslenmesine rağmen, fokla beslenenlerden ayrıldıklarına dair hiçbir genetik kanıt yoktu. Foote, şöyle diyor:
Balinalar çok yavaş işleyen sürecin daha başında olabilirler, çünkü bir türleşme olayı için gereken tüm ekolojik bileşenler bulunuyor.
Foote, suların sadece 10.000 yıl önce buzla kaplı olduğunu ve hiçbir orkanın bulunmadığına dikkat çekiyor. Bu nedenle orkaların çoğunun çok daha önce yaşadıkları Kuzey Pasifik ve Antarktika'daki gibi farklılaşmamış olması şaşırtıcı olmayabilir.
Ekibin araştırmasına göre, daha önceki çalışmalarda sadece balıkla beslendiği varsayılan , popülasyonlardan bazılarının memelilerle de ziyafet çektiğini gösterdi. Örneğin bilim insanları, Doğu Grönland'daki yerlilerin öldürdüğü altı orkalık bir yunus ailesinden örnek topladı. Foote, şöyle anlatıyor:
Her balinanın karnında fok yavrusu vardı; ancak dişleri, İzlanda açıklarında görülen ringa avlayan balinalar gibi aşınmıştı.
Hatta araştırmacıların müteakip analizi, bu orkaların daha önce kesinlikle balık yiyici olarak kabul edilen hayvan popülasyonuna ait olduğunu gösterdi. Deniz dünyasında kötü şöhrete sahip biri eğitmeni olmak üzere üç insanı öldüren orka Tilikum, aynı sularda gençken yakalanmıştı. Foote, şöyle diyor:
Deniz dünyasında sadece balıkla beslenirken, vahşi doğada deniz memelilerini de yemiş olabilir.
Morin ise şöyle anlatıyor:
Veriler, av tercihlerinin Kuzey Atlantik katil balinalarında Kuzey Pasifik ve Antarktika'dakilere göre daha az sabit olduğunu gösteriyor.
Bu nedenle bu sularda av tercihleri tek başına genetik çeşitliliğe sebep olmak için yeterli değildir. Popülasyon fiziksel olarak da ayrı olmalı. Yine de Foote uyarıyor:
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Eğer sıkı balık yiyiciler beslenmelerine sadık kalırsa ve balık ve fok avlayan gruplar memeliler üzerinde uzmanlaşırsa zamanla birbirleriyle daha az karşılaşacaklar, bu da türleşmeye neden olabilir.
Ve eğer durum buysa, Foote ve ekibi en nadir görünen biyolojik olaylardan birini belgelemiştir: İki türe dönüşmenin daha en başlarında olan bir popülasyon.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 9
- 9
- 6
- 5
- 4
- 3
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Science Magazine | Arşiv Bağlantısı
- ^ A. D. Foote, et al. (2013). Tracking Niche Variation Over Millennial Timescales In Sympatric Killer Whale Lineages. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, sf: 20131481. doi: 10.1098/rspb.2013.1481. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 11/09/2024 19:09:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10490
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Magazine. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.