Kuşlar Penislerini Nasıl Kaybetti?

Evrimsel açıdan düşünecek olursak, insan gibi iç döllenme ile üreyen bütün hayvanlar için penisin üremek için vazgeçilmez bir organ olduğunu düşünebilirsiniz. Buna rağmen, şaşırtıcı bir şekilde, kuşların büyük bir kısmı penisleri olmadan da üreyebiliyorlar. Current Biology dergisindeki bir araştırma, kuşların penislerinin nasıl yok olduğunu gelişimsel açıdan izah ediyor. 

Sadece ilkel bir penise sahip olan karatavuklarda, penisin erken embriyo döneminde normal bir şekilde geliştiği keşfedildi. Gelişimin devamında, bu kuşlarda açılan bir genetik program sebebiyle yeni tomurcuklanan penislerinin gelişimi duruyor ve sonunda da yok oluyor. Howard Hughes Tıp Enstitüsü ve Florida Üniversitesi’nden Martin Cohn şöyle anlatıyor:

Hücre çoğalmaları ve ölümleri arasındaki denge, büyüme ve gelişmeyi kontrol ediyor. Fazla hücre bölünmeleri ya da çok az hücre ölümleri, kanserde olduğu gibi, yanlış düzenlenen büyüme ve fazla büyümeye sebep olur. Öte yandan, olması gerekenden az hücre bölünmesi, dolayısıyla gerekenden fazla hücre ölümü az gelişime ve hatta organ ve doku yoksunluğuna sebep olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Keşfimiz, kuşların evrimi esnasında, programlı hücre ölümlerinin normal bir biçimde gerçekleştiği bölge yerine, yeni bir bölgede, penisin ucunun oluştuğu bölgede oluşmaya başlamasından ötürü penisin köreldiğini gösteriyor.

Bu sürecin kritik bir geni Bmp4 denen bir gen. Tavukların gelişiminde bu gen aktive olur ve kuşun genital organı gelişmez. Çoğu ördek ve emularda ise bu gen aktive değildir, bu yüzden de penisleri normal şekilde oluşur. Makalenin başyazarı Anna Herra şöyle diyor:

Tavukların ve diğer kuşların penislerini neden kaybettiği tam olarak bilinememektedir. Fakat bu kayıp, üreme yaşantısında horozların daha fazla kontrole geçebilmesini sağlamak amacıyla olmuş olabilir.

Penis Körelmesi Nasıl Avantaj Sağladı?

Körelmiş bir penisin, asıl amacı olarak dişi vücuduna sperm iletimini sağlamak konusunda avantaj sağladığını düşünmek pek mümkün değildir. Ancak bir özellik, eğer ki popülasyon içindeki diğer bireylere üreme konusunda herhangi bir ek avantaj sağlıyorsa, bu özellik evrimsel süreçte sabitlenebilir ve tür için norm haline gelebilir.

Uzmanların görüşüne göre kuşlarda penis körelmesini evrimsel olarak mümkün kılan tam da bu: Erkeklerin penislerinin körelmesi, çiftleşme sırasında dişilerin erkeklerle işbirliği yapmasını zorunlu kılmıştır. Çünkü iri ve uzun penislere sahip erkekler, dişileri çiftleşmeye zorlayabilirler; ancak kloak öpücüğü denen yöntemle çiftleşen penissiz kuşlarda mecburen dişiler de erkeklerle harmoni içinde çalışmak zorunda kalır. Bu durum, dişilere sıra dışı bir avantaj sağlamaktadır: Kiminle çiftleşip yavru üreteceklerini çok daha hassas bir şekilde kontrol edebilirler. Bu da, erkeklerde penis körelmesini evrimsel olarak avantajlı kılmış olabilir; çünkü dişiler üremeye zorlanmak yerine, gerçekten sağlıklı olan bireylerle işbirliğini seçtikçe, popülasyonun genel evrimsel avantajı artmış olacaktır.

Cinsel Seçilim yoluyla yapılan bu açıklamaya bir alternatif, kuşların fiziksel özelliklerine etki eden genlerde meydana gelen ikincil değişimlerdir. Evrimsel genetik tarihinden bildiğimiz üzere, uzuvların gelişimini kontrol eden genler evrimsel süreçte oldukça sıkı bir şekilde korunmaktadır. Gerçekten de, penis oluşumunu kontrol eden genler, aynı zamanda gagalardan sindirim kanalına, sinir sisteminden kaslara ve deriye kadar birçok diğer organın ve sistemin oluşumunu kontrol eder. İşte bu nedenle, diğer organ sistemlerinde meydana gelen evrimsel değişimler, beklenmedik sonuçlar yaratmış olabilir: Bir genin tamamen alakasız bir nedenle susturulması veya daha fazla aktif hale gelmesi, beklenmedik bir diğer sistemdeki organın körelmesine neden olmuş olabilir. Eğer ki bu ikincil değişimin evrimsel seçilim baskısı, birincil değişimden daha etkili değilse, bu ikincil özellik ilkiyle birlikte sürüklenerek değişmiş olabilir. Gerçekten de, kuşlardaki Bmp4 geninin etkilediği organlar ve sistemler, üreme sisteminden çok daha geniş bir alana yayılmaktadır!

Sonuç

Bulgular, evrimsel süreçte gerçekleşen kayıpları daha geniş bir biçimde anlamamıza yardımcı oluyor. Bir diğer örnek olarak yılanlar ve yitirdikleri bacaklarını düşünebilirsiniz. Ayrıca bunlar, bazı tıbbi soru işaretlerine de cevap verebilir. Cohn şöyle diyor:

Yumuşakçalardan tutun da memelilere kadar, genital organlar en hızlı evrimleşen organlardır. Ayrıca genital organlar, doğum kusurlarından en fazla etkilenen organdır. Evrimsel süreçlerle oluşturulan varyasyonların temelinin incelenmesi ile çoğu beklenmedik olan birçok embriyonik gelişim mekanizması keşfediliyor. Bu bize sadece evrimin nasıl çalıştığını anlamamıza değil, malformasyonun (doğuştan gelen sakatlıkların/sorunların) sebeplerine karşı yeni bakış açısı kazanmamızı sağlıyor.