Erkek Deniz Yılanları, Öldürmek İçin Değil, Çiftleşmek İçin İnsanlara Saldırıyor!

Tropik mercan kayalığı bölgelerinde dalış yapan dalgıçlar, yıllardır herhangi bir kışkırtıcı davranışta bulunmadıkları halde son derece zehirli deniz yılanlarının saldırılarına uğruyorlardı. Deniz yılanları onlara doğru hızlıca yüzüp uzuvlarına ve paletlerine sarılıyor, hatta ısırıyordu. Avustralya'nın ulusal bilim ajansı CSIRO'da çalışan Tim Lynch ve çalışma arkadaşları, Büyük Bariyer Resifi ve Keppel Adaları'nda 1990’lardan beri raporlanan karşılaşmaları inceledi.

Dalgıçların yılanlarla olan karşılaşmalarında, yılanlar hızlı zikzaklar çizerek dalgıçlara yaklaşıyordu. Bu hareket, yavaşça süzülen meraklı yılanların davranışından kolayca ayırt edilebilir. Bu tür bir yaklaşma davranışı, araştırmacıların kafasında soru işaretleri oluşturdu: Serbestçe dolaşan bir yılan, kendisini rahatsız etmeyen, av olamayacak kadar büyük bir insandan, devasa resifin içinde kolayca kaçabilecekken, neden ona yaklaşır ve hatta ısırır? Oysaki deniz yılanlarının akrabaları olan karasal yılanlar üzerinde yapılan kapsamlı araştırmalar, bu hayvanların yaklaşan bir insanla yüzleşmekten çok kaçmayı tercih ettiğini gösteriyor. Mantıken, çoğu hayvan da bu davranışı sergiler. Peki deniz yılanları neden tam tersini yapıyor?

Independent

Cinsel Motivasyon

Araştırmalar, bu saldıranların büyük çoğunluğunun Aipysurus laevis türü deniz yılanlarından kaynaklandığını gösterdi. Olayların arkasında yatan gerçeği keşfetmek için 27 aylık bir mevsimsel zamanlamayı ve saldıran yılanlarla ilgili verileri topladılar. 158 karşılaşmanın 74'ünde Lynch'e bir deniz yılanı yaklaştı ve bunların çoğu, Mayıs ve Ağustos ayları arasındaki çiftleşme mevsiminde gerçekleşti. Erkeklerin dalgıçlara yaklaşma ve bazı çiftleşme davranışları sergileme olasılığı, özellikle çiftleşme mevsimi boyunca dişilerden önemli ölçüde daha fazlaydı. Lynch, erkeklerin vücutlarını paletlerin etrafına sarmaları gibi çiftleşme mevsiminde meydana geldiği bilinen davranışları tanımladı. Araştırmacılardan Richard Shine, bunu şöyle açıklıyor:

Erkekler, çiftleşme pozisyonuna girerken muhtemelen etkili bir şekilde tutunmak için, kur sırasında dişilerin etrafında dolanır.

Erkekler, ayrıca dillerini Lynch'e doğru uzatma eğilimindeydiler. Bununla birlikte, en çarpıcı davranış, erkeklerden yüzerek uzaklaşırken Lynch'i su altında hızla kovaladığı 13 olayda meydana geldi. Lynch bu olayların erkek yılanların başarısız bir çiftleşme girişiminin içinde olduklarını sanmalarından kaynaklandığını düşünüyor:

Dişiler çiftleşme sırasında kovalamazlar, kaçarlar. Yani bir erkek yılandan uzaklaşmak, kur yapma davranışını taklit ediyor, bu da erkeği takip etmeye teşvik ediyor.

Dişilerin saldırıları ise eğer daha önce bir erkek yılan tarafından kovalanmışsa gerçekleşiyordu. Dişiler, genelde mesafeyi korumaya eğilimliydiler. Erkeklerle olan 58 karşılaşmanın 39'unda erkek deniz yılanları dalgıçlara yaklaşırken; bu sayı dişilerde 100 karşılaşmada 35 yakınlaşmaya düşüyordu. Erkekler, üreme mevsimi dışında nadiren gözlemlendi (58 karşılaşmanın yalnızca 12 tanesi üreme mevsimi dışında oldu). Dalıcıya yaklaşan dişilerin oranı, üreme ve üreme dışı mevsimler arasında önemli ölçüde farklılık göstermedi.

LiveScience

Yanlış Anlaşılma

Araştırmacılar, topladıkları birçok verinin ışığında deniz yılanlarının bu davranışlarının dalgıçları potansiyel eş adayları sanmalarından kaynaklandığını doğruladı. Bunun sebebi ise deniz yılanlarının suyun altında şekilleri tam ayırt edememesi olabilir. Richard Shine bunu şöyle açıklıyor:

Özellikle su sert veya kirliyse, suyun içini görmek havadan görmekten çok daha zordur. Deniz yılanları oldukça yakın zamanda kara yılanlarından evrimleşti, bu yüzden su altında iyi çalışan bir görsel sisteme sahip değiller.

Yeterince net olmayan görüşlerinden dolayı deniz yılanları çevrelerini anlama konusunda koku alma duyularına daha çok güvenirler. Dalgıçlara yaklaştıklarında dillerini çıkarmaları da bundan kaynaklanıyor olabilir. Bu dil çıkarmalara bizzat maruz kalan Lynch, erkek deniz yılanlarının sizin bir dişi yılan olmadığınızı anlamasının tek yolunun, sizi yalaması olduğunu söylüyor. Shine, bu konu hakkında şunları belirtiyor:

Deniz yılanları, dilleriyle sudaki kimyasalları toplar ve daha sonra kimyasallar damağın çatısındaki özelleşmiş bir bez tarafından analiz edilir. Bu, bir deniz yılanının onu tanımlamak için bir nesneye çok yaklaşması gerektiği anlamına gelir.

Araştırmacılar, bir deniz yılanıyla karşılaşan dalgıçların hızlıca kaçmaya çalışmak yerine, hareketsiz durarak yılanın onları dilleriyle incelemesine izin vermeleri gerektiğini belirtiyor. Böylece erkek yılanlar, bir çiftleşmenin ortasında olduklarını sanmazlar ve dalgıçlar da tehlikeli olabilecek durumlardan kaçınmış olurlar.

Ayrıca araştırmacılar, deniz yılanlarının ısırma eğilimde olmadıklarını belirtiyor. Tim Lynch, doktora çalışması sırasında birden çok kez ısırıldı, ama bunların hepsi koruyucu bir eldiven giyerek yılanları elleriyle tuttuğu sırada oldu. Deniz yılanları, su içinde ısırma eğilimde olmazken, sudan çıkarıldıklarında daha agresif davranışlar sergilemeye başlıyorlar; öyle ki raporlanan ısırmaların ölümcül olanları dahil büyük çoğunluğu, yılanları sudan çıkaran balıkçılara karşı oldu.