Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kiton (Polyplacophora)

Kiton (Polyplacophora) Wikimedia
3 dakika
613
Tüm Reklamları Kapat
Kiton
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Polyplacophora veya Kitonlar; 8 plaklı kalsiyum karbonat bazlı kabuğa sahip, 800'den fazla türü barındıran bir Yumuşakça sınıfıdır. İlk dinozorların ortaya çıkışından 150 milyon yıl daha önce ortaya çıkmış ve birçok kitlesel yok oluş vakasını atlatmışlardır.

Kitonlar "gelişmiş" duyu organlarına veya sinir sistemine sahip olmadıkları halde üstün yön bulma kabiliyetine sahiptir. Bunun sebebi ile ilgili birçok teori olsa da henüz kesin bir yargıya varılmamıştır.[1]

Yaşam süreleri 1 ilaˆ 20 yıl arasında değişir. Uzunlamasına oval şekle sahiptirler ve genelde maksimum uzunlukları 5 cm'dir. Fakat bu sınıfın üyelerinden Pasifik Okyanusu'nun Kuzey Amerika kıyılarında bulunan Cryptochiton stelleri, 43 cm'ye kadar büyüyebilir ve 2 kg ağırlığa ulaşabilir.

Cryptochiton stelleri. Kabuğun içindeki uzun ve düz yapı canlının ayağı; görselin solunda, ayağın bitiminde yer alan yapı ise ağzıdır.
Cryptochiton stelleri. Kabuğun içindeki uzun ve düz yapı canlının ayağı; görselin solunda, ayağın bitiminde yer alan yapı ise ağzıdır.
Wikipedia Commons

Kitonlar oldukça esnek bir yapıya sahiptir. Bu sayede kaya boşluklarına rahatlıkla sığabilir, top şeklinde kıvrılabilirler. Fakat tüm bu esnekliklerine rağmen bir kayaya öyle sıkı tutunurlar ki zorla gevşetildiklerinde yaralanabilirler.

Tüm Reklamları Kapat

Diğer tüm Yumuşakçalarda olduğu gibi kitonlarda da en dıştaki manto, kabuğu oluşturur. Nefridiopor isimli yapı kitonların boşaltım organı olan nefridyumların vücut dışına açıldıkları açıklıktır. Aynı şekilde gonopor adlı yapı da eşey organının vücut dışına ulaşan açıklığıdır.
Diğer tüm Yumuşakçalarda olduğu gibi kitonlarda da en dıştaki manto, kabuğu oluşturur. Nefridiopor isimli yapı kitonların boşaltım organı olan nefridyumların vücut dışına açıldıkları açıklıktır. Aynı şekilde gonopor adlı yapı da eşey organının vücut dışına ulaşan açıklığıdır.
Wikipedia Commons

Kitonlar açık kan dolaşım sistemine sahiptirler. Yani kanları her daim bir damar sistemi içinde bulunmaz. Ayrıca bir çift böbrek, 2 lateral sinir kordonundan oluşan basit bir sinir sistemine ve kabuk plağının dışında yer alan çok sayıda küçük duyu organına sahiptirler. Bu duyu organlarından bazıları retina ve mercek benzeri bir yapıyla ışık reseptörü olarak özelleşmiştir. Kafalarında göz veya tentakül (dokunaç) yoktur. Manto boşlukları ise çok sayıda solungaç barındırır. [2]

Yumuşakçaların belirgin özelliği olan geniş, oval, düz ve kaslı ayak; sert yüzeylere tutunmak ve üzerinde yavaşça sürünmek için özelleşmiştir.

Radula isimli yapı ise sıklıkla dil yapısı ile karıştırılmakla beraber Yumuşakça filumuna özel, törpü benzeri bir yapıdır. Çift kabuklular hariç her Yumuşakçada bulunan bu yapı, avda delik açmak veya avı yüzeyden kazımak için kullanılır.

Kitonlar radüler diş olarak adlandırılan, demirle kaplanmış çok sayıda küçük ve keskin diş sırasına sahiptir. Kitonlar sürekli dibe doğru diş üretirler ve en dışta yer alan dişler aşındıkça yeni çıkanlar onların yerini alır. Bu radüler dişlerin şekli ve dizilişi ise türü tanımlamak açısından büyük önem arz eder.[3]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Çoğu kiton gelgit arası bölgelerde ve sığ sularda yaşar, fakat 7000 metre derinlikte yaşayan türleri de görülmüştür.[4]

Davranış ve Etoloji

Kitonlar gececi hayvanlardır ve gündüzleri kayalarda saklanırlar. Genelde dış döllenme ile üremelerine rağmen bazı türlerin yavruyu mantoda kuluçkaya yatırdığı gözlenmiştir.

Üreme amacıyla erkek spermini, dişi ise yumurtasını suya bırakır. Döllendikten sonra bunlar trokofor larvaadı verilen; küresel veya armut biçimli, yarı saydam, serbest yüzen larvalara dönüşür. Kısa bir süre sonra ise uzar ve doğrudan genç bir kiton olarak hayatlarına devam edeler. Karındanbacaklılar ve Çift kabuklular gibi Yumuşakçalarda görülen Veliger isimli ek evre kitonlarda görülmez.[5]

Yaygın avcıları arasında yengeçler, kuşlar, balıklar ve deniz salyangozu bulunur.

Tüm Reklamları Kapat

Diyet ve Metabolizma

Süngerler veya Bryozonlar gibi hayvanlarla ya da radulaları ile yüzeyden kazıdıkları alglerle veya diatomlar ile beslenirler.

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Dünyanın farklı bölgelerinden bazı insanlar kitonlarla beslendiği ve Pasifik-Alaska civarlarındaki yerli kabilelerin de geçmişte kiton avladıkları biliniyor.[6]

Etimoloji

Polyplacophora ismi Yunanca "poly-" (Tr: "çok"), "plako-" (Tr: "plak") ve "phoros " (Tr: "taşıyan") kelimelerinin birleşiminden oluşturulmuştur.[7]

Kiton ismi ise kabuğunun görünümünden ötürü Yunanca'da "zırh" anlamına gelen "khiton" kelimesinden türetilmiştir.[8]

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
19
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 3
  • Tebrikler! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/10/2023 04:09:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/15007

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Mars
Gıda Güvenliği
Viral Enfeksiyon
Deney
Dalga Boyu
Argüman
Ara Geçiş Türleri
Albert Einstein
Çevre
Irk
Karar
Su
Karbonhidrat
Evrimleşme
Kalp
Doğa Gözlemleri
İntihar
Evrimsel Biyoloji
Göğüs Hastalığı
Beslenme Davranışı
Cinsel Yönelim
Hekim
Sıcaklık
Amerika
Uçuş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
Bilgisayar, 1 ve 0'ın Ne Olduğunu Nereden Biliyor?
Bilgisayar, 1 ve 0'ın Ne Olduğunu Nereden Biliyor?
Evrim Ağacı 12 Yaşında! [🔴 KUTLAMA & SORU CEVAP CANLI YAYINI]
Evrim Ağacı 12 Yaşında! [🔴 KUTLAMA & SORU CEVAP CANLI YAYINI]
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. C. Dilek, et al. Kiton (Polyplacophora). (7 Temmuz 2023). Alındığı Tarih: 2 Ekim 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/15007
Dilek, M. C., Alparslan, E. (2023, July 07). Kiton (Polyplacophora). Evrim Ağacı. Retrieved October 02, 2023. from https://evrimagaci.org/s/15007
M. C. Dilek, et al. “Kiton (Polyplacophora).” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, 07 Jul. 2023, https://evrimagaci.org/s/15007.
Dilek, Muhammet Can. Alparslan, Eda. “Kiton (Polyplacophora).” Edited by Eda Alparslan. Evrim Ağacı, July 07, 2023. https://evrimagaci.org/s/15007.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close