Küresel Isınmanın Geçici Olarak Ara Vermesinin Sebebi Anlaşıldı!

- Çeviri
- Klimatoloji (İklimbilim)
Dünya'nın ortalama sıcaklığı 16 yıldan beri neredeyse hiç yükselmedi. ETH araştırmacıları bunun nedenini yeni keşfettiler. Çok yakında, küresel ısınmanın tekrardan yoluna devam edeceğini düşünüyorlar.
Küresel ısınma şuan mola vermekte: 1990'ların sonlarına doğru küresel ısınma büyük ölçüde yükselirken, ortalama dünya sıcaklığı 1998'den beri sadece çok az miktarda yükselmiştir. Sürpriz olarak, dikkate alınan bilimsel iklim örnekleri sera gazlarının yayılması nedeniyle sıcaklığın hatırı sayılır ölçüde yükseleceğini gösterdi.
İklim şüphecileri, açıkça çelişkili olan bu olayı iklim değişikliğini sorgulamak için kullandılar ya da en azından zararın potansiyel nedeninin sera gazları olduğuna karşı çıktılar. Aynı zamanda, bu iklim modellerine de itiraz ettiler. Bu arada iklim araştırmacılarının çoğu kısa dönem ısınma kesintisinin şimdiki bilimsel görüşlerin temelinde açıklanabileceğine ve uzun dönemde bu duraklamanın hiçbir anlamı olmadığına dikkat çekiyorlar.
Araştırmacılar 5 yıldan beridir ısınma kesintisinin olası nedenlerini araştırıyordu. İklim fiziği profesörü Reto Knutti meslektaşlarıyla birlikte bütün geçerli varsayımları ilk defa sistematik olarak inceledi. Nature Geoscience dergisinin son sayısında yayınlanan bir makalede, araştırmacılar iki önemli faktörün kesinti için aynı derecede sorumlu olduğu sonucuna vardı.
El Nino Dünyayı Isıttı
Doğal iklim değişikliklerinden en önemli nedenlerinden birisi, pasifikteki en önemli ve en bilinen El Nino ve La Nina doğa olaylarıdır. Knutti, 1998 yılında ısınmanın en büyük nedeninin şiddetli bir El Nino olayı olduğunu söylüyor. Tam tersi bir şekilde, El Nino'ya karşı bir doğa olayı olan La Nina, geçtiğimiz 5 yıl boyunca normalde olduğundan daha soğuktu.
İklim fizikçisi olan Knutti, iklim modellerinin bu dalgalanmaları açıklıyor olmasına rağmen, bu doğa olaylarının ne zaman ortaya çıkacağını tahmin etmenin imkansız olduğunu söyledi. Bunu daha fazla netleştirmek için borsa analizi benzetmesini kullanıyor:
Emeklilik fonları, hissedeki temel emeklilik fonlarına yatırıldığında, uzun dönemde karın oluşması beklenir.
Aynı zamanda yatırımlarının değer dalgalanmalarına maruz kalacağının farkındadırlar ve bu performans kısa dönemde olumsuz olabilir. Her nasılsa, ne iklim bilimcilerinin ne de finans uzmanlarının ne de onların oluşturduğu modeller kısa dönem ekonomik krizi ya da La Nina'nın ne zaman meydana geleceğini tam olarak tahmin edemezler.
Daha Uzun Güneş Döngüleri
Araştırmaya göre ısınma kesintisinin ikinci önemli nedeni 5 yılda güneş radyasyonunun tahmin edilenden daha zayıf olmasıydı. Bunun nedeni ise şu anda meydana gelen güneş ışığı yoğunluğundaki dalgalanmalarda tespit edilen tuhaflıktı. Oysa ki geçmişte güneş ışığı döngülerinin her biri 11 yıl sürmüştü ve bilinmeyen sebeplerden dolayı zayıf güneş ışınlarının son dönemi 13 yıldır sürüyor.Ayrıca, 2010’da İzlanda’nın Eyjafjallajökull bölgesinde olduğu gibi birçok volkanik patlama, Dünya yüzeyine ulaşan Güneş ışınlarını daha da zayıflatan, atmosferde sabit olmayan uçucu moleküllerin oranını arttırdı.
Bilim insanları iklim modellerinin gerçekçi hesaplamalarıyla sonuca yaklaştı. Bütün iklim simülasyonlarında, 1997’den 2012’ye kadar olan verilerle El Nino/La Nina* örneklerinin benzerliklerini araştırdılar. Bulunan 20’nin üzerinde örneğin birleştirilmesiyle, El Nino ve La Nina’nın etkilerinin gerçekçi tahminlerine ulaşabildiler. Ayrıca geriye dönük olarak Dünya atmosferindeki aerosol yoğunluğu ve güneş hareketleri için model hesaplamalarında gerçek ölçülebilir değerler kullandılar. Yapılan model hesaplamaları çok daha yakından ölçülen sıcaklık verilerini doğrular nitelikteydi.
Eksik Ölçülen Veriler
Knutti, 16 yıldan beri iklim modelleri ve ölçülen veriler arasındaki tutarsızlığın, sadece yapılan model tahminlerine bağlanamayacağını belirtti ve resmi olarak ölçülen verilerden elde edilen çıkarımların ayrıca ciddi olarak incelenmesi gerektiğini söyledi. Knutti’ye göre verilerin çok düşük olma ihtimali yüksek. Çünkü küresel ortalama sıcaklık meteoroloji istasyonlarından gelen değerlerle tespit ediliyor ve dünyanın her yerinde bu istasyonlardan yok. Orda hava istasyonu bulunmadığı için uydu verilerinden alınan bilgilere göre özellikle Kuzey Kutbu geçmiş yıllardan daha sıcak bir hale geldi. Ayrıca yukarı doğru sıcaklık dalgalanmalarını gösteren ölçümler bulunmaktaydı. Sonuç olarak belirtilen sıcaklık ortalamaları çok düşüktü.
Geçtiğimiz yıl, İngiliz ve Kanadalı araştırmacılar hava istasyonları olmadan uydu verilerinden elde edilen tahmini sıcaklıklarla beraber daha yüksek değerli alternatif sıcaklık eğrileri oluşturdu. Eğer bu model verileri ETH araştırmacılarının önerdiği gibi aşağı doğru, ölçüm ise İngiliz ve Kanadalı araştırmacıların önerdiği gibi yukarı doğru düzeltilirse modeller ve mevcut gözlemler birbiriyle daha çok uyumlu olacak.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Tekrar Başlayan Isınma
Knutti ısınma kesintisine rağmen, sera gazlarının iklim hareketleri için mevcut hesaplardan ya da en son iklim modelinden de kuşkulanmak için hiçbir sebep olmadığına kanaat getirdi ve kısa dönem iklim dalgalanmalarının kolayca açıklanabilir olması gerektiğini, bunların iklimin sera gazlarının yayılmasının sonuçları gibi uzun dönemde önemli ölçüde ısınmalar olacağı gerçeğini değiştirmeyeceğini söyledi. Knutti’ye göre bu küresel ısınma çok yakında güneş hareketi olarak tekrar başlayacak, atmosferdeki uçucu molekül yoğunlaşmaları ve El Nino gibi doğa olaylarının geçmiş yıllardaki değerlerine oranla artış gösterecek.
*El Nino ve La Nina, Doğu Büyük Okyanus yüzey sularının sıcaklığındaki büyük salınımlar ve bunların yol açtığı atmosferik olayların genel adı olarak kullanılmaktadır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 27/03/2025 15:36:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2663
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Daily. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.