Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kortikobazal Sendrom: Harfleri Okuyabilen, Ama Sayıları Okuyamayan Adamın Gizemli Durumu, Bilincin Kökenlerini Ortaya Çıkarıyor!

Kortikobazal Sendrom: Harfleri Okuyabilen, Ama Sayıları Okuyamayan Adamın Gizemli Durumu, Bilincin Kökenlerini Ortaya Çıkarıyor!
5 dakika
2,915
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Aşağıdaki videoda, adamın huzursuzluğu, sesinden belli. “Kelimelerle ifade edemiyorum”, diyor. Adamın elinde, yemek tabağı boyunda, yeşil köpükten yapılmış bir “8” şekli var. Düz tutuyorsa, karmakarışık bir şekil görüyor. Ancak 90 derece döndürünce şekil birden bire tanınır hale geliyor ve söylediğine göre, bir “maskeye” benziyor. Elindeki rakamı düz-yatay-düz-yatay diye çevirmeye başlıyor ve şekiller gözlerinin önünde bir kayboluyor bir beliriyor. Sonunda yanındaki araştırmacıya elindekini uzatıp “Bunu artık elimden al.” diyor.

Rakamın aynen kopyalanması. Bu videoda, RFS, turuncu bir 8’i aynen kopyalıyor. Öncelikle siyah çizgileri çiziyor ve sonra turuncuya boyuyor. RFS’nin solundaki tamamlanmış çizim turuncu bir 5’in kopyası. Algısına en yakın renkleri seçebilmesi için farklı renkte boya kalemleri mevcuttu.

Adı RFS olan bu kişi, nörolog Oliver Sacks’ı gururlandıracak yeni bir çalışmaya denek olmuş. RFS, kelimeleri ve harfleri rahatça okuyabiliyor. Ancak araştırmacıların geçtiğimiz 2020 Temmuz’da Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınladığı üzere, kişi rakamları hiç göremiyor - en azından bilinç seviyesinde göremiyor.[1] Onun bu hayret verici kusuru, sinirbilimcilerin beyinde bilincin nasıl oluştuğunu açıklamalarına yardımcı olabilir. “Benim anladığım,” diyor Allen Institute’da bilinç konusunda uzman sinirbilimci Christof Koch, “biliş (İng: "cognition") ile bilinç (İng: "consciousness") birbirinden ayrı bulunabilir.”

Tüm Reklamları Kapat

RFS’nin görsel deneyimini tanımlaması. Bu videoda, RFS (bir çocuk oyun matından kesilmiş) büyük köpükten sekizi tutuyor ve ona bakıyor. Hem ne hissettiğini hem de ne gördüğünü tasvir ediyor. Dikkat ederseniz cisme dair dokunma duyusu yerinde görünüyor ancak kişi rakamı tanıyamıyor.

Yetmişine merdiven dayamış bir jeoloji mühendisi olan RFS, Ekim 2010’da baş ağrısı, unutkanlık, titreme (tremor) ve yürümede zorluk yaşamaya başladı. Doktorlar nedenini bulamadılar - önce inme olabileceğinden şüphelendiler, sonradan keşfettiler ki kişi, beyin hücrelerini öldüren bir kortikobazal dejenerasyona sahip: Kortikobazal Sendrom.

Takiben, sayılar RFS’ye garip görünmeye başladı. Saat kadranındaki 4 rakamı ters dönebilirdi örneğin. Zamanla rakamlar dağınık, tanınamaz “arapsaçı” lekelere dönüştü; anlayacağınız, sürekli matematik kullanan biri için tam bir felaket. Bu durumdan nasibini alan, sadece işi olmadı. Fiyat etiketlerini veya hız tabelalarını da okuyamadı. Otellerde, kapısının çerçevesini keçeli kalemle işaretlemek zorundaydı.

Tüm Reklamları Kapat

Buna karşın hala kafadan hesap yapabiliyor ve farklı matematiksel işlemleri gerçekleştirebiliyordu. İlginç biçimde, 2’den 9’a kadar rakamlar karman çorman iken, 0 ve 1 normal görünüyordu - belki o sayılar harflere benzediği içindir, çünkü RFS harfleri okuyabiliyordu; veya belki de “yokluk” ve “teklik” gibi derin kavramlarla olan ilişkileri, beyninin o sayıları işleyebilmesini sağlıyordur. RFS, zamanla yeni bir sayı sistemi öğrendi (⌊=2, ⌈=8 gibi); işini bırakmaya da niyeti yoktu, bilgisayarını onun okuyabileceği şekilde sayıları göstermesi için ayarladı.

RFS, 2011’de Johns Hopkins Üniversitesi (JHU) bünyesindeki üç kişilik bir araştırma grubuna yönlendirildi. Michael McCloskey liderliğindeki ekibin diğer üyeleri o sırada mezun öğrenciler Teresa Schubert ve David Rothlein idi. Araştırmacılar RFS ile yaptıkları bir deneyde yeşil köpükten sekizi kullandılar. Şu anda Harvard’da bulunan Schubert; takım olarak, RFS’nin köpüğe dokunmanın onun rakamı görmesini sağlayacağını düşündüklerini söyledi, ama öyle olmadı. RFS cismin eğrilerini hissedebiliyordu ama görüntü inatla karmakarışıktı - muhtemelen, diyor Schubert, bunun nedeni beynin görme duyusuna diğer tüm duyulardan daha fazla önem vermesi. Hissettiği ile gördüğünün birbirini tutmaması RFS’yi rahatsız etti, diyor McCloskey ve devam ediyor:

Bilimsel bilgiye katkıda bulunabileceğini anlıyordu ve deneylere sabretmeyi de istiyordu; ama süreç keyifli değildi.

Deneyler, RFS’deki kusurun basit bir görsel arıza olmadığını da ortaya çıkardı. Sonuçta RFS, köpüğün 8 şeklini belirli doğrultularda kolaylıkla görebiliyordu. Görsel bir kusurdan ziyade sorun, onun yorumlama şeklindeydi: Bilinçaltı, bir sayı tespit ettiği anda, her şey sapıtıyordu.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Schubert’e göre, kişinin hala harfleri tanıyabiliyor oluşu, beynin sayıları algılamak için özelleşmiş bir parçası bulunduğu düşüncesini destekliyor. Bunun yanında, yeni şekilleri, sayıları ifade edebilmek için öğrenebilmesi ve hesaplarda kullanabilmesi, kişinin üst düzey matematiksel becerilerinin bozulmadığını gösteriyor.

EEG Sonuçları
EEG Sonuçları

Belki daha önemlisi, RFS’deki bu kusurun bilinçli farkındalığın nasıl ortaya çıktığına ışık tutabilecek olması. Bir başka deneyde araştırmacılar, kişiye içinde küçük yüz çizimleri olan büyük harfler ve rakamlar gösterdiler. İçinde küçük yüzler olan harflere baktığında RFS hem yüzü hem harfi görebildiğini ifade etti. Ayrıca bir EEG ile yapılan ölçümde (grafik A), yüz görmekle ilişkilendirilen N170 adlı karakteristik beyin dalgası tespit edildi.

Kişi, içinde küçük yüzler olan rakamlara baktığında ise -harflerle olan durumun aksine- sayının oluşturduğu etki yüzü gölgede bıraktı: RFS ne yüz ne de sayı görüyordu; her şey arapsaçına dönmüştü. Yine de EEG ölçümü (grafik B) yüz görmeyle ilişkili karakteristik N170 dalgasını tespit etti. Bir şekilde beyni oradaki yüzü görüyor ve işleyebiliyordu -oldukça üst seviye bir beceri- ancak bilinçli zihni bundan habersizdi. Koch, şöyle diyor:

Bu kusur; üst seviye bilişsel işlemlerin, bilinçten ayrı olduğunu gösteriyor. Biri olmadan da öteki var olabilir.

Oxford Üniversitesinde “körgörü” (beyinlerinin görme merkezi hasarlı kişilerde bilinç seviyesine ulaşmayan görme durumu) gibi görsel farkındalık kusurlarını araştıran bir sinirbilimci olan Sara Ajina, bilim insanlarının tek kişilik çalışmalardan ne kadar öğrenebileceği konusunda genelde şüpheci olduğunu söylüyor; ama kendisi RFS ile yapılan çalışmayı, temel sayı okuyamama durumundan daha ileri gittiği, bunun yüz tanımayı ve başka üst seviye becerileri nasıl etkilediğini incelediği için övgüye layık buluyor.

Yine de Ajina, JHU’daki takımın rakamlar içine daha çok çeşit uyaran koymuş olmasını diliyor. Örneğin, büyük rakamların içinde sabit görsellerden ziyade hareket olsaydı, RFS bunu fark edebilir miydi? İnsan beyninin görme duyusuna verdiği önem göz önüne alındığında, belki de hareket, sayının neden olduğu karmaşadan kurtulup bilinç seviyesine gelebilirdi.

Maalesef, bu sorulara muhtemelen cevap bulamayacağız: RFS’nin sağlık durumu, onun yürüme ve konuşma becerisini kısıtlayacak şekilde ağırlaştı; ancak onun özel durumu ve rahatsızlık veren deneylere katlanma arzusu araştırmacılara çok şey öğretti. “Farkındalığın gerektirdiklerinin çok güzel bir gösterimi” diyor Schubert - aynı zamanda onun ne kadar kırılgan bir armağan olduğunun da hatırlatıcısı.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
27
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 11
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Tebrikler! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Üzücü! 1
  • Korkutucu! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/05/2023 19:08:25 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9174

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Saç
Sağlık Personeli
Hafıza
Çekirdek
Mars
Kuyruksuz Maymun
Diyet
Zaman
Mitler
Tardigrad
Öne Çıkan
Olumsuz
Şehir Hastanesi
Hidrotermal Baca
Haber
Entomoloji
Zehirli Mantar
Canlı Cansız
Mit
Yangın
Nörobiyoloji
Koruma
Elektrik
Mutasyon
Evrenin Genişlemesi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Ay Kraterindeki Dev Teleskop Ne İşe Yarayacak?
Ay Kraterindeki Dev Teleskop Ne İşe Yarayacak?
Körler ve Sağırlar Rüya Görür mü?
Körler ve Sağırlar Rüya Görür mü?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Tatil Ortası Depresyonu: Tatil İnsanları Neden Üzüyor?
Tatil Ortası Depresyonu: Tatil İnsanları Neden Üzüyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Kean, et al. Kortikobazal Sendrom: Harfleri Okuyabilen, Ama Sayıları Okuyamayan Adamın Gizemli Durumu, Bilincin Kökenlerini Ortaya Çıkarıyor!. (20 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9174
Kean, S., Sünter, A., Bakırcı, Ç. M. (2020, August 20). Kortikobazal Sendrom: Harfleri Okuyabilen, Ama Sayıları Okuyamayan Adamın Gizemli Durumu, Bilincin Kökenlerini Ortaya Çıkarıyor!. Evrim Ağacı. Retrieved May 28, 2023. from https://evrimagaci.org/s/9174
S. Kean, et al. “Kortikobazal Sendrom: Harfleri Okuyabilen, Ama Sayıları Okuyamayan Adamın Gizemli Durumu, Bilincin Kökenlerini Ortaya Çıkarıyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Alper Sünter, Evrim Ağacı, 20 Aug. 2020, https://evrimagaci.org/s/9174.
Kean, Sam. Sünter, Alper. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kortikobazal Sendrom: Harfleri Okuyabilen, Ama Sayıları Okuyamayan Adamın Gizemli Durumu, Bilincin Kökenlerini Ortaya Çıkarıyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Alper Sünter. Evrim Ağacı, August 20, 2020. https://evrimagaci.org/s/9174.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close