Terör Örgütü IŞİD'in Doğuşunun Sebeplerinden Birisi İklim Değişikliği Olabilir mi?
"Absürt", "Utanç verici", "Yüzsüz derecede aptalca" gibi eleştiriler, ABD'nin Demokrat Parti başkan adayı Martin O'Malley'in başlığımızda yer verdiğimiz ilişkiyi ileri sürmesinden sonra işittiği laflardan sadece birkaçıydı. İddiası, IŞİD'in doğumunda küresel iklim değişikliğinin parmağı olduğu yönündeydi. Yaygın bir şekilde hor görülmüş olmasına rağmen, Maryland Eyaleti eski valisi sözünün arkasında durmaya devam ediyor. Bloomberg TV'ye şöyle söylüyor:
Suriye ulus-devletinin başarısızlığa uğramasına ve ISIS'in yükselmesine neden olan etmenlerden birisi iklim değişikliği ve buna bağlı gelişen mega-kuraklıktır. Bu kuraklık bölgeyi etkilemiş, çiftçileri silip atmış, insanları şehre göç etmeye zorlamış, insani bir krize neden olmuştur.
Bundan 2 ay sonra O'Malley aynı argümanı "Demokrasi, Şimdi!" isimli bir radyo programında tekrarladı:
Devlet bu şartlar altında, bünyesinde yaşayan ailelerin temel ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır. Protestolar ve baskı, iç savaşı doğurmuştur. Bu savaş, IŞİD'in doğmasına neden olan bir vakum ortamı yaratmıştır. Ardı ardına yaşanan bu olaylar, birbirine çok ama çok sıkı bir şekilde bağlı unsurlardan oluşan bir Dünya'da meydana gelir. İklim değişikliği, aşırı iklim koşullarına neden olmakta ve uzun süreli kuraklıkları tetiklemektedir.
Bilimsel ve objektif bir bakış açısı, bu çılgınca gözüken iddianın temelini sorgulama isteğini doğurmaktadır. Gelin bunu yapalım:
O'Malley'in Kaynağı: Dünya'nın En Saygın Bilim Dergilerinden Birisi!
Öncelikle bu iddianın kaynağına bir bakalım. O'Malley'in kampanyasını yürüten isimlerden birisinin verdiği bilgiye göre bu iddia, Mart 2015'te Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanmış bir makaleye dayanmaktadır. Araştırma, kendi alanında fazlasıyla olumlu eleştiriler almıştı bir çalışmadır; ancak IŞİD'den hiçbir şekilde bahsetmemektedir. Buna rağmen araştırmanın yazarları, O'Malley'in kendi araştırmalarına dayanan çıkarımının mantıklı olduğunu söylemektedirler.
Araştırma, iklim değişikliğinin Suriye'deki 2006-2009 yılları arasında yaşanan aşırı kuraklığa neden olduğunu göstermektedir. Bu süre zarfında besin fiyatları tavan yapmış, beslenmeye dayalı hastalıklar tüm ülkeyi kasıp kavurmuş, 1.5 milyon iç göçmen tarlalarını terk ederek Suriye'nin şehirlerine göç etmiştir. Üstelik ülkenin şehirleri zaten Irak Savaşı'ndan kaçan Iraklı göçmenlerle dolu iken! Araştırma, tüm bu ilişkileri doğrulamaktadır.
Araştırmanın ortaya koyduğuna göre bu insan artışı, işsizlik, yolsuzluk ve bu gidişata tepki vermekte güçlük çeken Beşşar Esad rejimine karşı nefreti doğurmuştur. Bu sivil rahatsızlık 2011 yılında patlama noktasına ulaşmış ve Suriye Ayaklanması'yla sonuçlanmıştır.
Eğer olayların gidişatını O'Malley'in yaptığı gibi takip edecek olursak, bir sonraki domino taşının IŞİD'i doğurduğunu söylemek mantıklıdır. Columbia Üniversitesi İklimbilimi profesörü olan ve araştırmanın eş yazarı Dr. Richard Seager şöyle söylüyor:
Savaş bir kere başladı mı, hali hazırda işin içinde olan aktörlerin her biri kendi emelleri için fırsattan istifade ettiler. IŞİD unlardan birisiydi ve Suriye'nin düşüşü onların hareketine imkan tanıdı.
O'Malley'in kampanya ekibinden alınan raporlar ve yorumlar, ABD Savunma Bakanlığı'nın da IŞİD ile küresel ısınma arasındaki bağlantıyı doğruladığını göstermektedir. Ayrıca belirtmekte fayda var: Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanan bu makale, iklim değişimi ile insanlar/toplumlar arası sürtüşme arasındaki bağlantıyı ortaya koyan ilk ve tek araştırma da değildir!
Tabii ki Kuraklık Tek Suçlu Değil!
Uzmanların görüşüne göre, olaylara daha geniş bir perspektiften bakıldığında, Suriye'yi alabora eden etmenlerden sadece bir tanesidir. Ancak hem söz konusu araştırma, hem de O'Malley sözlerini titizlikle seçerek iklim değişikliğinin bu süreçteki etkisini abartmadıklarından emin olmaktadırlar.
İklim değişikliği Suriye Ayaklanması'nda ve IŞİD'in yükselişinde dolaylı bir rol oynadıysa da, ABD'nin Irak'taki 5 farklı elçisine doğrudan özel danışmanlık yapmış olan Ali Khedery'nin söylediğine göre Esad'ın El-Kaide üyelerini eleman olarak alması, Sünni Araplara karşı yapılan soykırım, vb. faktörler de bu süreçte büyük role sahip, apaçık unsurlardır.
Demokratların rakibi olan Cumhuriyetçi Muhafazakarlar'ın beyin takımı olarak kabul edilen Hudson Enstitüsü'nde Orta Doğu Güvenliği Uzmanı olan Michael Doran, bölgedeki rahatsızlığın sadece kuraklık olan yerlerde yaşanmadığına dikkat çekiyor. Buna rağmen o, O'Malley'in kuraklık ile ayaklanma arasındaki bağlantısının doğru kurulduğunu düşünüyor. Brookings Enstitüsü'nde Orta Doğu Politikaları Uzmanı olan Kenneth Pollack şöyle diyor:
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Kuraklık Suriye Devrimi'ne ve Esad'ın düşüşüne neden olmamıştır. Bunu yapan son derece karmaşık faktörlerdir; ancak araştırma, iklim değişikliğinin de bu karışımın bir parçası olduğunu göstermektedir. Fakat iklim değişikliğinin bu karışımın ne kadar önemli bir parçası olduğunu bilmek zor.
Pollack'ın söylediğine göre Orta Doğu uzmanları arasında oldukça fazla ilgi gören bu araştırma, rahatsızlığa neden olan tek bir unsur olduğunu belirtmemektedir. O'Malley de kuraklığın "bir dizi olay"dan birisi olduğunu söylemektedir; kuraklığı tek neden olarak göstermemektedir. Santa Barbara'da bulunan Kaliforniya Üniversitesi'nden olan baş yazar Colin Kelley konuyu şöyle bağlıyor:
Ayaklanmanın eninde sonunda yaşanacağı belliydi. Ancak kuraklık, bu ayaklanma yaşandığında vardı ve zamanlamaya bakacak olursak, tarımsal çöküş ve göçler bu ayaklanmanın doğrudan nedenleridir. Kuraklık bu kaotik durumu yarattı ve IŞİD'in daha rahat genişlemesine izin verdi. Eğer bunu O'Malley'in ileri sürdüğü şekilde bir argüman olarak ileri sürecekseniz, bence tartışılmaya değer bir noktadır.
Doğa olayları ile insan/toplum davranışları arasındaki olası ilişkiler gerçekten de heyecan vericidir. Bunları anlamak, ileride daha sağlam önlemler almak ve hem doğayı, hem de kendimizi daha iyi tanımak konusunda katkı sağlayabilir. Bu nedenle en çılgınca gözüken iddialar bile, bilimsel bir perspektiften sorgulanmalı ve analiz edilmelidir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 9
- 4
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Türev İçerik Kaynağı: Politifact | Arşiv Bağlantısı
- C. P. Kelley, et al. (2015). Climate Change In The Fertile Crescent And Implications Of The Recent Syrian Drought. PNAS, sf: 3241-3246. | Arşiv Bağlantısı
- C. Welch. Climate Change Helped Spark Syrian War, Study Says. (2 Mart 2015). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2019. Alındığı Yer: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
- H. Fountain. Researchers Link Syrian Conflict To A Drought Made Worse By Climate Change. (2 Mart 2015). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2019. Alındığı Yer: The New York Times | Arşiv Bağlantısı
- UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. Consolidated Appeals Process (Cap): Syria Drought Appeal September 2008. (29 Eylül 2008). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2019. Alındığı Yer: Relief Web | Arşiv Bağlantısı
- BBC. Un Warns Of Syria Food Shortage Due To Looming Drought. (8 Nisan 2014). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2019. Alındığı Yer: BBC | Arşiv Bağlantısı
- The New Humanitarian. Drought Response Faces Funding Shortfall. (24 Kasım 2009). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2019. Alındığı Yer: The New Humanitarian | Arşiv Bağlantısı
- Democracy Now. Martin O’malley: Climate Change Helped Spark Destabilization Of Syria, Rise Of Islamic State. (10 Eylül 2015). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2019. Alındığı Yer: Democracy Now | Arşiv Bağlantısı
- Free Beacon. O’malley Blames Climate Change For Rise Of Islamic State. (21 Temmuz 2015). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2019. Alındığı Yer: Free Beacon | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/10/2024 01:14:34 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3888
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.