Köpekler, İnsanların Kasıtlı Veya Kasıtsız Hareketlerini Ayırt Edebiliyorlar!

Oldukça uzun olan ortak tarihimiz boyunca, köpekler insanlarla bağ kurmak için bir dizi beceri geliştirdiler. "Otur", "yat" ve "yuvarlan" gibi insan eylemlerini anlamlandırma yetenekleri de bu becerilerinden sadece biridir.

Ancak köpeklerin insan niyetlerini anlayıp anlamadığı veya yalnızca sonuçlara yanıt verip vermediği belirsizliğini koruyor. Bir başkasının niyetlerini tanıma ya da en azından onları tasavvur etme yeteneği, Zihin Kuramı'nın temel bir bileşenidir. Zihinsel durumları kendine ve başkalarına atfetme yeteneği, uzun zamandır eşsiz bir şekilde insana özgü olarak kabul edilen bir yetenektir. Peki köpekler, Zihin Kuramı'nın bu temel bileşenine, yani bilerek yapılan bir şey ile kazara yapılan bir şey arasındaki farkı söyleme yeteneğine sahip mi?

Almanya'daki bir araştırma ekibi, bu soruyu cevaplamak için, köpeklerin hem kasıtlı hem de kasıtsız olarak yiyecek ödülleri verilmediğinde nasıl tepki verdiğini inceleyen bir deney yaptı. Deneycinin eylemlerinin kasıtlı veya kasıtsız olmasına bağlı olarak köpeklerin farklı tepkiler verdiğini keşfettiler. Araştırmacılar, bunun, köpeklerin bilerek veya yanlışlıkla yapılan eylemleri ayırt edebildiğini gösterdiğini söylüyor.

Araştırmacılar, bu sonuçlara ulaşmak için "aciz/isteksiz" paradigmasını kullanarak bir deney yaptılar. Deneyde, deneklerin kasıtlı olarak (isteksiz koşul) veya kasıtsız olarak (yapamama koşulu) ödüllerini esirgeyen bir insan deneyciye karşı farklı tepki gösterip göstermediğini incelediler. İnsan ve hayvan bilişi çalışmalarında yerleşik bir paradigma olmasına rağmen, aciz/isteksiz paradigması daha önce köpekleri araştırmak için hiç kullanılmamıştı.

Deney, her biri üç koşulda test edilen 51 köpekle gerçekleştirildi. Her koşulda köpek, test edecek insandan şeffaf bir bariyerle ayrıldı. Temel durum, insanın köpek maması parçalarını bariyerdeki bir boşluktan köpeğe vermesiydi. "İsteksiz" durumda, insan, bariyerdeki boşluktan ödülü aniden geri çekti ve önüne koydu. "Aciz/sakar" durumunda insan, ödülü bariyerdeki boşluğa getirdi ve onu boşluktan geçirmeyi "denedi" ama "yanlışlıkla" düşürdü. "Engelli/aciz" durumunda, insan yine köpeğe bir ödül vermeyi denedi, ancak bariyerdeki boşluk kapatıldığı için yapamadı. Her koşulda ödül, bariyerin test eden tarafında kaldı. Dr. Juliane Bräuer şöyle diyor:

Köpekler, gerçekten de insanlara eylemde bulunma niyeti atfedebiliyorlarsa, iki imkansız koşula kıyasla isteksiz durumda farklı tepkiler vermelerini beklerdik. Ve tam olarak gözlemlediğimiz şey buydu.

Araştırmacılar tarafından ölçülen birincil davranış, köpeklerin reddedildikleri ödüle yaklaşmadan önce bekledikleri zamandı. Araştırmacılar, eğer köpeklerin insan niyetlerini tanımlayabiliyorlarsa, ödülü almamaları gereken isteksiz durumda ödüle yaklaşmadan önce, ödülün onlar için olduğu iki imkansız koşulda olduğundan daha uzun süre bekleyeceklerini tahmin ettiler.

Köpekler, isteksiz koşullarda, aciz koşullarda olduğundan daha uzun süre beklemekle kalmadılar, aynı zamanda oturma veya uzanma olasılıkları da daha yüksekti - eylemler genellikle yatıştırıcı davranışlar olarak yorumlandı- ve kuyruklarını sallamayı bıraktılar. Çalışmanın ilk yazarı Britta Schünemann şöyle diyor:

Çalışmamızdaki köpekler, bir insan deneycinin eylemlerinin kasıtlı veya kasıtsız olmasına bağlı olarak açıkça farklı davrandılar.

Göttingen Üniversitesi'nden Hannes Rakoczy şöyle diyor:

Bu, köpeklerin gerçekten insanların eylemdeki niyetini tanımlayabileceğini gösteriyor.

Ekip, bulgularının şüpheyle karşılanabileceğini ve deneycilerin davranışsal ipuçları veya önceki köpek eğitiminden bilgi aktarımı gibi alternatif açıklamaları ele almak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu kabul ediyor.

Yine de, makale şu sonuca varıyor: Bulgular, köpeklerin Zihin Teorisi'nin en az bir yönüne, eylemdeki niyeti tanıma kapasitesine sahip olabileceğine dair ilk önemli kanıtları sunuyor.