Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Koronavirüsü Kapmak İçin Gönüllü Olmak İster misiniz? İşte Size Bir İş Fırsatı!

Uzmanlar, COVID-19 Salgını Sırasında Etik Sorumluluklar ile Acil Durum Tepkisi Arasındaki Dengeyi Tutturmaya Çalışıyor!

Koronavirüsü Kapmak İçin Gönüllü Olmak İster misiniz? İşte Size Bir İş Fırsatı! MS Tech/Getty
4 dakika
26,474
  • Epidemiyoloji
  • Viroloji
Podcast
7:24
Ekrem Kesen
Seslendiren
9
  • İndir
Tüm Reklamları Kapat

Bir akademisyen grubu, fedakar 100 gencin bir COVID-19 aşısını gönüllü olarak yaptırıp bile bile koronavirüse yakalanması gerektiğini söylüyor.

Bu tür bir “virüs yükleme deneyi” fikri tartışmalı olsa da, Harvard Üniversitesi tarafından internette yayınlanan iş teklifine göre, aşının işe yarayıp yaramadığına ilişkin hızlı bir kanıt sağlayarak test süresini aylar bazında kısaltabilir. Teklifi Harvard Üniversitesi salgın hastalıklar uzmanlarından Marc Lipsitch, Rutgers Üniversitesi biyoetikçilerinden Nir Eyal ve Londra Hijyen ve Tropikal Hastalıklar Akademisi istatistikçilerinden Peter Smith birlikte hazırladılar. Marc Lipsitch, attığı tweet’te şöyle yazdı:

Tüm Reklamları Kapat

#COVID19 nedeniyle ekonomiden, sağlık sisteminden veya her ikisinden de fedakarlık etme ikileminden kurtulmak için yeni fikirlere ihtiyacımız var.

Kimi uzmanlara göre salgının bitmesi için en iyi çözüm aşıdır. Massachusetts’in Cambridge şehrindeki Moderna Therapeutics tarafından üretilen bir aşı adayı, ilk güvenlik testi aşamasında Washington eyaletindeki sağlıklı gönüllülere zaten uygulanıyor.

Ancak henüz hiç kimse bile bile virüsü almaya gönüllü olmadı - ki zaten bu konu çoğu şartlar altında etik açıdan tartışmalıdır. Yazarlar da işlemin çok net dezavantajları olduğunu itiraf ediyorlar:

Tüm Reklamları Kapat

Gönüllülere bu canlı virüsü yükleme işlemi, ciddi hastalıklara hatta ölüme bile yol açma riski taşıyor.

Yine de yazarlar, bu riski almanın toplumun genel sağlığı açısından değebileceğini, aşılanmış kişilere bile bile virüs vermenin bir aşının işe yarayıp yaramadığını görmek için en hızlı yol olabileceğini düşünüyorlar.

Ancak aşı yükleme testleri konusunda uzman olan, Maryland Üniversitesi’nden Myron Levine bu riske almanın değmeyeceğini düşünüyor. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin yayınladığı istatistiklere göre, ABD’de COVID-19 nedeniyle hastaneye yatırılanların %20’sini 20-44 yaşları arasındaki kişiler oluşturuyor, bu yaş grubundakilerin ölüm oranı ise 750’de bir. Levine, şöyle diyor:

Kendinize sorun bakalım: Sevdiklerinizin böyle bir şeye katılmasını ister misiniz?

İnsanlara mikrop vermek, bilimsel araştırma yaparken kabul edilebilecek bir yol olabilir, Levine de 1970’ten bu yana kolera gibi hastalıkların araştırmalarında yükleme deneyleri yaptığını söylüyor. Ancak araştırmalara belli senaryolar dahilinde izin verildiğini belirtiyor. Bu senaryolardan birinde deneklere virüsün zayıflatılmış veya etkisi hafifletilmiş versiyonları verilir. Diğer senaryoda ise aşının başarısız olma ya da işlerin ters gitme olasılığına karşı bir ilaç tedavisinin mevcut olması zorunluluğu aranır. Ancak COVID-19’la birlikte görülen tehlikeli zatürre için henüz bir ilaç tedavisi yoktur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Buna karşın, iş teklifinin yazarları -hiçbirinin doktor olmadığını hatırlatalım- ciddi herhangi bir hastalığı olmayan genç yetişkinlerin dünyayı COVID-19’dan kurtarmaya yardım etmek için bilinçli olarak kobay olmayı seçebileceklerini düşünüyorlar. Her ihtimalde denekler zaten enfekte olabilecekleri için yazarlara bu konuda hak vermek gerek.

Üç araştırmacı bu işin nasıl yapılacağına dair bir plan da sunuyor. İlk olarak o zamana kadar virüsü kapmadıklarından emin olmak için genç gönüllüler iki haftalık bir karantinaya alınacaklar. Sonrasında virüs verilecek ve gelişmeler takip edilecek. Gönüllüler araştırma boyunca “güvenli ve rahat bir ortamda” izole edilecekler. Bu sırada doktorlar gönüllülerin boğazında virüs üreyip üremediğini ve semptomların ortaya çıkma süresini gözleyecekler. Araştırmacıların tahminleri ve sözleri şöyle:

Bu tip araştırmalar için gereken gönüllü sayısı, seçilen sonlanım noktasına göre değişir, bu araştırma için 100 civarında gönüllü gerekebilir. Çalışma sırasında enfekte olan gönüllüler, en son teknolojiye sahip tesislerde, yoğun bakım kaynaklarında öncelik verilerek, son derece özenli bir COVID-19 tedavisi görecekler.

Aşı geliştirme çalışmaları normalde 18 ay sürer. Bu sürenin büyük kısmı 3. faz testler için harcanır: Yüzlerce hatta binlerce kişiye aşı uygulanır, bir o kadar kişi de kontrol grubu olarak aşı yapılmadan gözlenir; sonra aşılananların hasta olmadığı, hasta oldularsa da çok az semptom gösterdikleri kanıtlanmaya çalışılır.

Smith, Lipsitch ve Eyal’a göre, insanları aşılayıp bilerek enfekte etmek bu süreci hızlandırabilir ve “3. fazı atlamak için kabul edilebilir bir yol olabilir”.

Levine de aşı yükleme testinin “süreyi hayli kısaltabileceği” konusunda hemfikir. Bununla birlikte eğer COVID-19 hâlâ etkisini sürdürmeye devam ederse bulaşıcı bir çalışmanın avantajı göründüğü kadar çok olmayabilir. Zaten birçok insan enfekte olacağı için hem hızlı hem de etik bir testin organize edilmesi mümkün olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Öte yandan aşı geliştirme süresinin kısaltılması için bazı adımlar da atılıyor. Moderna ve Ulusal Sağlık Enstitüsü aşı için güvenlik çalışmalarına başladıklarını, hayvanlar üzerindeki testlerin bitmek üzere olduğunu bildirdiler. Boston Globe’da yayınlanan habere göre, Moderna’nın genel müdürü Stéphane Bancel, bankacılara şirketin bu sonbaharda bazı kişilere koronavirüs aşısını yapmak için Washington’dan acil onay alabileceğini söyledi. Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na sunulan bir dosyaya göre Bancel şunu ifade etti:

Acil durumlarda sağlık personeli gibi bazı insanlara yapılabilecek bir aşı elimizde olabilir.

Eğer bir aşı yükleme testi gerçekleşirse birçok gönüllünün bu çalışmaya başvurması olasıdır. Sonuçta ilk müdahale ekipleri, yoğun bakımda çalışanlar, sağlık personeli hatta marketlerde çalışanlar işe gitmeye devam ederek COVID-19’a yakalanma riskini zaten almış durumdalar. Yükleme testinin yazarları şunu ifade ediyorlar:

Önemli bir ortak fayda için bile olsa insanlardan ağır hastalık hatta belki ölüm riskini almalarını istemek kabul edilemez gibi görünebilir. Ama aslında gönüllü itfaiyecilerden başkalarının yararı için alevler içindeki binalara girmelerini isterken tam da bu tip riskleri almalarını istiyoruz.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
9
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 14
  • Bilim Budur! 13
  • İnanılmaz 13
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Muhteşem! 9
  • Umut Verici! 5
  • Korkutucu! 4
  • Güldürdü 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • İğrenç! 2
  • Üzücü! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/06/2023 16:56:30 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8411

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Jüpiter
Kas
Kamuflaj
Allah
İnternet
Diyet
Hastalık Yayılımı
İnsan
Biliş
Hidrojen
Kalp
Yaşlılık
Neandertal
Video
Enfeksiyon
Nöroloji
Plastik
Zehirli Mantar
Mers
Koaservat
Böcek
Sahtebilim
Uluslararası Uzay İstasyonu
Siyaset
Amerika Birleşik Devletleri
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Seçimler Ne Kadar Güvenli?
Seçimler Ne Kadar Güvenli?
Balinalar Su Altında Nefeslerini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Balinalar Su Altında Nefeslerini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Kuyruklu Yıldız Laneti: Hale-Bopp, 200 Milyon Kilometre Uzaktan 39 Kişiyi Nasıl Öldürdü?
Kuyruklu Yıldız Laneti: Hale-Bopp, 200 Milyon Kilometre Uzaktan 39 Kişiyi Nasıl Öldürdü?
Sivrisineklerden Kurtulmanın (Bilimsel Olarak Çalışan) Yolları Neler?
Sivrisineklerden Kurtulmanın (Bilimsel Olarak Çalışan) Yolları Neler?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Regalado, et al. Koronavirüsü Kapmak İçin Gönüllü Olmak İster misiniz? İşte Size Bir İş Fırsatı!. (28 Mart 2020). Alındığı Tarih: 9 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8411
Regalado, A., Ölez, Ş. (2020, March 28). Koronavirüsü Kapmak İçin Gönüllü Olmak İster misiniz? İşte Size Bir İş Fırsatı!. Evrim Ağacı. Retrieved June 09, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8411
A. Regalado, et al. “Koronavirüsü Kapmak İçin Gönüllü Olmak İster misiniz? İşte Size Bir İş Fırsatı!.” Edited by Şule Ölez. Translated by Şule Ölez, Evrim Ağacı, 28 Mar. 2020, https://evrimagaci.org/s/8411.
Regalado, Antonio. Ölez, Şule. “Koronavirüsü Kapmak İçin Gönüllü Olmak İster misiniz? İşte Size Bir İş Fırsatı!.” Edited by Şule Ölez. Translated by Şule Ölez. Evrim Ağacı, March 28, 2020. https://evrimagaci.org/s/8411.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close