Ksenodiyagnoz Nedir? Teşhis Etmesi Zor Hastalıkları Başka Hayvanlara Bulaştırarak Daha Kolay Teşhis Edebilir miyiz?
Wikimedia
Ksenodiyagnoz (İng: "Xenodiagnosis"), hastalık yapıcı (patojenik) bir paraziti, insanlar gibi konakçısı olan bir türde tespit etmek zor olduğunda, bu patojeni bir başka vektöre (örneğin bir diğer hayvan türüne veya dokusuna) bulaştırarak, bu vektör/doku üzerinden teşhiste bulunma işidir.
Veteriner ve tıbbi parazitolojide ksenodiyagnoz, genellikle konaktaki parazit yoğunluğunun (parazitemi) düşük olmasından dolayı mikroskobik tanıya gidilemediği durumlarda uygulanmaktadır. Bu yöntem ilk olarak Trypanosoma etkenlerine yönelik tanıda kullanılsa da, sonraki yıllarda Leishmania, Plasmodium, Borrelia, Rickettsia ve arbovirüs enfeksiyonlarında da kullanılmıştır.
Chagas Hastalığı ve Ksenodiyagnoz
Chagas Hastalığı'nın etiyolojik ajanı olan Trypanosoma cruzi tanısında, serolojik ve moleküler tanı yöntemleri geliştirilene denk ksenodiyagnoz "altın standart" olarak kullanılmıştır.
Zoonoz bir hastalık olan Chagas Hastalığı'na; Triatoma, Panstrongylus ve Rhodnius türleri vektörlük yapmaktadır. Vektör türlerinin habitatlarında bulunan 150'nin üzerinde memeli de Trypanosoma cruzi için rezervuar konaklık yapmaktadır. Vektör türler, enfekte konaktan kan emme esnasında trypamastigot formundaki etkenleri alır. Vektörün bağırsağında önce epimastigot sonra da trypamastigot forma dönüşür. Kan emme esnasında da etkenler dışkı yoluyla dışarı atılır, mukoza veya açık yara yoluyla da insanlar enfekte olur.
Ksenodiyagnoz Nasıl Uygulanır?
Trypanosoma cruzi'nin ksenodiyagnozunda; Triatoma, Panstrongylus veya Rhodnius türlerinin laboratuvarda yetiştirilen enfekte olmamış evreleri kullanılır. Larvalar, hastanın vücuduna silindirik bir kapta veya gazlı bezle kapatılmış şekilde yerleştirilerek beslenmesi sağlanır. Sonrasında toplanan larvaların gelişim aşamalarının laboratuvar ortamında tamamlanması sağlanır. Son olarak böcekler diseke edilerek bağırsak içeriği mikroskop altında incelenir.
Ksenodiyagnoz uygulamasının hastalık tanısındaki avantajlarının yanı sıra, vektör türlerin gelişim süreleri, mikroskop altındaki inceleme sırasında geçen süre ve zorluklar, hastanın vücunda kan emme sırasında veya sonrasında meydana gelen alerjik reaksiyonlar, özellikle Trypanosoma cruzi'nin endemik olduğu bölgelerde Blastocrithidia triatomae veya diğer Trypanosoma türlerinden kaynaklı hatalı pozitifler ve en önemlisi de tanıda moleküler ve serolojik yöntemlere göre düşük duyarlılık göstermesi gibi dezavantajları vardır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
6
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- H. Mehlhorn, et al. (2011). Nature Helps.... ISBN: 978-3-642-26872-4. Yayınevi: Springer. sf: 273-299.
- A. Marques, et al. (2014). Xenodiagnosis To Detect Borrelia Burgdorferi Infection: A First-In-Human Study. Clinical infectious diseases, sf: 937-945. | Arşiv Bağlantısı
- H. Schenone. (1999). Xenodiagnosis. Memórias do Instituto Oswaldo Cruz, sf: 289-294. | Arşiv Bağlantısı
- S. R. Telford III, et al. (2014). Is There A Place For Xenodiagnosis In The Clinic?. Expert review of anti-infective therapy, sf: 1307-1310. | Arşiv Bağlantısı
- G. Vioti, et al. (2019). Xenodiagnosis In Four Domestic Cats Naturally Infected By Leishmania Infantum. Transboundary and Emerging Diseases, sf: 1-9. | Arşiv Bağlantısı
- Z. Karaer, et al. (2010). Veteriner Protozooloji: Trypanosomatidae. Yayınevi: Medisan. sf: 23-42.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/04/2025 14:52:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11335
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
